Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar roʻyxati

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Zamonaviy yozgi (toʻq sariq) va qishki (koʻk) Olimpiada oʻyinlari oʻtkaziladigan shaharlar va mamlakatlar xaritasi. *Tokio 2021-yilda 2020-yilgi yozgi Olimpiada o‘yinlariga mezbonlik qilgan, u COVID-19 pandemiyasi sababli qoldirilgan.

Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar roʻyxati — 1896-yilda zamonaviy Olimpiada oʻyinlari boshlanganidan beri yoz va qishda Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar roʻyxati. Oʻshandan beri yozgi va qishki oʻyinlar odatda Olimpiada deb nomlanuvchi toʻrt yillik davrda, bir necha yillar oraligʻi davomida oʻtkaziladi. 23 ta shaharda 29 ta yozgi Olimpiada oʻyinlari va 21 ta shaharda 24 ta qishki Olimpiada oʻyinlari boʻlib oʻtgan. Bundan tashqari, oʻyinlarning uchta yozgi va ikkita qishki nashri oʻtkazilishi rejalashtirilgan edi, ammo keyinchalik urush tufayli bekor qilindi: 1916-yilda Berlin (yoz); 1940-yilda Sapporo-Garmisch-Partenkirchen (qish) va Tokio-Xelsinki (yoz); 1944-yilda Cortina d’Ampezzo (qish) va London (yoz). 1906-yilgi Intercalated Olimpiada oʻyinlari rasman ruxsat etilgan va Afinada oʻtkazilgan. Biroq, 1949-yilda Xalqaro Olimpiada Qoʻmitasi (XOQ) 1906-yilgi oʻyinlarni tan olmaslik toʻgʻrisida qaror qabul qildi[1][2]. Tokioda 2020-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlari Olimpiada oʻyinlari tarixida birinchi marta COVID-19 pandemiyasi tufayli 2021-yil yoziga qoldirildi va 2022-yilgi qishki Olimpiada oʻyinlari taxminan olti oydan keyin Pekinda boʻlib oʻtadi[3][4].

XOQ tomonidan bo‘lajak Olimpiada o‘yinlariga mezbonlik qilish uchun to‘rtta shahar tanlandi: 2024-yilgi yozgi Olimpiada o‘yinlari uchun Parij, 2026-yilgi qishki Olimpiada o‘yinlari uchun Milan-Cortina d’Ampezzo, 2028-yilgi yozgi Olimpiada o‘yinlari uchun Los Anjeles va 2032-yilgi yozgi Olimpiada o‘yinlari uchun Brisben.

2022-yilda Pekin yozgi va qishki Olimpiada oʻyinlarini oʻtkazgan birinchi shaharga aylandi. Oʻnta shahar bir necha marta Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qilgan: Afina (1896 va 2004-yillardagi yozgi Olimpiada oʻyinlari), Parij (1900, 1924 va 2024-yillardagi yozgi Olimpiada oʻyinlari), London (1908, 1948 va 2012-yillardagi yozgi Olimpiada oʻyinlari), St. Moritz (1928 va 1948-yillardagi qishki Olimpiada oʻyinlari), Lake Placid (1932 va 1980-yillardagi qishki Olimpiada oʻyinlari), Los Anjeles (1932, 1984 va 2028-yillardagi yozgi Olimpiada oʻyinlari), Cortina d’Ampezzo (1956 va 2026-yillardagi qishki Olimpiada oʻyinlari), Insbruk (1964 va 1976-yillardagi qishki Olimpiada oʻyinlari), Tokio (1964 va 2020-yillardagi yozgi Olimpiada oʻyinlari) va Pekin (2008-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlari va 2022-yilgi qishki Olimpiada oʻyinlari). Stokgolm 1912-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlariga va 1956-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlarining ot sporti qismiga mezbonlik qildi. London 2012-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlari bilan uchta oʻyin oʻtkazgan birinchi shahar boʻldi. Parij 2024-yilgi yozgi Olimpiada o‘yinlari bilan buni amalga oshirgan ikkinchi shaharga aylanadi, Los Anjeles esa 2028-yilda uchinchi shahar bo‘ladi.

Qoʻshma Shtatlar boshqa mamlakatlardan koʻra koʻproq jami sakkizta Olimpiada oʻyinlariga, Fransiya beshta va Yaponiya toʻrtta Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qilgan. Buyuk Britaniya, Kanada, Italiya va Germaniya uchta oʻyinga mezbonlik qilgan.

Oʻyinlar asosan Yevropa (30 ta nashr) va Amerika (13 ta nashr) mintaqalarida oʻtkazilgan; Sakkizta oʻyin Osiyoda, ikkitasi Okeaniyada boʻlib oʻtdi. Rio de Janeyro 2016-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlari bilan Janubiy Amerikaning birinchi Olimpiada oʻyinlariga mezbon shahri boʻldi. Afrika hali Olimpiada oʻyinlarini oʻtkazmagan. Hech qachon Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qilmagan boshqa yirik geografik mintaqalar qatoriga Yaqin Sharq, Markaziy Osiyo, Hindiston yarimoroli, Janubi-Sharqiy Osiyo, Janubiy Tinch okeani, Markaziy Amerika va Karib dengizi kiradi. 1924-yilgi birinchi qishki Olimpiada oʻyinlari va 1992-yilgi yozgi Olimpiada oʻyinlari bilan bir yilda oʻtkazilgan oxirgi oʻyinlar orasida yozgi va qishki oʻyinlar bir mamlakatda uch marta boʻlib oʻtdi.

Qabul qiluvchi shaharlar XOQ aʼzoligi tomonidan odatda yetti yil oldin tanlanadi[5]. Tanlov jarayoni taxminan ikki yil davom etadi. Birinchi bosqichda dunyoning istalgan shahri mezbon shahar bo‘lish uchun ariza topshirishi mumkin. 10 oydan soʻng XOQ Ijroiya kengashi arizalarni koʻrib chiqadigan ishchi guruh tavsiyasiga asosan qaysi shaharlar rasmiy nomzod boʻlishini hal qiladi. Ikkinchi bosqichda nomzod shaharlar Baholash komissiyasi tomonidan har tomonlama tekshiriladi, soʻngra tanlov uchun koʻrib chiqiladigan shaharlarning yakuniy qisqa roʻyxatini taqdim etadi. Keyin mezbon shahar XOQ sessiyasi, XOQ aʼzolarining umumiy yigʻilishi ovoz berish yoʻli bilan tanlanadi[6].

Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yozgi va qishki Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Kalit

  †   Bekor qilingan oʻyinlar

  §   Kelasi yilga qoldirilgan oʻyinlar

Shahar Davlat Yil Mintaqa Yozgi Qishgi Ochilish marosimi Yopilish marosimi Manba(lar)
Afina  Gretsiya 1896 Yevropa S005I 6-aprel 1986 15-aprel 1896
Parij  Fransiya 1900 S005II 14-may 1900 28-oktabr 1900
St. Louis  AQSh 1904 Shimoliy Amerika S005III 1-iyul 1904 23-noyabr 1904
London  Birlashgan Qirollik 1908 Yevropa S005IV 27-aprel 1908 31-oktabr 1908
Stokgolm  Shvetsiya 1912 S005V 6-iyul 1912 22-iyul 1912
† Berlin  Germaniya imperiyasi 1916 S006VI 8-iyun Birinchi jahon urushi sababli bekor qilingan [7]
Antverpen  Belgiya 1920 S007VII 14-avgust 1920 12-sentabr 1920 [8]
Chamonix  Fransiya 1924 W001I 25-yanvar 1924 5-fevral 1924 [9]
Parij  Fransiya S008VIII 5-iyul 1924 27-iyul 1924 [10]
St. Moritz  Shveysariya 1928 W002II 11-fevral 1928 19-fevral 1928 [11]
Amsterdam  Niderlandiya S009IX 28-iyul 1928 12-avgust 1928 [12]
Lake Placid  AQSh 1932 Shimoliy Amerika W003III 4-fevral 1932 13-fevral 1932 [13]
Los Anjeles  AQSh S010X 30-iyul 1932 14-avgust 1932 [14]
Garmisch-Partenkirchen  Germaniya 1936 Yevropa W004IV 6-fevral 1936 16-fevral 1936 [15]
Berlin  Germaniya S011XI 1-avgust 1936 16-avgust 1936 [16]
† Sapporo
Garmisch-Partenkirchen		  Japan
 Germaniya 		1940 Osiyo
Yevropa 		W005aV 3-fevral Ikkinchi jahon urushi sababli bekor qilingan [7]
† Tokio
Helsinki		  Japan
 Finlandiya 		S012XII
† Cortina d'Ampezzo  Italiya 1944 Yevropa W005bV
† London  Buyuk Britaniya S013XIII
St. Moritz  Shveysariya 1948 Yevropa W005cV 30-yanvar 1948 8-fevral 1948
London  Buyuk Britaniya S014XIV 29-iyul 1948 14-avgust 1948
Oslo  Norvegiya 1952 W006VI 14-fevral 1952 25-fevral 1952
Helsinki  Finlandiya S015XV 19-iyul 1952 3-avgust 1952
Cortina d'Ampezzo  Italiya 1956 W007VII 26-yanvar 1956 5-fevral 1956
Melburn
Stokgolm		  Avstraliya
 Shvetsiya		 Okeaniya
Yevropa 		S016XVI 22-noyabr 1956
10-iyun 1956 		8-dekabr 1956
17-iyun 1956
Squaw Valley  AQSh 1960 Shimoliy Amerika W008VIII 18-fevral 1960 28-fevral 1960
Rim  Italiya Yevropa S017XVII 25-avgust 1960 11-sentabr 1960
Insbruk  Avstriya 1964 W009IX 29-yanvar 1964 9-fevral 1964
Tokio  Yaponiya Osiyo S018XVIII 10-oktabr 1964 24-oktabr 1964
Grenoble  Fransiya 1968 Yevropa W010X 6-fevral 1968 18-fevral 1968
Mexico shahri  Meksika Shimoliy Amerika S019XIX 12-oktabr 1968 27-oktabr 1968
Sapporo  Yaponiya 1972 Osiyo W011XI 3-fevral 1972 13-fevral 1972
Munich  Gʻarbiy Germaniya Yevropa S020XX 26-avgust 1972 11-sentabr 1972
Insbruk  Avstriya 1976 W012XII 4-fevral 1976 15-fevral 1976
Montreal  Kanada Shimoliy Amerika S021XXI 17-iyul 1976 1-avgust 1976
Lake Placid  AQSh 1980 W013XIII 13-fevral 1980 24-fevral 1980
Moskva  Sovet Ittifoqi Yevropa S022XXII 19-iyul 1980 3-avgust 1980
Sarajevo  Yugoslaviya 1984 W014XIV 8-fevral 1984 19-fevral 1984
Los Anjeles  AQSh Shimoliy Amerika S023XXIII 28-iyul 1984 12-avgust 1984
Kalgari  Kanada 1988 W015XV 13-fevral 1988 28-fevral 1988
Seul  Janubiy Koreya Osiyo S024XXIV 17-sentabr 1988 2-oktabr 1988
Albertville  Fransiya 1992 Yevropa W016XVI 8-fevral 1992 23-fevral 1992
Barselona  Ispaniya S025XXV 25-iyul 1992 9-avgust 1992
Lillehammer  Norvegiya 1994 W017XVII 12-fevral 1994 27-fevral 1994
Atlanta  AQSh 1996 Shimoliy Amerika S026XXVI 19-iyul 1996 4-avgust 1996
Nagano  Yaponiya 1998 Osiyo W018XVIII 7-fevral 1998 22-fevral 1998
Sidney  Avstraliya 2000 Okeaniya S027XXVII 15-sentabr 2000 1-oktabr 2000
Salt Lake City  AQSh 2002 Shimoliy Amerika W019XIX 8-fevral 2002 24-fevral 2002
Afina  Yunoniston 2004 Yevropa S028XXVIII 13-avgust 2004 29-avgust 2004
Turin  Italiya 2006 W020XX 10-fevral 2006 26-fevral 2006
Pekin  Xitoy 2008 Osiyo S029XXIX 8-avgust 2008 24-avgust 2008
Vankuver  Kanada 2010 Shimoliy Amerika W021XXI 12-fevral 2010 28-fevral 2010
London  Buyuk Britaniya 2012 Yevropa S030XXX 27-iyul 2012 12-avgust 2012
Sochi  Rossiya 2014 W022XXII 7-fevral 2014 23-fevral 2014
Rio de Janeyro  Braziliya 2016 South America S031XXXI 5-avgust 2016 21-avgust 2016
Pyeongchang  Janubiy Koreya 2018 Osiyo W023XXIII 9-fevral 2018 25-fevral 2018
§ Tokio  Yaponiya 2020 S032XXXII 23-iyul 2021 8-avgust 2021
Pekin  Xitoy 2022 W024XXIV 4-fevral 2022 20-fevral 2022
Parij  Fransiya 2024 Yevropa S033XXXIII 26-iyul 2024 11-avgust 2024
Milan-Cortina d'Ampezzo  Italiya 2026 W025XXV 6-fevral 2026 22-fevral 2026
Los Anjeles  AQSh 2028 Shimoliy Amerika S034XXXIV 14-iyul 2028 30-iyul 2028
Nomaʼlum Nomaʼlum 2030 Nomaʼlum W026XXVI 8-fevral 2030 24-fevral 2030
Brisben  Avstraliya 2032 Okeaniya S035XXXV 23-iyul 2032 8-avgust 2032
  • 1906-yilgi Intercalated oʻyinlar endi XOQ tomonidan rasmiy Olimpiada oʻyinlari sifatida tan olinmaydi.

Bir nechta yozgi va qishki Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qiluvchi shaharlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Olimpiada oʻyinlarining bir nechta nashrlarini oʻtkazgan shaharlar roʻyxati
Daraja Shahar Davlat Mintaqa Yozgi Olimpiada Qishki Olimpiada Jami
1 London  Birlashgan Qirollik Yevropa 3 (1908, 1948, 2012) 3
Parij  Fransiya 3 (1900, 1924, 2024)
Los Anjeles  AQSh America 3 (1932, 1984, 2028)
4 Afina  Gretsiya Yevropa 2 (1896, 2004) 2
Tokio  Yaponiya Osiyo 2 (1964, 2020)
Pekin  Xitoy 1 (2008) 1 (2022)
St. Moritz   Shveysariya Yevropa 2 (1928, 1948)
Insbruk  Avstriya 2 (1964, 1976)
Lake Placid  AQSh America 2 (1932, 1980)
Cortina d'Ampezzo  Italiya Yevropa 2 (1956, 2026)

Mamlakatlar boʻyicha Olimpiada oʻyinlari soni[tahrir | manbasini tahrirlash]

Yozgi Olimpiya oʻyinlariga mezbonlik qilgan yoki mezbonlik qiluvchi davlatlar
  5 marta
  4 marta
  3 marta
  2 marta
  1 marta
  Hech qachon o'yin o'tkazmagan
Qishki Olimpiya oʻyinlariga mezbonlik qilgan yoki mezbonlik qiluvchi davlatlar
  4 marta
  3 marta
  2 marta
  1 marta
  Hech qachon o'yin o'tkazmagan
Olimpiada oʻyinlariga mezbonlik qilgan davlatlar soni boʻyicha reyting
Daraja Birinchi yil Oxirgi yil Davlat Mintaqa Yozgi Olimpiada Qishki Olimpiada Jami
1 1904 2028  AQSh Shimoliy Amerika 5 (1904, 1932, 1984, 1996, 2028) 4 (1932, 1960, 1980, 2002) 9
2 1900 2024  Fransiya Yevropa 3 (1900, 1924, 2024) 3 (1924, 1968, 1992) 6
3 1956 2026  Italiya 1 (1960) 3 (1944, 1956, 2006, 2026) 4
1964 2020  Yaponiya Osiyo 2 (1940, 1964, 2020) 2 (1940, 1972, 1998)
5 1956 2032  Avstraliya Okeaniya 3 (1956, 2000, 2032) 3
1908 2012  Birlashgan Qirollik Yevropa 3 (1908, 1944, 1948, 2012)
1976 2010  Kanada Shimoliy Amerika 1 (1976) 2 (1988, 2010)
1936 1972  Germaniya Yevropa 2 (1916, 1936, 1972) 1 (1936, 1940)
9 2008 2022  Xitoy Osiyo 1 (2008) 1 (2022) 2
1988 2018  Janubiy Koreya 1 (1988) 1 (2018)
1980 2014  Rossiya Yevropa 1 (1980) 1 (2014)
1896 2004  Gretsiya 2 (1896, 2004)
1952 1994  Norvegiya 2 (1952, 1994)
1964 1976  Avstriya 2 (1964, 1976)
1928 1948   Shveysariya 2 (1928, 1940, 1948)
16 2016 2016  Braziliya South America 1 (2016) 1
1992 1992  Ispaniya Yevropa 1 (1992)
1984 1984 Yugoslaviya Yugoslaviya 1 (1984)
1968 1968  Meksika Shimoliy Amerika 1 (1968)
1952 1952  Finlandiya Yevropa 1 (1940, 1952)
1928 1928  Niderlandiya 1 (1928)
1920 1920  Belgiya 1 (1920)
1912 1912  Shvetsiya 1 (1912)

Mintaqalar boʻyicha Olimpiada oʻyinlari soni[tahrir | manbasini tahrirlash]

Daraja Birinchi yil Oxirgi yil Mintaqa Yozgi Olimpiada Qishki Olimpiada Jami
1 1896 2026 Yevropa 17 (1896, 1900, 1908, 1912, 1916, 1920, 1924, 1928, 1936, 1940, 1944, 1948, 1952, 1960, 1972, 1980, 1992, 2004, 2012, 2024) 15 (1924, 1928, 1936, 1940, 1944, 1948, 1952, 1956, 1964, 1968, 1976, 1984, 1992, 1994, 2006, 2014, 2026) 32
2 1904 2028 Amerika 08 (1904, 1932, 1968, 1976, 1984, 1996, 2016, 2028) 06 (1932, 1960, 1980, 1988, 2002, 2010) 14
3 1964 2022 Osiyo 04 (1940, 1964, 1988, 2008, 2020) 04 (1940, 1972, 1998, 2018, 2022) 8
4 1956 2032 Okeaniya 03 (1956, 2000, 2032) 3
5 Afrika 0

Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. ↑ Findling, John E.. Encyclopedia of the Modern Olympic Movement. Greenwood Publishing Group, 2004 — 41 bet. ISBN 978-0-313-32278-5. 
  2. ↑ Karl Lennartz. „The 2nd International Olympic Games In Athens 1906“. Journal of Olympic History. 2018-yil 23-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-may.
  3. ↑ „IOC, IPC, Tokyo 2020 Organising Committee and Tokyo Metropolitan Government Announce New Dates for the Olympic and Paralympic Games Tokyo 2020“. olympic.org (2020-yil 30-mart). 2020-yil 30-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 30-mart.
  4. ↑ „Tokyo 2020: Olympic Games organisers 'agree postponement'“. BBC Sport (2020-yil 24-mart). 2020-yil 24-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 24-mart.
  5. ↑ Group, Taylor Francis. The Europa World Yearbook. Taylor and Francis Group, 2003 — 247 bet. ISBN 978-1-85743-227-5. 
  6. ↑ „Choice of the Host City“. olympic.org. International Olympic Committee. Qaraldi: 2009-yil 4-iyun.
  7. ↑ 7,0 7,1 Durántez, Conrado (April–May 1997). "The Olympic Movement, a twentieth-century phenomenon". Olympic Review XXVI (14): 56–57. http://www.la84foundation.org/OlympicInformationCenter/OlympicReview/1997/oreXXVI14/oreXXVI14zl.pdf. 
  8. ↑ „Antwerp 1920“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
  9. ↑ „Chamonix 1924“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
  10. ↑ „Paris 1924“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
  11. ↑ „St. Moritz 1928“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
  12. ↑ „Amsterdam 1928“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
  13. ↑ „Lake Placid 1932“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
  14. ↑ „Los Angeles 1932“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
  15. ↑ „Garmisch-Partenkirchen 1936“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar.
  16. ↑ „Berlin 1936“. olympic.org. Qaraldi: 2011-yil 23-yanvar. 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Olimpiada_oʻyinlariga_mezbonlik_qiluvchi_shaharlar_roʻyxati&oldid=3084785" dan olindi