Paleo diyetasi
Paleolit parhezi(paleo diyetasi, tosh davri diyetasi, ovchi-yigʻuvchi diyetasi)asosan oʻsimlik va hayvonlardan olingan mahsulotlarni isteʼmol qilishdan iborat boʻlgan va paleolit davridagi odamlarning taxmin qilingan qadimgi ovqatlanishiga asoslangan ovqatlanishga zamonaviy yondashuv — tarixiy 10 ming yil oldin tugaydigan 2,5 million yil davri[1][2] .
Zamonaviy paleolit diyetasi bugungi kunda mavjud boʻlgan oziq-ovqatlardan iborat boʻlib, baliq, goʻsht va parranda goʻshti, sabzavotlar, mevalar, ildizpoyalar va yongʻoqlarni oʻz ichiga oladi. Biroq, don, sut mahsulotlari, dukkaklilar, shakar va qayta ishlangan yogʻlarni istisno qiladi[1][3].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Paleolit davri diyetasi gʻoyasi gastroenterolog Valter Voegtlin tomonidan 1975-yil kitobida paydo boʻlgan[4].1985-yilda Stenli Boyd Eaton va Melvin Konner tomonidan ishlab chiqilgan va Loren Kordayn tomonidan 2002-yilda chop etilgan „Paleo diyetasi“ kitobida ommalashgan. Kordain [5] tomonidan savdo belgisi boʻlgan „Paleo Diet“ bilan bir qatorda „gʻor odamining diyetasi“ va „tosh davri diyetasi“ atamalari qoʻllaniladi.
2012-yilda Paleo diyetasi bu haqda kitoblarning mashhurligi asosida parhezlardagi „asosiy tendentsiyalardan“ biri sifatida tavsiflangan. 2013-yilda ushbu parhez Google[6]da eng mashhur vazn yoʻqotish usuliga aylandi.
2015-yilda paleolit davri parhezining taʼsirining meta-tahlili „metabolik sindromning tarkibiy qismlarida koʻrsatmalarga asoslangan nazorat diyetalaridan koʻra qisqa muddatli yaxshilanishlar“ degan xulosaga keldi.
Boshqa koʻplab diyetalar singari, paleo diyetasi ham baʼzilar tomonidan targʻib qilinadi [kim? ], bu tabiiy deb daʼvo qilib, paleo diyetasining taxminiy foydalarini qoʻllab-quvvatlamaydigan ozuqaviy tadqiqotlar zararli oziq-ovqat sanoati tomonidan qanday nazorat qilinayotgani haqidagi fitna nazariyalarini tavsiflaydi[7][8].
Tanqid[tahrir | manbasini tahrirlash]
Britaniya Dietetika Assotsiatsiyasi Paleo diyetasini 2015-yilda mashhurlar tomonidan tasdiqlangan eng yomon parhez deb atadi. Ular, bu „muvozanatsiz, koʻp vaqt talab qiladigan va ijtimoiy izolyatsiya qilingan diyeta“ va „oziqlanish yetishmovchiligini rivojlantirishning ishonchli usuli“ [9] deb fikrlashadi.
Devid Kats va Stefani Moellerning fikricha, paleolit davridagi parhez antropologik asosda qisman „ilmiy asosga“ ega, ammo boshqa zamonaviy parhezlar bilan solishtirganda uning sogʻliq uchun foydasini tasdiqlovchi dalillar kam.
Jey Olshanskiy va Bryus Karnes, „paleolit davridagi parhezga rioya qilish uzoq muddatli foyda keltiradi, degan daʼvoni tasdiqlovchi na ishonchli dalillar, na ilmiy mantiq bor“ [10] deb fikrlashadi.
US News & World Report ekspertlar guruhi diyetani baholashdi. 2013 va 2014-yillarda u Dukan diyetasi [11][12] bilan birga turli xil parhezlar orasida oxirgi oʻrinni egalladi.
Paleo diyetasining yalligʻlanishli ichak kasalliklarini davolashda samarali ekanligi haqida hech qanday dalil yoʻq .
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- eskimo oshxonasi
- Atkins diyetasi
- Keto diyetasi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 {{{заглавие}}}.
- ↑ {{{заглавие}}}.
- ↑ {{{заглавие}}}.
- ↑ Fitzgerald, Matt,. Diet cults : the surprising fallacy at the core of nutrition fads and a guide to healthy eating for the rest of us, First Pegasus books edition, New York. ISBN 9781605985954, 1605985953.
- ↑ Shariatmadari, David. „What language tells us about the roots of the stone age diet | David Shariatmadari“. The Guardian (2014-yil 22-oktyabr). 2019-yil 6-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 10-iyul.
- ↑ „The Most Popular Diets Of 2013“. HuffPost (2013-yil 17-dekabr). 2019-yil 10-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 10-iyul.
- ↑ eatcleantrainclean. „The Dark Side of the Food Industry | The Paleo Diet“ (en). The Paleo Diet® (2014-yil 11-noyabr). 2019-yil 10-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 10-iyul.
- ↑ „Food Myths: What Science Knows (and Does Not Know) about Diet and Nutrition" by Hall, Harriet - Skeptic (Altadena, CA), Vol. 19, Issue 4, Fall 2014 | Online Research Library: Questia Reader“. www.questia.com. 2019-yil 8-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 10-iyul.
- ↑ „Top 5 Worst Celebrity Diets to Avoid in 2015“. British Dietetic Association (2014-yil 8-dekabr). — „An unbalanced, time consuming, socially isolating diet, which this could easily be, is a sure-fire way to develop nutrient deficiencies, which can compromise health and your relationship with food.“. 2015-yil 16-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 1-fevral.
- ↑ Olshansky, S. Jay; Carnes, Bruce A.. The quest for immortality : science at the frontiers of aging. New York: Norton, 2001 — 191 bet. ISBN 978-0393323276.
- ↑ „Рейтинг диет на 2012—2013 год — Лучшие диеты для здорового похудения“. 2015-yil 13-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 20-iyul.
- ↑ „Best Diets Overall“. U.S.News & World Report (2012). 2015-yil 4-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 20-iyul.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Брайан Клегг „Палеодиета“,. Кому верить?. Манн, Иванов и Фербер, 2020.
- Рене Макгрегор. Спортивное питание: Что есть до, во время и после тренировок. М.: Альпина Паблишер, 2016. ISBN 978-5-9614-5763-6.