Oq qorinli o‘q quloq
| Oq boshli qumo | |
|---|---|
 | |
Ilmiy tasniflash | |
| Olam: | Hayvonlar |
| Tip: | Xordalilar |
| Sinf: | Sut emizuvchilar |
| Oila: | Vespertilionidae |
| Urugʻ: | hemprichii |
| Turlari: | Oq boshli qumo |
| Xalqaro ilmiy nomi | |
| Otonycteris hemprichii (Peters, 1859) | |
Oq qorinli oʻq quloq, yoki yoki Gemprix oʻq qulogʻi[1] (lotincha: Otonycteris hemprichii) — qoʻlqanotlilar turkumiga kiruvchi sutemizuvchilar sinfi vakili. U silliq, burunli koʻrshapalaklar oilasiga mansub. Maxsus nom nemis zoologi Fridrix Vilgelm Gemprix (1796-1825) sharafiga berilgan[2].
Tavsif[tahrir | manbasini tahrirlash]
Tana uzunligi 7,3 dan 8,1 sm gacha, dumining uzunligi 4,7-7 sm, vazni 18 dan 20 grammgacha. Tanasining yuqori qismi oqish qum rangidan toʻq jigarranggacha, pastki qismi odatda oq boʻladi. Quloqlari katta, uzunligi taxminan 4 sm.
Tarqalishi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Shimoliy Afrikada (Marokash va Nigerdan Misrgacha), Arabiston yarim orolida va Oʻrta Osiyoda (Qozogʻiston va Kashmirgacha) tarqalgan. Choʻl va yarim choʻl mintaqalarida yashaydi. U uyqu uchun joy sifatida toshlardagi yoriqlar yoki sun’iy inshootlardan foydalanadi. U kechalari faol, yerdagi oʻrgimchaksimonlar va hasharotlarni, shuningdek, oʻlaksalar bilan oziqlanadi. Urgʻochilar yozda 60 tagacha (odatda kamroq) boʻlgan koloniyalarini hosil qiladi. Ikkitagacha bolalashi mumkin, koʻpayishi deyarli oʻrganilmagan.
Oʻzbekiston hududida - Koʻhitang, Nurota, Qurama tizmalari, Sirdaryo, Zarafshon daryosi vohalarida uchraydi.
Yashash joyi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Choʻl tekisliklari, vodiy, togʻ etaklarining dengiz sathidan.1000 metrgacha boʻlgan balandlik qismida qoʻnim topgan.
Soni[tahrir | manbasini tahrirlash]
Doimo kam boʻlgan. Erkaklari odatda yakka holda, urgʻochilari kichik guruh (3-7 ta) boʻlib uchraydi, urgʻochilari koʻpayish davrida koloniyalar (15-25 ta) hosil qiladi.
Hayot tarzi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oʻzbekistonda yetarlicha oʻrganilmagan. Aprel-oktabrda tungi paytlari faol boʻladi, kunduz kunlari tashlandiq xarobalar, gʻorlarga, qoyalar yoriqlariga berkinadi. Yakka-yakka holda qishni ham oʻsha yerda oʻtkazadi. Bahor va kuzda 100 km gacha koʻchadi. Kuz yoki bahorda juftlashadi, iyun-iyulda bolalaydi (odatda 2 ta). Bolalari iyul-avgustda ucha boshlaydi, bir qishlovdan soʻng jinsiy voyaga yetadi. Qoʻngʻizlar, ba’zan ninachi va kapalaklar bilan oziqlanadi.
Himoya choralari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nurota qoʻriqxonasi va Ugom-Chotqol milliy tabiat bogʻida muhofaza ostiga olingan. Saqlanib qolgan barcha populyasiyalarini aniqlash, muhofazasini tashkil qilish, areali, soni va yashash[3].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Соколов В. Е. Пятиязычный словарь названий животных. 5391 назв. Млекопитающие. — М.: Русский язык, 1984. — С. 75. — 352 с. — 10 000 экз.
- ↑ Bo Beolens, Michael Watkins, and Mike Grayson. The eponym dictionary of mammals. Baltimore: The Johns Hopkins University Press, 2009 — 185 bet. ISBN 978-0-8018-9304-9.
- ↑ ОҚ ҚОРИНЛИ ЎҚ ҚУЛОҚ (Wayback Machine saytida 2022-08-18 sanasida arxivlangan) Redbook.uz
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Benda, P., Aulanier, S. & Hutson, A. M. 2008-yil. Otonycteris hemprichii. In: IUCN 2012
- Ronald M. Nowak. Walker's Bats of the World, JHU Press, 1994. ISBN 0801849861.