Kontent qismiga oʻtish

Olena Zelenska

Vikipediya, erkin ensiklopediya
Olena Zelenska
Олена Володимирівна Зеленська (Кіяшко)
Ukrainaning birinchi xonimi
Mansab davri
2019-yil 20-may
Prezident Volodimir Zelenskiy
Oʻtmishdoshi Maryna Poroshenko
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi
Olena Volodymyrivna Kiyashko

1978-yil 6-fevral
Krivoy Rog, Ukraina SSR, Sovet Ittifoqi (hozirgi Ukraina)
Turmush oʻrtogʻi Volodimir Zelenskiy (nikoh 2003-yil)
Bolalari 2
Qarindoshlari Oleksandr Zelensky (qaynota)
Kasbi Senariy yozuvchi

Olena Volodymyrivna Zelenska (qizlik familyasi: Kiyashko; ukraincha: Олена Володимирівна Зеленська (Кіяшко) 1978-yil 6-fevralda tugʻilgan), ukrainalik senariynavis, prezident Vladimir Zelenskiyning rafiqasi, Ukrainaning birinchi xonimi[1]. 2019-yil dekabr oyida Zelenska Focus jurnali tomonidan 100 ta eng nufuzli ukrainaliklar ro‘yxatida 30-o‘rinni egallagan[2].

Erta hayot va martaba

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Olena Kiyashko 1978-yil 6-fevralda Krivoy Rogda tug‘ilgan[3][4]. Uning onasi zavodning bosh muhandisi, otasi esa texnika universitetda qurilishdan dars berganManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name.

Zelenska Krivoy Rog milliy universitetida arxitektura bo‘yicha tahsil olganManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name. 2003-yilda u „Kvartal 95“ filmining senariy muallifi boʻlib, boʻlajak eri va boshqa aktyorlar ijro etadigan komediya eskizlarini tayyorlovchi jamoa tarkibida ishladiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name.

Ukrainaning birinchi xonimi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

2019-yilning 20-mayida Zelenska Ukrainaning birinchi xonimi bo‘ldi. 18-noyabr kuni u Ukrainadagi Vogue nashrining dekabr sonining muqovasida chiqdi. Jurnalga bergan intervyusida u oʻzining birinchi tashabbusi, Ukraina maktablarida ovqatlanish islohoti haqida gapirdi[5][6].

Zelenskaning tashabbusi bilan maktab ovqatlanish tizimini isloh qilish CultFood oshpazi Ievgen Klopotenko tomonidan ishlab chiqilgan yangi maktab menyusidan boshlandi. Islohot kompleks dasturdir: oziq-ovqat sifati, oziqlanishi va oziq-ovqat xavfsizligini yaxshilashdan tortib, maktablarni resurslar bilan taʼminlashgacha. Yangilangan maktab menyusi 160 ta taomni oʻz ichiga oladi: u ham anʼanaviy Ukraina taomlarini, ham dunyoning turli oshxonalaridan mashhur taomlardan iborat[7]. Ukraina Vazirlar Mahkamasi 2021-yil 1-sentabrdan kuchga kirgan yangi oziq-ovqat standartlarini tasdiqladi.

2019-yil dekabr oyida uchinchi Ukraina xotin-qizlar kongressidagi nutqi chogʻida Zelenska Ukrainaning G7ning gender tengligi boʻyicha xalqaro tashabbusi[8][9] hamkorligiga qoʻshilishi taklifini ilgari surdi. 2020-yil noyabr va 2021-yil sentabr oylarida Zelenska Ukraina va xalqaro jamoat arboblari, siyosatchilar, hukumat amaldorlari, ekspertlar va fikr yetakchilarini ayollar va erkaklar uchun teng huquqlilik uchun birlashtirgan platforma boʻlgan Toʻrtinchi va Beshinchi Ukraina Xotin-qizlar Kongressida nutq soʻzladi[10][11].

2020-yil 13-yanvarda Vladimir Zelenskiy Olenani madaniyat vaziri Vladimir Borodianskiy boshchiligidagi Art Arsenal boshqaruv kengashiga kiritdi[12].

Olena Zelenska 2021-yilgi Ukraina ayollarining beshinchi kongressida

2020-yilning iyun oyida Zelenska ukrain tilini dunyoga tarqatish va ukrain tilidagi audiogidlarni eng mashhur joylarda, xususan, dunyodagi eng yirik muzeylarda joriy etish tashabbusini boshladi[13]. Tashabbus doirasida 2020 yilda Ozarbayjon[14], Avstriya[15][16], Italiya[17][18], Latviya, Turkiya[19][20] va Chernogoriya muzeylarida, shuningdek, Litvaning ikkita avtobus yoʻnalishida ukrain tilidagi 11 ta audio qoʻllanmalar ishga tushirildi[21]. , 2021-yilda esa Vernon tog‘i muzeyi (Jorj Vashington uyi)[22][23], Kaliforniyadagi San-Fransisko Tasviriy sanʼat muzeyi[24], Versalda, Sagrada Família, Frederiksborg qal’asi[25], Hundertwasserhaus, Galata minorasi[26] va Anadolu sivilizatsiyalari muzeyi[26]da ukrain tilidagi audiogidlar ishga tushirildi[27].

Zelenska 2020-yilning may oyida Ukraina Raqamli Transformatsiya vazirligi va Ijtimoiy siyosat vazirligi bilan hamkorlikda[28] toʻsiqsiz jamiyat yaratish boʻyicha onlayn soʻrovnomani ishga tushirdi[29]. 2020-yil dekabr oyida Ukrainadagi Raqamli transformatsiya vazirligi va Birlashgan Millatlar Tashkilotining Taraqqiyot Dasturi Zelenskaning „To‘siqlarsiz“ tashabbusi doirasida ijtimoiy himoyaga muhtoj guruhlar uchun qulay xizmatlar katalogini yaratishini[30] va davlat portaliga joylashtirilishini aytdi[31].

Zelenska AQSh Davlat kotibi Entoni Blinken bilan 2022-yilda uchrashadi

Zelenska tashabbusi bilan 2021-yil avgustida[32] „Yangi voqelikda yumshoq kuch“ mavzusida Kiyevda birinchi xonimlar va janoblar sammiti o‘tkazildi[33].

2022-yilda Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishidan keyin Zelenska Rossiyaning ikkinchi raqamli nishoni sifatida tasvirlangan edi. Mart oyining oʻrtalarida u Ukrainaning nomaʼlum joyida edi. U bosqin paytida halok boʻlgan bolalarning ismlarini topib, bayonot berdi[34]. Urush paytida uning saʼy-harakatlari insonparvarlik yordamiga, ayniqsa nogiron bolalarni Polsha orqali evakuatsiya qilishga va urush zonalaridagi kasalxonalarga inkubatorlarni olib kirishga qaratilgan edi[35]. Zelenska bosqin boshlanganidan beri birinchi marta 2022-yil 8-may kuni Ujgorodda Jill Bayden bilan uchrashuvda omma oldida chiqish qildi. Baydenning Ukrainaga safari AQShda va Ukrainada nishonlanadigan Onalar kuni bilan bir vaqtga toʻgʻri kelgani haqida oldindan oshkor qilinmagan[36].

Ukrainaning birinchi xonimi Olena Zelenska, AQSh prezidenti Jo Bayden va AQShning birinchi xonimi Jill Bayden, AQSh vitse-prezidenti Kamala Xarris va AQShning ikkinchi janob Dug Emhoff

2022-yil 19-iyulda Zelenska AQShga tashrifini boshladi[37]. Ukrainaning birinchi xonimi Olena Zelenska Amerika Qo‘shma Shtatlariga tashrifi doirasida AQShning birinchi xonimi Jill Baydenning taklifiga binoan Vashingtonga tashrif buyurdi.

Tashrifning birinchi kunida Olena Zelenska AQSh Davlat kotibi Entoni Blinken, AQSh Xalqaro taraqqiyot agentligi maʼmuri Samanta Pauer bilan uchrashdi. Tashrifning ikkinchi kunida u Oq uyda AQShning birinchi xonimi Jill Bayden bilan uchrashdiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name. Zelenskani Oq uy ayvonida AQSh prezidenti Jo Bayden va vitse-prezident Kamala Xarris ham kutib oldi[38]. Tadbir davomida Ukrainada amalga oshirilishi boshlangan Ruhiy salomatlik va psixo-ijtimoiy qo‘llab-quvvatlash milliy dasturi muhokama qilindi.

Zelenska shuningdek, Vashingtondagi Kommunizm qurbonlari yodgorligida butun Ukraina xalqiga berilgan Dissident inson huquqlari mukofotini oldiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name[39].

Olena Zelenska AQSh Kongressidagi nutqida

2022-yil 20-iyul kuni Olena Zelenska AQSh Kongressida nutq so‘zladi va mamlakatni Rossiya bosqinidan himoya qilish uchun Ukraina Qurolli kuchlariga ko‘proq harbiy yordam berishga chaqirdiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name. Ukrainaning birinchi xonimi AQSh tarixida Kongress oldida nutq so‘zlagan boshqa davlatning birinchi xonimi bo‘ldi[40].

Zelenska nutqining boshlanishini Rossiyaning Ukrainaga bostirib kirishi natijasida buzilgan oila, bolalar va tinchlikka bagʻishlandiManba xatosi: The opening <ref> tag is malformed or has a bad name. Namoyish etilgan suratlardan biri markaziy-g‘arbiy Vinnitsa shahrida havo hujumi natijasida halok bo‘lgan to‘rt yoshli Liza Dmitriyevaning surati edi[41]. Zelenska shuningdek, Kremenchuk savdo markazidagi hujum qurbonlari va Rossiya bosqinining boshqa ko‘plab qurbonlarining fotosuratlari va videolarini ham ko‘rsatdi[42]:

Barchangizga halok bo'lganlar nomidan, qo'l-oyog'idan ayrilgan insonlar nomidan, tirik va sog'-salomat bo'lganlar va frontdan o'z oilalarining qaytishini kutayotganlar nomidan murojaat qilaman. . Men hozir hech qachon so'ramaydigan narsani so'rayapman. Men qurol so'rayapman. Birovning eriga urush olib borish uchun emas, balki o'z uyini va o'sha uyda tirik uyg'onish huquqini himoya qilish uchun foydalaniladigan qurol...

Shaxsiy hayot

[tahrir | manbasini tahrirlash]
Volodimir Zelenskiy va Olena Zelenska 2020-yil 16-oktabrda Istanbuldagi Sharqiy pravoslav ibodatida

Zelenska va uning boʻlajak turmush oʻrtogʻi maktabdosh boʻlgan, lekin ular tanish emas edi. Ular ancha keyin, universitetda o‘qib yurgan paytlarida tanishishdi[43].

Er-xotin oʻrtasidagi munosabatlar dastlab doʻstona edi. 2003-yil 6-sentabrda turmush qurishgungacha ular sakkiz yil uchrashib yurishgan[44][45]. 2004-yil 15- iyulda ularning qizi Oleksandra tugʻildi. 2013-yil 21-yanvarda Kiyashko oʻgʻli Kirilo dunyoga keldi[44]. Matbuot xabarlariga koʻra, Volodimir Zelenskiy yahudiy boʻlsa-da, uning yahudiy boʻlmagan rafiqasi bilan ikki farzandi muqaddas suvda choʻqintirgan[46]. Oila Kiyevda yashaydi[47].

Zelenska 2020-yil 16-iyun kuni COVID-19 testi ijobiy chiqqanidan keyin kuzatuv uchun kasalxonaga yotqizilgan edi. Ahvoli infeksion mexanik shamollatishga muhtoj boʻlmagan „oʻrtacha ogʻirlik“ deb taʼriflangan. U ikki tomonlama pnevmoniya uchun uy sharoitida davolanishni davom ettirgan holda 2020-yil 3-iyul kuni shifoxonadan chiqarildi[48].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ „Main facts about Ukraine's next first lady Olena Zelenska“. KyivPost (2019-yil 24-aprel). 2020-yil 26-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2019-yil 26-aprel.
  2. ↑ „100 самых влиятельных украинцев“. Focus (2019-yil 23-dekabr). 2022-yil 1-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 4-yanvar.
  3. ↑ „СПІКЕРИ - Олена Зеленська - Перша леді України“. Ukrainian Women's Congress (2019-yil 9-dekabr). 2021-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  4. ↑ Walker, Shaun. „Ukraine's first lady Olena Zelenska on being Russia's target No 2: 'When you see their crimes, maybe they really are capable of anything'“. The Guardian (2022-yil 18-iyun). Qaraldi: 2022-yil 19-iyun.
  5. ↑ Вікторія Коломієць. „Перша леді вирішила зайнятися реформою харчування у школах“. Hromadske.TV (2019-yil 18-noyabr). 2021-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  6. ↑ „Как обезопасить школьные столовые: Зеленская приглашает присоединиться к онлайн-обучению“ (ru). Ukrinform (2019-yil 20-noyabr). 2020-yil 24-noyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  7. ↑ Bez sukru, solі ta sosisok.
  8. ↑ „Гендерна рівність: перша леді ініціює приєднання України до ініціативи G7 (фото, відео)“. Ukrainian Independent Information Agency (2019-yil 10-dekabr). 2022-yil 9-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  9. ↑ „Уряд підтримав ініціативу Олени Зеленської щодо приєднання України до «Партнерства Біарріц»“. Office of the President of Ukraine (2020-yil 7-may). 2021-yil 20-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  10. ↑ „Олена Зеленська відкрила другий день четвертого Українського жіночого конгресу“. Офіс Президента України (2020-yil 26-noyabr). 2021-yil 20-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  11. ↑ „Olena Zelenska takes part in V Ukrainian Women's Congress“. Office of the President of Ukraine (2021-yil 16-sentyabr). 2021-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-oktyabr.
  12. ↑ „Зеленський ввів свою дружину до складу ради "Мистецького арсеналу"“ (ru). РБК-Украина. 2021-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 13-yanvar.
  13. ↑ „В этом году за рубежом заработали 11 украиноязычных аудиогидов – супруга Президента“ (ru). Укрінформ (2020-yil 30-dekabr). 2021-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  14. ↑ „У Баку запустили аудіогід українською мовою“. Gazeta.ua (2020-yil 25-avgust). 2022-yil 9-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  15. ↑ Дар‘я Харченко. „В одному з найбільших музеїв Австрії з'явився україномовний гід“. НВ (2020-yil 5-iyun). 2022-yil 21-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  16. ↑ Костянтин Гончаров. „Ще один австрійський музей "заговорив" українською мовою (відео)“. УНІАН (2020-yil 16-sentyabr). 2022-yil 9-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  17. ↑ Катерина Денісова. „У римському Колізеї з'явився аудіогід українською мовою“. НВ (2020-yil 27-dekabr). 2022-yil 15-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  18. ↑ Борис Ткачук. „У римському Колізеї аудіогід тепер можна послухати й українською мовою“. hromadske.ua (2020-yil 27-dekabr). 2020-yil 27-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  19. ↑ „В Морском музее Черногории появился аудиогид на украинском“ (ru). Укрінформ (2020-yil 22-dekabr). 2021-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  20. ↑ Юлія Каранковська. „Повторила образ: Олена Зеленська зустрілася з першою леді Туреччини“. ТСН (2020-yil 17-oktyabr). 2021-yil 23-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  21. ↑ „В Морском музее Черногории появился аудиогид на украинском“ (ru). Укрінформ (2020-yil 22-dekabr). 2021-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  22. ↑ „The presidential couple visited Mount Vernon where Olena Zelenska presented a Ukrainian-language audio guide“. President of Ukraine - Official website (2021-yil 1-sentyabr). 2021-yil 1-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 2-sentyabr.
  23. ↑ „Володимир і Олена Зеленські презентували українськомовний гід в Музеї Джорджа Вашингтона“. Ukrinform (2021-yil 1-sentyabr). 2021-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-oktyabr.
  24. ↑ „Olena Zelenska initiates signing of memorandum on creation of Ukrainian-language audio guides with Fine Arts Museums of San Francisco“. President of Ukraine - Official website (2021-yil 3-sentyabr). 2021-yil 6-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 6-sentyabr.
  25. ↑ Uliana Kupnovytska. „Леді Зе. Як Олена Зеленська справляється з обов'язками першої леді“. Focus (2021-yil 19-may). 2021-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-oktyabr.
  26. ↑ 26,0 26,1 Ksyusha Savoskina. „Перша леді країни. Чим займається дружина президента Олена Зеленська“. Hromadske (2021-yil 26-iyun). 2021-yil 4-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-oktyabr.
  27. ↑ „Спорт-шик. Олену Зеленську розкритикували за кросівки у Версалі“. NV (2021-yil 19-aprel). 2022-yil 18-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-oktyabr.
  28. ↑ „Дружина Зеленського запросила українців до розмови“ (uk). Ukrayinska Pravda (2020-yil 6-may). 2022-yil 25-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  29. ↑ Павло Калашник. „Дружина Зеленського запросила українців на «велику розмову про безбар'єрність»“. hromadske.ua (2020-yil 6-may). 2022-yil 25-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  30. ↑ „По инициативе Зеленской в «Дії» будет раздел для незащищенных групп населения“ (ru). Укрінформ (2020-yil 2-dekabr). 2022-yil 25-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  31. ↑ „За ініціативою Олени Зеленської на порталі «Дія» створять новий розділ з послугами для вразливих груп населення“. Офіс Президента України (2020-yil 2-dekabr). 2022-yil 25-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 1-sentyabr.
  32. ↑ „In Kyiv, the first ladies from different countries launched an international platform for solving humanitarian problems around the world“. Office of the President of Ukraine (2021-yil 23-avgust). 2021-yil 19-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-oktyabr.
  33. ↑ „Kyiv Summit of First Ladies and Gentlemen starts“. Ukrinform (2021-yil 23-avgust). 2021-yil 17-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2021-yil 4-oktyabr.
  34. ↑ „Ukraine's first lady, decrying deaths of children amid Russia's invasion, pleads for international support“ (en-US). Washington Post. 2022-yil 16-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 16-mart.
  35. ↑ Amanpour, Christiane; Lyons, Emmet. „'The number one target is all of us'“. CNN (2022-yil 13-aprel). 2022-yil 14-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 15-aprel.
  36. ↑ Detrow, Scott. „Jill Biden visits Ukraine, making her first solo trip to a combat zone as first lady“. NPR (2022-yil 8-may). 2022-yil 9-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 8-may.
  37. ↑ „"Для мене це був іспит, я його склала": Олена Зеленська про історичний візит до США“. 24tv.ua. Channel 24 (2022-yil 21-iyul).
  38. ↑ Viktoria Hordiyenko. „Перша леді України зустрілася з президентом США Байденом і його дружиною у Вашингтоні (фото, відео)“. unian.ua. UNIAN (2022-yil 20-iyul).
  39. ↑ Viktoria Hirko. „Уперше відзначили народ: українці отримали премію Dissident Human Rights Award“. fakty.com.ua. Fakty ІCTV (2022-yil 20-iyul).[sayt ishlamaydi]
  40. ↑ Dan Bilefsky, Stephanie Lai, Jim Tankersley. „Ukraine's first lady tells the U.S. Congress that 'Russia is destroying our people.'“. The New York Times (2022-yil 20-iyul).
  41. ↑ „Ukraine war has made my son want to be a soldier - Zelenska“. bbc.com. BBC News (2022-yil 20-iyul).
  42. ↑ „Ukraine's first lady appeals to members of Congress for continued support in fight against Russian invasion“. news.yahoo.com. Yahoo! News (2022-yil 20-iyul).
  43. ↑ Walker, Shaun. „Ukraine's first lady Olena Zelenska on being Russia's target No 2: 'When you see their crimes, maybe they really are capable of anything'“. The Guardian (2022-yil 18-iyun). Qaraldi: 2022-yil 19-iyun.
  44. ↑ 44,0 44,1 „ru:Зеленский Владимир“ (ru). 2019-yil 2-yanvarda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 19-avgust.
  45. ↑ Rose, Hilary. „Olena Zelenska, Ukraine's shy first lady, steps up“. The Times (2022-yil 15-mart). Qaraldi: 2022-yil 19-iyun.
  46. ↑ „Volodymyr Zelensky“.
  47. ↑ Carroll (2022-06-19). „"Our son wants to be a soldier": an interview with Ukraine's first lady“. {{cite magazine}}: Cite magazine requires |magazine= (yordam)
  48. ↑ „Zelensky's wife overcame the coronavirus, but problems remain“ (uk). Ukrayinska Pravda (2020-yil 3-iyul). 2020-yil 26-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 3-iyul.

Havolalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Olena_Zelenska&oldid=3647378" dan olindi