Ozarbayjon Davlat Akademik Filarmoniyasi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Ozarbayjon Davlat Akademik Filarmoniyasi
ozarb. Azərbaycan Dövlət Akademik Filarmoniyası
"Istiqloliyat" ko'chasidan filarmoni ko'rish
Filarmoniyaning qapali kontsert zalining ichki qismi
Mamlakat Ozarbayjon
Shahar Boku
Tegishli Ozarbayjon Davlat Simfonik Orkestri
Ozarbayjon Davlat Xor Kapellasi
Ozarbayjon Davlat Xalq Cholgʻu Orkestri
Ozarbayjon Davlat KAmera Orkestri
Ozarbayjon Davlat Qoʻshiq va Raqs Ansambli
Ozarbayjon Davlat Pianino Triosi
Ozarbayjon Davlat Skripka Kvarteti
Meʼmor Gavriil Ter-Mikelov
Buyurtmachi Boku shahar dumasi
Qurilish vaqti 1910-1912
Uslubi İtalyan uygʻonishi (eksteryer)
Rokoko (interyer)
Ozarbayjondagi tarixiy obidalarni roʻyxatga olish
Manba nomeri 143
Turi uy
Ahamiyati Respublika miqyosida

40°21′50″N 49°49′54″E / 40.36389°N 49.83167°E / 40.36389; 49.83167 G O

Musulmon Magomaev nomidagi Ozarbayjon Davlat Akademik FilarmoniyasiOzarbayjoning Boku shahrindagi konsert kompleksi. Filarmoniya binosi 1910-1912-yillarda arxitektor Gavril Ter-Mikelov loyihasi asosida Niyoziy koʻchasi (sobiq Sadovaya koʻchasi) va Istiqloliyot koʻchasining (sobiq Nikolayevskaya koʻchasi) kesishuvida, keyinchalik Filarmoniya bogʻi deb nomlangan park (sobiq nomi Gubernator bogʻi) hududida barpo etilgan. Davlat Filarmoniyasi esa, 25-may 1936-yilda yaratilgan.

Binosi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oq klubi binosi, Boku minorasi yaqinida joylashgan va 1910-yilda olov tomonidan vayron qilingan
Ozarbayjon davlat filarmoniyasining sho'ng'in bog'idan ko'rinishi
Ozarbayjon davlat simfonik orkestri 2008-yilda Haydar Aliyev saroyida Xalqaro Rostropovich festivali doirasida ishtirok etdi
Ozarbayjon davlat folklor jamoalari orkestri 2009-yilda "Gabala" xalqaro musiqa festivalida ishtirok etadi
Ozarbayjon davlat chalgichi cherkovi Gabala xalqaro musiqa festivalida so'zga chiqqan, 2009-yil
1912-yilda jamoat klubi binosi (hozirgi filarmoniya)

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

1910-yilgacha shahar boylarining dam olishi uchun taxtadan pavilion bor edi. Suvoqlangan va ohaklangan bu taxta bino „Oq klub“ deb atalardi. Bino Boku qal’asining Shirvon eshigi yaqinida joylashgan edi. Bir kuni kuchli shamol natijasida binoda yongʻin boshlanadi va „Oq klub“ butunlay yonib vayron boʻladi. Binoning qasddan yoqilgani taxmin qilinadi. 1910-yilda „Oq klub“ning yonganidan, vayron boʻlganidan keyin shaharda boylarning dam olishi uchun yangi bino qurilishiga ehtiyoj tugʻildi.[1]

Bino loyihasi tayyorlanishi arxitektor Gavril Ter-Mikelovaga topshirildi. U mahalliy filarmoniya binosi bilan tanishish uchun Azur sohilga — Monte Karloga joʻnatiladi. U Boku uchun Monte Karlo filarmoniyasiga oʻxshash loyihasi tayyorlanadi. Monte Karlo filarmoniyasi, oʻz goʻzalligi bilan Yevropaning eng goʻzal konsert salonlaridan biri hisoblanardi. Ter-Mikelov Monte-Karlodan taassurot va fikrlar bilan qaytadi.[1][2]

1907-yilda shahar boylari ijtimoiy majlislar oʻtkazilishi uchun makonning barpo etish maqsadi bilan bogʻda joy ayirish taklifi bilan Shahar Dumasiga murojaat qilganida, duma aʼzolarining bir qanchasi bunga eʼtiroz etdilar, chunki, aks holda 200-dan koʻp qari daraxt kesilishi kerak edi. Lekin 19808-yilda hududining 1664,92 m2gacha kamaytirilishi hisobiga Gubernator bogʻi hududida Ijtimoiy majlislar uchun yoz binosi uchun joy ajratilishi tasdiqlandi. Loyihaning oxirgi variant 1910-yilda tayyorlanadi va tasdiqlash uchun shahar upravasining inshoot komissiyasiga taqdim etiladi. 1911-yilda bino qurilishi boshlanishi bilan dengiz sohilida muhandis Mammadhasan Hajinskiy loyihasi asosida 1909-yilda qurila boshlandi va 17.323.44 m2 hududini qamrab olgan bulvar mavjud edi.[3]

Yoz klubining asosiy koʻrinishi Ter-Mikelov loyihasi asosida insho etilgan Sadixov aka-ukalari uyiga, profilni esa Hoji Zeynalabdin Tagiyev qurgan Marinskiy qizlar gimnaziyasi binosi (Ozarbayjon Milliy Sanʼat Muzeyi II korpusi) va Rotshildlarning Boku kontorin ishlarini idora etuvchi De Bur saroyiga (Ozarbayjon Milliy Sanʼat Muzeyi I korpusi) qaraydi. Qisqa muddatdan soʻng De Bur oʻz villasini Kafkaz jamiyatiga sotadi va jamiyat sadri millioner P.Gukasov Ter-Mikelovdan u yashagan saroyga nafaqat musiqa eshitilishini, balki klubda boʻlib oʻtayotganlardan xabardor boʻla oladigan shaklda loyihalashtirishini soʻraydi. Millionerning istagini amalga oshirgan meʼmor original usul oʻylab topadi. Odatda konsert zallarida sahna yuzi asosiy kirish tomonga qarasa, filarmoniyada kirish sahnaning yonida joylashgan. Shu sababli ham De Bur saroyining deraza va ayvonlaridan filarmoniya sahnasini bemalol koʻrish mumkin.[2] Lekin Manaf Sulaymonov aytishicha, bu maʼlumot faqatgina taxmindir, chunki 1912-yilda P.Gukasov Davlat Dumasi aʼzosi sifatida Peterburgga koʻchdi. 1912-yilda bino qurilishi yakunlanadi.[2][4]

Mulkdorlar va neft millionerlari, boy tijoratchilar va yuksak lavozimli maʼmurlar, taniqli muhandislar, chor armiyasi zobitlari va boshqalari vaqtlarini tunning yarmigacha bu yerda oʻtkazardilar. Baʼzilar bor pullarini yutqazguncha bu yerda qimor oʻynardilar.[5]

Ozarbayjonda Sovet hokimiyati tuzilgach, 20-yillarda bu binoda musiqa ishtiyoqmandlari, turli orkestr va ansambllar yigʻila boshladi. 1936-yil 25-mayda Boku sovetining ishchi-viloyat va matros deputatlari qoshidagi simfonik konsertlar idorasi bazasi asosida Ozarbayjon Davlat Filarmoniyasi tuzildi. 1936-37-yillarda binoda qurilish ishlari olib borildi. 1937-yil 11-avgustda esa Xalq Komissarlari Sovetining 5021-sonli majlis qarori bilan AK (b) MK-ga Xizmat koʻrsatgan madaniyat xodimi Muslim Magomayev nomini abadiylashtirish maqsadida Ozarbayjon Davlat Filarmoniyasiga uning nomi berilishi taklifini kiritdilar.[2][6]

Ozarbayjon Respublikasi tashkil topgach 1996-2004-yillarda Filarmoniya binosida asosiy barpo va qayta taʼmirlash ishlari olib borildi. 2004-yil 27-yanvarda Filarmoniya binosining tantanali ochilish marosimi boʻlib oʻtdi. Ochilishda prezident Ilhom Aliyev, Madaniyat vaziri Poʻlat Bulbuloʻgʻli, taniqli violonchel ustasi Mstislav Rostropovich, professor Farhod Badalbeyli ishtirok etgan.[6]

Meʼmorlik xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Palladiya ruhidagi Italiya uygʻonish uslubi meʼmor loyihasi asosida qurilgan binoning obrazliligiga yuksak darajada mos kelardi. Bu esa meʼmorlik-loyihalash gʻoyasini, bino uchun ajratilgan yer maydoni hududi — yerning relyefi va iqlim xususiyatlarini oldindan aniqlardi. Ijtimoiy majlis loyihasida koloritli va ifodali (binoning tegishli mavzuga mos boʻlishini nazarda tutgan holda) kompozitsiya yaratilgandi. Chiroq va soya oʻyinlarining katta qismini ifoda etish uchun vosita sifatida foydalanilgan terras va verandalar bilan boy bino Uygʻonish davridagi Italiya villalarini eslatadi.[1]

Burchak sohasi binoning kompozitsiyasida simmetriya usulini saqlash bilan loyiha natijasi tanlovini oldindan aniqlagandi. Reja yoʻlak va dahlizlar boʻlmasdan, yorugʻ va sodda shaklda tafsir etilgandi. Barcha asosiy devorlar bir-biriga bogʻlangan boʻlib, yagona konstruktiv sxemani tashkil etadi. Filarmoniyaning qolgan barcha xonalarini birlashtirgan rejada ellips shaklli zal meʼmorlik-loyihalash kompozitsiyasining markazidir.[7]

Bino dengizga, manzarali Boku buxtasi tomon qaratilgan. Janub tomondan klassik orderlardan foydalanilgani sababli nafis va zarif shaklda koʻrsatilgan tantanali koʻp yarusli kompozitsiya sifatida qabul qilinadi. Asosiy hajm meʼmorlik qismlarining ortgan ritmik oʻzagi ustida — yon qanotlaridan markazga qarata qurilgan. Barcha hajmli-makon qurilishini dekorativ chiroq bilan birga gumbaz va minora uslubidagi yon tomonlardan chiqqan tekis ustunlar yakunlagan.[8]

Tashqi koʻrinishini yana-da koʻrkamlashtirgan dekorativ bezaklar interyerni qiziqarli qiladi. Bu binoda meʼmorlikning tashqi va ichki koʻrinishini buzuvchi eklektikaga yoʻl qoʻyilmagan. Interyerlarda proporsiyalarning tozaligi, formalarning goʻzalligi va butunligining hamohangligini ochuvchi, meʼmorlik gʻoyasining mantiqiga birgalikda tobe etilgan, Italyan uslubining eng goʻzal stilizatsiyasi mavjuddir.[8]

Strukturasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Uzeyir Hojibeyov nomidagi Ozarbayjon Davlat Simfonik Orkestri[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ozarbayjon Davlat Simfonik Orkestri 1920-yilda Ozarbayjon professional musiqasi asoschisi Uzeyir Hojibeyov tashabbusi bilan tuzilgan. Tez orada orkestr Glinka, Chaykovskiy, Musorgskiy, Rimskiy-Korsakov, Motsart, Bethoven, Shubert, Berlioz, Mendelson, Vagner, Listin va boshqa bastakorlar asarlarini yuksak saviyada, professionallik bilan ijro eta boshladilar. Turli yillarda davlat simfonik orkestri bilan dirijyorlardan M.Chernyaxovskiy, U.Qoldshteyn, A.Stolerman va boshqalar ishladi.[9]

Orkestr shakllanishida dirijyorlardan R.Baton (Fransiya), O.Klemperer (Germaniya), F.Shtidri (Avstriya), N.Golovanov (Rossiya) yaqindan qatnashganlar.[9] SSSR da tuzilgan orkestrlardan biri boʻlgan Ozarbayjon Davlat Simfonik Orkestri faoliyatini boshlagan vaqtdan professional musiqa madaniyati taraqqiyotida muhim rol oʻynagan. Simfonik Orkestr repertuariga Gʻarbiy Yevropa, rus va Ozarbayjon bastakorlarining asarlari ham kiradi. 1938-yildan Simfonik Orkestrga taniqli dirijyor Niyoziy boshchilik qildi.[9]

Orkestr tashkil topgan davrda Niyoziy uning badiiy rahbari, N.P.Anosov esa bosh dirijyor edi. N.P.Anosov orkestr bilan jami 2 yil ishladi. 1940-1944-yillarda Ulugʻ Vatan Urushi bilan bogʻliq orkestr namoyish etildi. 1945-1948 -yillarda orkestrning bosh dirijyori vazifasida tajribali musiqachi, taniqli dirijyor, professor Leo Ginzburg faoliyat koʻrsatgan. 1948-1984-yillarda hayotining soʻnggi kunigacha orkestrning bosh dirijyori va badiiy rahbari Niyoziy boʻlgan.[9]

1984-1990-yillarda orkestr dirijyori va badiiy rahbari sifatida Rauf Abdullayev faoliyat koʻrsatadi. 1992-98-yillarda Yalchin Adigoʻzalov bosh dirijyori va badiiy rahbari boʻldi. 1998-yildan bugungacha esa ushbu vazifani Rauf Abdullayev bajaradi. Ozarbayjon Davlat Simfonik Orkestri Germaniya, Turkiya, Shvetsariya, Misr, AQSh, Fransiya, Buyuk Britaniya, Italiya, BAA da muvaffaqiyat qozonishdi. Orkestr Xalqaro Rostropovich Festivali, Gabala Xalqaro Musiqa Festivali, Uzeyir Hojibeyov Xalqaro musiqa festivali, Xalqaro Mugʻom Festivalining faol ishtirokchisidir.[10]

Ozarbayjon Davlat Xalq Cholgʻu Orkestri[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ozarbayjon Davlat Xalq Cholgʻu Orkestri 2000-yilda Ozarbayjon Davlat Filarmoniyasi qoshida tashkil etildi, mazkur yili 8-mart Ayollar bayrami munosabati bilan tashkil etilgan konsertda ilk bora sahnaga chiqdi. Orkestr 2007-yil may oyida Ozarbayjonda, Belarusiya va Moldova respublikalarida oʻtkazilgan madaniyat va sanʼat kunlarida ishtirok etdi. Hozirda orkestr badiiy rahbari va bosh dirijyori Ogʻaberdi Pashayevdir. Ozarbayjon Davlat Xalq Cholgʻu Orkestri 2004 va 2005-yillarda Eron Islom Respublikasining Tehron shahrida oʻtkazilgan anʼanaviy XX „Fajr“ Xalqaro Musiqa Festivallarida 2 marta eng oliy „Oltin Chang“ mukofotiga sazovor boʻldi.[11]

Qora Qorayev nomidagi Ozarbayjon Davlat Kamera Orkestri[tahrir | manbasini tahrirlash]

Qora Qorayev nomidagi Ozarbayjon Davlat Kamera Orkestri 1964-yilda mashhur Ozarbayjon bastakorlari Qora Qorayev va Fikrat Amirov tashabbusi bilan tashkil etildi. Orkestr bosh dirijyori va badiiy rahbari respublika xalq artisti, Davlat mukofoti laureati Nozim Rizayev edi. 1995-yildan 1997-yilgacha kollektivga Yashar Imanov rahbarlik qildi. 1998-yildan hozirgacha orkestrga xalq artisti Temur Goʻychayev rahbarlik qilmoqda. Orkestr repertuari Ozarbayjon va xorijiy mamlakat bastakorlari asarlaridan iborat. 1998-yil iyulida orkestr Ozarbayjon madaniyatini Londonda muvaffaqiyat bilan tamsil etgan, mazkur yilning sentyabr oyida esa Parijda Qora Qorayevning 80 yilligiga bagʻishlangan yubiley konsert berdi. 2011-yil may oyida Pekin shahrida oʻtkazilgan Ozarbayjon Madaniyati kunlarida iyul oyida Fransiyada „Ramatuel“ xalqaro klassik musiqa festivalida qatnashdilar. 2011-yil fevral oyida orkestr Parijda „Gavou“ Konsert zalida, sentyabr oyida Berlin va Parij shaharlarida, dekabr oyida Rim shahrida Mehribon Aliyeva tashabbusi bilan Ozarbayjon mustaqilligining 20 yilligiga bagʻishlangan konsert dasturlarida ishtirok etdilar.[12] 2014-yil 6-iyunda Haydar Aliyev Fondi tashkilotchiligi va Ozarbayjonning Yunonistondagi elchixonasi koʻmagida Afinaning „Megaro Muziks“ Madaniyat Kompleksida Qora Qorayev nomidagi Ozarbayjon Davlat Kamera Orkestri konserti boʻlib oʻtdi.[12][13][14]

Fikrat Aminov nomidagi Ozarbayjon Davlat Qoʻshiq va Raqs Ansambli[tahrir | manbasini tahrirlash]

Fikrat Aminov nomidagi Ozarbayjon Davlat Qoʻshiq va Raqs Ansambli 1938-yilda Uzeyir Hojibeyov tomonidan tuzildi. Turli davrlarda kollektivga U.Hojibeyov bilan birga Ozarbayjon bastakorlardan Said Rustamov, Jahongir Jahongirov, Vasif Adigoʻzalov, Hoji Xonmammadov, Telmon Hojiyev va Ramiz Mirishli rahbarlik qildi. Ansamblning xoreografiya guruhida Amina Dilbazi, Tutu Hamidova, Buyukogʻa Mammadov, Roza Jalilova, Aliya Ramazanova, Afaq Malikova, Komil Dadashov, Alikrom Aslanov, Nodir Mammadov va boshqa taniqli raqs ustalari yetishib chiqdi. Ansambl repertuarini Ozarbayjon va dunyo xalqlarining qoʻshiqlari va raqslari, xor asarlari tashkil etadi. Qoʻshiq va raqs ansamblining badiiy rahbari va dirijyori Ogʻaberdi Pashayevdir.[15]

Ozarbayjon Davlat Xor Kapellasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ozarbayjon Davlat Xor Kapellasi asosi 1926-yilda Uzeyir Hojibeyov tomonidan koʻp ovozli xor yaratilishiga kirishishi bilan qoʻyildi. 1966-yilda Davlat Filarmoniyasii qoshidagi Ozarbayjon Davlat Xor Kapellasi tashkil topdi. Tashkil topgan vaqtdan uzoq yillar davomida kollektivga xizmat koʻrsatgan sanʼat xodimi, xormeyster Eduard Navruzov rahbarlik qildi. 1996-yildan Ozarbayjon Davlat Xor Kapellasining badiiy rahbari va bosh dirijyori Gulbaji Imonovadir. Xor repertuari Ozarbayjon va xorijiy oʻlka bastakorlari asarlaridan iboratdir.[16]

Ozarbayjon Davlat Fortepiano Triosi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ozarbayjon Davlat Fortepiano Triosi 2002-yilda Madaniyat va Turizm Vazirligi tashabbusi bilan yaratildi. Fortepiano triosi ishtirokchilari Tuhfa Boboyeva (skripka), Nargiz Aliyorova (fortepiano) va Sabina Ibrohimovadir (violonchel). Fortepiano Triosi repertuarida Ozarbayjon va xorijiy bastakorlarning asarlari joy olgan.[17]

Ozarbayjon Davlat Simli Kvarteti[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ozarbayjon Davlat Simli Kvarteti 1998-yilda tashkil topdi. Simli Kvartet ishtirokchilari Uran Sayidov (I violin), Sulton Mammadova (II violin), VAxtang Imonov (viola), Aleksey Miltixdir (violonchel). Simli Kvartet 1998-yil sentyabrida Parijda YUNESKO yoʻnalishida oʻtkazilgan Q.Qorayevga bagʻishlangan konsertda, 2000-yilda Istanbul shahrida Jamil Rashid Rey konsert salonida muvaffaqiyat bilan ijro etdi.[18]

Ozarbayjon Davlat Raqs Ansambli[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ozarbayjon Davlat Raqs Ansambli 1970-yilda tashkil topdi. Ansamblga uzoq yillar mashhur balet ustalari, SSSR xalq artisti Laylo Vakilova va Alibobo Abdullayev rahbarlik qildi. Aynan shu sanʼatkorlar xizmati soyasida kollektiv oʻz repertuarini rang-barang raqslar bilan boyitdi. 1984-yildan bugungacha ansamblga Afaq Malikova rahbarlik qilmoqda. Davlat Raqs Ansambliga „Xizmat koʻrsatgan kollektiv“ faxriy nomi berildi. Professionallardan iborat boʻlgan bu kollektiv bir qancha xalqaro miqyosdagi festivallarning, Rossiyada, Ukrainada, Gruziyada, Turkiyada, Avstriyada oʻtkazilgan Ozarbayjon Madaniyati kunlarining, madaniy dasturlarning, davlat miqyosidagi tadbirlarning ishtirokchisi boʻlgan. U 1979-yilda Xalqaro Karfagen Folklor Festivali oltin medaliga sazovor boʻldi.[19]

Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  • Сулейманов, Манаф. Дни минувшие (Исторические очерки) (azerbaijani). Баку: Азернешр — 340 bet. 
  • Fatullayev-Figarov, Shamil. Bokuning Me’morlik Ensiklopediyasi (azerbaijani). Boku: Ozarbayjon Me’morlik Ittifoqi — 528 bet. 
  • Fatullayev-Figarov, Shamil. Bokuda shahar qurish – XIX asr va XX asr boshlarida (azerbaijani). Boku: Ozarbayjon Me’morlik Ittifoqi — 352 bet. 

Xorijiy oʻtishlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 1,2 Fətullayev-Fiqarov, Şamil. Bakıda şəhərsalma XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində. Bakı: Şərq-Qərb, 2013 — 352 bet. 
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 Сулейманов, Манаф. Дни минувшие (Исторические очерки). Баку: Азернешр, 1990 — 340 bet. 
  3. Fətullayev-Fiqarov, Şamil. Bakıda şəhərsalma XIX əsr və XX əsrin əvvəllərində. Bakı: Şərq-Qərb, 2013 — 352 bet. 
  4. Fətullayev-Fiqarov, Şamil. Bakının Memarlıq Ensiklopediyası. Bakı: Şərq-Qərb, 2013 — 528 bet. 
  5. „Казино в Монте-Карло? Нет, Филармония в Баку!“. olaylar.az (2016-yil 25-aprel). Qaraldi: 2016-yil 31-may.
  6. 6,0 6,1 „Tarixi“. filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-yil 11-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2016-yil 31-may. (Wayback Machine saytida 2018-10-11 sanasida arxivlangan)
  7. Fətullayev-Fiqarov, Şamil. Bakının Memarlıq Ensiklopediyası. Bakı: Şərq-Qərb, 2013 — 528 bet. 
  8. 8,0 8,1 Fətullayev-Fiqarov, Şamil. Bakının Memarlıq Ensiklopediyası. Bakı: Şərq-Qərb, 2013 — 528 bet. 
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 „Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestrı“. anl.az. Azərbaycan Milli Kitabxanası. Qaraldi: 1 iyun 2016.
  10. „Üzeyir Hacıbəyli adına Azərbaycan Dövlət Simfonik Orkestri“. filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1 iyun 2016. (Wayback Machine saytida 2018-07-23 sanasida arxivlangan)
  11. „Azərbaycan Dövlət Xalq Çalğı Alətləri Orkestri“. Səs qəzeti. Azərbaycan Milli Kitabxanası (2010.- 10 iyul.). Qaraldi: 1 iyun 2016.
  12. 12,0 12,1 „Qara Qarayev adına Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestrı“. filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1 iyun 2016. (Wayback Machine saytida 2018-07-23 sanasida arxivlangan)
  13. „Qara Qarayev adına Azərbaycan Dövlət Kamera Orkestrı“. azerbaijans.com. Qaraldi: 1 iyun 2016.
  14. „Yunanıstanda Qara Qarayev adına Azərbaycan Dövlət kamera orkestrinin konserti“. heydar-aliyev-foundation.org (9 iyun 2014). 2018-yil 8-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1 iyun 2016.
  15. „Fikrət Əmirov adına Azərbaycan Dövlət Mahnı və Rəqs Ansamblı“. filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1 iyun 2016. (Wayback Machine saytida 2018-07-23 sanasida arxivlangan)
  16. „Azərbaycan Dövlət Xor Kapellası“. filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1 iyun 2016. (Wayback Machine saytida 2018-07-23 sanasida arxivlangan)
  17. „Azərbaycan Dövlət Fortepiano Triosu“. filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1 iyun 2016. (Wayback Machine saytida 2018-07-23 sanasida arxivlangan)
  18. „Azərbaycan Dövlət Simli Kvarteti“. filarmoniya.az. Azərbaycan Dövlət Filarmoniyası. 2018-yil 23-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 1 iyun 2016. (Wayback Machine saytida 2018-07-23 sanasida arxivlangan)
  19. „Professional rəqqaslar yetişdirən ansambl“. Səs qəzeti. anl.az (2010.- 7 dekabr). Qaraldi: 1 iyun 2016.