Prezidentlik saroyi (Turkiya)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Prezidentlik saroyi
Prezidentlik saroyi (Turkiya)

Kategori:Türkçe Vikipedi ile Vikiveride aynı resim olan maddeler Prezidentlik saroyi - Turkiyaning poytaxti Anqara shahridagi Otaturk oʻrmon fermasi hududida, Prezident majmui ichida joylashgan Turkiya Prezidentining ishchi binolari. U Adolat va Taraqqiyot partiyasi qoshidagi qurilishiga nisbatan Oq saroy[1] yoki Prezident saroyi deb ham ataladi.[2]

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qurilish va sud ishlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Saroy dastlab mamlakat bosh vazirlari uchun yangi bosh qarorgoh sifatida qurilgan. Turkiyadan turli takliflar tayyorlandi, lekin loyiha Shefik Birkiyega berildi.[3] Qurilish 2013-yilda boshlangan.[4][5] TMMOB Arxitektura palatasi Anqara filiali Otaturk Orman Çiftliği yashil maydoni qurilishini kuzatib, litsenziya talab qildi. Shahar hokimiyati va Bosh vazirlik tomonidan rasmiy maktubda soʻralgan litsenziya uch oydan keyin TOKİ tomonidan yuborildi. Litsenziyani bekor qilish toʻgʻrisida ariza berildi, unda loyiha muallifining ismi koʻrsatilmagan.[6]

2013-yil avgust oyida binoning qoʻpol qurilishi yakunlandi. Ulanish yoʻllari uchun 10 ming daraxt kesildi. Uch blokdan iborat boʻlgan va umumiy maydoni 150 ming kvadrat metr boʻlgan bino quyidagilarga ega boʻlishi eʼlon qilindi: minus ikkinchi qavatda Hukumat operatsiyalari markazi boʻladi. Poʻlatdan yasalgan maxsus betondan foydalaniladigan markaz; Bomba, raketa, kimyoviy va yadroviy hujumlardan himoyalanadi va 24 soat uzluksiz aloqa taʼminlanadi. Ushbu markazda qoʻmondonlar, vazirliklar va tegishli boʻlinmalar inqiroz holatida toʻplanishi mumkin. Shuningdek, kampusda vertolyot maydonchasi ham boʻladi.[7]

Davlat kengashi 2014-yil 4-martda bino qurilishini toʻxtatishga qaror qildi.[8]

2014-yilning 10-avgustida Rajab Toyyib Erdoʻgʻan prezident etib saylanganidan soʻng binoning prezidentlikka ajratilishi e’lon qilingan edi.[9][10] Chankaya saroyi yangi bosh vazirning idorasi sifatida oʻzgartirildi. Chankaya mamlakat tashkil etilganidan beri prezidentlar uchun ramziy markaz boʻlganligi sababli, bu voqea tarixiy oʻzgarish sifatida koʻrildi.[11]

2015-yilda Davlat maʼmuriy sudlov palatalari kengashi tabiatni muhofaza qilish kengashining ushbu joyda saroy qurilishiga yoʻl ochgan printsipial qarorini bir ovozdan rad etdi. Yuqorida tilga olingan qarorda “Tarixiy obidalar tabiiy tuzilishi bilan birga muhofaza qilinishi kerakligi sababli, bu hududlarda oʻsimlik qoplami, topografik tuzilma va siluet effektini buzishi mumkin boʻlgan qurilish va vayron boʻlish uchun jismoniy aralashuvni taqiqlash belgilandi”-dedi.[12]

Arxitektura uslubi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Saroyning 2014-yildagi surati

Binoning uslubi Usmonli - Saljuqiy deb belgilandi. Arxitektor Doʻgʻan Hasol saroyning saljuqiy uslubini aks ettirmaganligini ta’kidladi: “Nega Saljuqiy, nega Usmonli, nega taqlid? Saljuqiylardan omon qolgan va oʻrnak boʻladigan saroy yoʻq; Qaysi Usmonli saroyiga taqlid qilyapsiz? Topkapi, Dolmabahche yoki Beylerbeyi? Haqiqiy savol: nega oʻzingizni daʼvo qilyapsiz? Sanʼatning barcha sohalarida boʻlgani kabi, meʼmorchilikda ham taqlid qilish mumkin emas. Arxitektorning vazifasi zamonaviy texnologiyalar tomonidan taqdim etilgan imkoniyatlar bilan zamonaviy ehtiyojlarga mos keladigan innovatsion, original asarlar yaratishdir. Biroq, bugungi kunda hukumat tarixiy daʼvolar bilan meʼmoriy uslub yaratishga intilmoqda. Davlat sektori meʼmorlarni saljuqiy-usmonli sintezi bilan tuzilmalarni ishlab chiqarishga majbur qiladi, goʻyo iloji boʻlsa. (. . . ) Ortga nazar solishga va tarixdan shakllarni koʻchirishga harakat qiluvchi mafkuraviy yondashuvlar koʻplab mamlakatlarda, ayniqsa, zulmkor tuzumlar davrida koʻp marta sinab koʻrilgan. Masalan, Gitler Germaniyasida, Mussolini Italiyasida, Stalin davridagi Sovet Ittifoqida" .[13]

Xarajat[tahrir | manbasini tahrirlash]

2014-yil noyabr oyida binoning narxi 1,370 million turk lirasi deb eʼlon qilindi.[14]

Xonalar soni[tahrir | manbasini tahrirlash]

Prezident Erdog'an Rossiya Prezidenti Vladimir Putin bilan ofisida, 2017-yil sentyabr

Matbuotda 1000 xonali saroy sifatida tilga olinganidan soʻng, Erdoʻgʻan, saroyda 1150 xona borligini va „obroʻni saqlab boʻlmaydi“ dedi.[15] Arxitektura palatasi Anqara boʻlimi rahbari Tezjan Karakush Candan saroyning 2250 xonali jahon chempioni ekanligini taʼkidladi.[16]

Xarajatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Arxitektura palatasi, qimmatligi bilan ham tanqid qilingan Prezidentlik saroyining elektr, suv, tabiiy gaz, isitish, sovutish, tozalash va obodonlashtirish xarajatlarining oyiga kamida 21 million lira ekanligini daʼvo qildi.[17] Saroy xarajatlari ham Hisob sudining hisobotida qayd etilgan.[18]

Jumhuriyat Xalq partiyasi Anqara deputati Murat Emir, Taraqqiyot vaziri Jevdet Yilmazning byudjet muzokaralarida majlisning soatlik ish xarajati haqidagi bayonotiga javoban, saroyning harajatlarini parlamentga olib chiqdi: “Bir soatlik vaqt borligini bildirgan holda. Millat irodasi oʻz ifodasini topgan Assambleyaning ishi 600 ming lira boʻlib, shu yoʻl bilan muhokamaga chek qoʻyishni maqsad qilgan parlament tuzumini ochmoqchi boʻldilar va majlisni qadrsizlantirishdi. (. . .) Turkiya Buyuk Millat Majlisida Vazir Yilmaz bilan birga xalq tomonidan saylangan 550 deputat bor va Yilmaz tomonidan chiqarilgan 600 ming lirani bo’lganimizda har bir deputatga soatiga ming 90 lira tushadi. Amir, bu yil Prezidentlik uchun 434 million liralik byudjet ajratilganini va saroyning kunlik narxi kunlarga boʻlinganda 1 million 189 ming lira, soatlik narxi esa 8 soatdan kelib chiqqan holda 148 ming 630 lira ekanligini aytdi. Rejep Tayyip Erdoʻgʻan uchun soatlik sarf-xarajat miqdori 148 ming 630 lira. Boshqacha aytganda, Rajab Toyyib Erdoʻgʻon taxminan 148 deputatga toʻgʻri keladi”- dedi u.[19]


Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Uchrashuv xonasi
    Uchrashuv xonasi

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mavzu boʻyicha nashrlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ „Turkis Leader, Using Conflicts, Cements Power“. The New York Times (31 ekim 2014). 2 kasım 2014da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27 kasım 2014.
  2. ↑ „Erdoğan'dan yeni Başbakanlık binasına ziyaret“. 18 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18 eylül 2017.
  3. ↑ „Ak Saray'ın Mimarı“. 18 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18 eylül 2017.
  4. ↑ „Cumhurbaşkanlığı Sarayı kapılarını açıyor“. 3 aralık 2014da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30 ekim 2014.
  5. ↑ „Ak Saray“. 18 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18 eylül 2017.
  6. ↑ „AOÇ Orman Genel Müdürlüğü Alanına Yapılacak Başbakanlık Hizmet Binası'nın Ruhsatı Ortaya Çıktı“. 18 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18 eylül 2017.
  7. ↑ „Tayyip’in ‘Başkanlık Sarayı’ için!“. 18 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18 eylül 2017.
  8. ↑ „Başbakanlık Sarayı’ndan sonra Meclis Kompleksi’ne de durdurma“. Zaman (16-mart). 29 ekim 2014da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18 nisan 2014.
  9. ↑ „KÖŞK'e değil yeni 'saray'a taşınıyor“. 7 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 30 ekim 2014.
  10. ↑ „29 Ekim resepsiyonu yeni Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nda“. 13 eylül 2014da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 27 kasım 2014.
  11. ↑ „Artık 'Çankaya' yok, 'Beştepe' var...“. 17 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17 eylül 2017.
  12. ↑ „Danıştay bir kez daha tescilledi: Saray hâlâ kaçak!“. 18 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17 eylül 2017.
  13. ↑ „Ankara'da Selçuklu Başkanlık Sarayı“. 19 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 18 eylül 2017.
  14. ↑ „Saray+uçak 1.8 milyar TL“. Hurriyet (5 kasım 2014). 25 aralık 2016da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 25 aralık 2016.
  15. ↑ „Erdoğan Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın oda sayısını açıkladı“. 18 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17 eylül 2017.
  16. ↑ „Ak Saray, 2250 oda ile dünya şampiyonu“. 18 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17 eylül 2017.
  17. ↑ „Kaçak Saray’ın aylık gideri 21 milyon TL“. 18 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17 eylül 2017.
  18. ↑ „Saray para yutuyor“. 18 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17 eylül 2017.
  19. ↑ „‘Cumhurbaşkanlığı Sarayı'nın saatlik maliyeti 148 bin TL'“. 17 eylül 2017da asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 17 eylül 2017. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Prezidentlik_saroyi_(Turkiya)&oldid=3223301" dan olindi