Olga Kaniskina
Olga Nikolayevna Kaniskina ( 1985-yil 19-yanvarda Napolnaya Tavlada, Kochkurov tumani, Mordoviya ASSR, Rossiya SFSR, Sovet Ittifoqida tugʻilgan) — rossiyalik murabbiy va sobiq sport yurish boʻyicha sportchi. U 2006-yilgi Yevropa chempionatida 20 km yurishda kumush medalni, 2007-yilgi Jahon chempionatida oltin medalni va 2008-yilgi Pekin Olimpiadasida oltin medalni qoʻlga kiritgan. Shuningdek, 2008-yilda Yengil atletika boʻyicha Jahon yurish kubogida 20 km masofada gʻalaba qozongan va musobaqa rekordi — 1:25:42 natijani qayd etgan. U keyinchalik doping sababli bir necha yillik musobaqalardan chetlatilgan.
Faoliyati
[tahrir | manbasini tahrirlash]2006-yilgi Jahon sport yurishi kubogida Kaniskina beshinchi o‘rinni egalladi va o‘sha yil Yevropa chempionatida ilk yirik medalini — kumush medalni qo‘lga kiritdi. Keyingi yili u ilk global unvonini qo‘lga kiritib, 2007-yilgi Jahon chempionatida ayollar o‘rtasidagi 20 km yurish musobaqasida Tatyana Shemyakinani ortda qoldirib, oltin medalni yutdi.
2008-yilgi mavsumda Kaniskina Rossiya chempionatida 20 km yurish bo‘yicha dunyo rekordini yangiladi. U avgust 2005-yilda vatandoshi Olimpiada Ivanova tomonidan o‘rnatilgan natijani pasaytirdi. Biroq, IAAF qoidalariga ko‘ra, dunyo rekordini tasdiqlash uchun poyga vaqtida kamida 3 nafar rasmiy hakam ishtirok etishi lozim; bu poygada esa 3 hakam bo‘lmagani uchun rekordning rasman tan olinishi ehtimoldan yiroq edi[1]. Shundan so‘ng u Rossiyada boʻlib oʻtgan 2008-yilgi Jahon yurish kubogida 20 km masofani 1:25:42 da yakunlab, musobaqa rekordini oʻrnatdi.
2008-yilgi Pekin Olimpiadasida u 20 km yurish boʻyicha amaldagi Olimpiya rekordini yangiladi. U 20 km masofani 1:26:31 da bosib oʻtib, kumush medal sohibasidan 36 soniyaga oldinda yakunladi[2]. Avvalgi Olimpiya rekordi 2000-yilda Sidneyda boʻlib oʻtgan Olimpiadada Wang Liping tomonidan 1:29:05 koʻrsatkich bilan oʻrnatilgan edi.
Kaniskina keyingi yili 2009-yilgi Jahon chempionatida ikkinchi bor oltin medalni yutib, bu unvonni ketma-ket yutgan birinchi ayol sportchi boʻldi[3][4].
Kaniskinaning 2010-yildagi ilk g‘alabasi Polshaning Krakov shahrida oʻtkazilgan "Na Rynek Marsz!" musobaqasida qayd etildi, u yerda u Melanie Seegerni ikki soniyaga ortda qoldirdi[5]. U 2006-yilgi natijasidan bitta pogʻona yuqorilab, 2010-yilgi Yevropa chempionatida ayollar o‘rtasidagi 20 km yurishda g‘alaba qozondi. 2011-yilgi faoliyatini u aprel oyida Rio-Maiorda boʻlib oʻtgan Jahon yurish chaqiruv bosqichida gʻalaba bilan boshladi[6].
2012-yilgi Yozgi Olimpiada o‘yinlarida ayollar o‘rtasidagi 20 km yurishda u musobaqani boshidanoq yetaklab bordi, biroq so‘nggi kilometrda Elena Lashmanova tomonidan quvib o‘tildi va u kumush medal bilan kifoyalandi[7].
Diskvalifikatsiya
[tahrir | manbasini tahrirlash]Kaniskina Viktor Chegin murabbiyligidagi mashg‘ulot guruhining a’zosi bo‘lgan. Bu guruhning o‘nlab a’zolari dopinga oid qoidabuzarliklar uchun diskvalifikatsiya qilingan. U vatani Rossiyada o‘tkazilgan jahon chempionatida chempionlikni himoya qilish uchun maydonga qaytmagan, bu esa jamoadoshi Sergey Bakulin bilan o‘xshashlikni ko‘rsatdi. Keyinchalik ma’lum bo‘lishicha, Bakulin ilgari e’lon qilinmagan doping jazosi ostida bo‘lgan, bu esa Kaniskina ham yashirin jazoni o‘tayotgani ehtimolini kuchaytirdi[7].
2015-yil 20-yanvarda Kaniskina 2012-yil 15-oktabrdan boshlab 3 yil 2 oy muddatga diskvalifikatsiya qilindi. Shuningdek, 2009-yil 15-iyuldan 2009-yil 16-sentabrgacha va 2011-yil 30-iyuldan 2011-yil 8-noyabrgacha bo‘lgan natijalari (ikki jahon chempionati oltin medallari shu jumlaga kiradi) bekor qilindi[8]. Diskvalifikatsiyaning sababi uning biologik pasportidagi nomuvofiqliklar edi.
2015-yil 25-martda Xalqaro yengil atletika federatsiyasi (IAAF) Shveytsariyaning Lozanna shahridagi Sport arbitraj sudiga apellyatsiya berdi. Apellyatsiya mazkur jazo muddati tanlab bekor qilingan 6 sportchining, jumladan, Kaniskinaning jazosi ustidan bo‘lib, unga Olimpiya kumush medalini saqlab qolishga imkon bergan edi[9].
Kaniskina keyinchalik diskvalifikatsiya qilingan musobaqalarda Rossiya hukumati tomonidan taxminan 135 000 AQSh dollari miqdorida mukofot pullari olgan[10].
Xalqaro musobaqalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Yil | Musobaqa | Manzil | Natija | Masofa | Vaqti | Izoh |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2005 | Yevropa 23 yoshgacha chempionati | Erfurt, Germaniya | 2-oʻrin | 20 km | 1:33:33 | |
| 2006 | Jahon yurish boʻyicha kubogi | A Coruña, Ispaniya | 5-oʻrin | 20 km | 1:28:59 | |
| Yevropa chempionati | Gothenburg, Shvetsiya | 2-oʻrin | 20 km | 1:28:35 | ||
| 2007 | Yevropa yurish boʻyicha kubogi | Leamington Spa, Buyuk Britaniya | 2-oʻrin | 20 km | 1:28:13 | |
| Jahon chempionati | Osaka, Yaponiya | 1-oʻrin | 20 km | 1:30:09 | ||
| 2008 | Jahon yurish boʻyicha kubogi | Cheboksary, Rossiya | 1-oʻrin | 20 km | 1:25:42 | Musobaqa rekordi |
| Yozgi Olimpiya oʻyinlari | Pekin, Xitoy | 1-oʻrin | 20 km | 1:26:31 | Olimpiya rekordi | |
| 2009 | Jahon chempionati | Berlin, Germaniya | Chetlatilgan | 20 km | 1:28:09 | Doping[11] |
| 2010 | Yevropa chempionati | Barselona, Ispaniya | Chetlatilgan | 20 km | 1:27:44 | Doping[12] |
| 2011 | Jahon chempionati | Daegu, Janubiy Koreya | Chetlatilgan | 20 km | 1:29:42 | Doping[11] |
| 2012 | Yozgi Olimpiya oʻyinlari | London, Buyuk Britaniya | Chetlatilgan | 20 km | 1:25:09 | Doping[12] |
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Dolgopolov, Nickolai; Orlov, Rostislav. „Kaniskina speeds to 1:25:11“. IAAF (2008-yil 24-fevral). Qaraldi: 2019-yil 13-oktyabr.
- ↑ „Kaniskina beats rain to win walk“. BBC News (2008-yil 21-avgust). Qaraldi: 2019-yil 13-oktyabr.
- ↑ Powell, David.. „Kaniskina follows in Borchin's footsteps“. IAAF (2009-yil 16-avgust). Qaraldi: 2019-yil 13-oktyabr.
- ↑ Landells, Steve.. „Event Report - Women's 20Km Race Walk - Final“. IAAF (2009-yil 16-avgust). Qaraldi: 2019-yil 13-oktyabr.
- ↑ „Kaniskina and Chu take 10Km wins in Krakow – IAAF Race Walking Challenge“. IAAF (2010-yil 30-may). Qaraldi: 2019-yil 13-oktyabr.
- ↑ Fernandes, António Manuel.. „Borchin and Kaniskina on cruise control in Rio Maior – IAAF Race Walking Challenge“. IAAF (2011-yil 9-aprel). Qaraldi: 2019-yil 13-oktyabr.
- ↑ 7,0 7,1 „London 2012 Olympic 20km Race Walk“. Weebly. Qaraldi: 2025-yil 2-avgust.[sayt ishlamaydi]
- ↑ „Информация о дисквалификации: легкая атлетика“ (ru). Russian Anti-Doping Agency (2015-yil 20-yanvar). 2015-yil 20-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 20-yanvar.
- ↑ „IAAF appeals six decisions recently made by RUSADA“. IAAF (2015-yil 25-mart). Qaraldi: 2019-yil 13-oktyabr.
- ↑ Ellingworth, James.. „Clean athletes still waiting for prize money from dopers“. Associated Press (2016-yil 1-dekabr). Qaraldi: 2019-yil 13-oktyabr.
- ↑ 11,0 11,1 Olive Loughnane set to enjoy belated golden moment after Olga Kaniskina ban, Irish Examiner, 21 January 2015, qaraldi: 29 May 2015
- ↑ 12,0 12,1 http://www.tas-cas.org/fileadmin/user_upload/Media_Release_announce_decision.pdf [formatsiz URL PDF]