Ohaktoshli tuf

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
(Ohaktoshli Tufdan yoʻnaltirildi)

Ohaktoshli tuf - travertingʻovakli, uyali jins; qaynoq yoki sovuq buloq suvlarida kalsiy gidrokarbonatning mono-karbonat shaklida choʻkishidan hosil boʻladi. Koʻpincha oʻsimlik ildizlari, baʼzan quruklikda yoxud chuchuk suvda yashovchi gastropoda (qorinoyokli)larning chigʻanogʻida uchraydi. Hajmiy massasi kam (1400 dan 1800 kg/m3 gacha). Ohaktoshli tuf ancha keng tarqalgan. Qurilish materiallari, bezak toshi sifatida, shuningdek, ohakni kuydirishda ishlatiladi.Ohaktoshlar — karbonatli choʻkin-di togʻ jinslari. Tarkibi 50%dan ortiq kalsitdan yoki organizmlarning skeleti koldiklaridan, baʼzan aragonit minerali (SaSO3)dan iborat. Koʻpincha tarkibida autigen, diagene-tik va epigenetik minerallar, chakiq (terrigen va karbonat) zarralar aralashmasi uchraydi. Ohaktoshli tufning tarkibida 4— 17% gacha MgO boʻlsa, dolomitli O.; 6 — 21% SiO2+R2O, — mergelli O.; kvars, opal va xalsedon koʻshilsa — qumtoshli va kremniylashgan Ohaktoshli tuf deb yuritiladi. Strukturasi kristalli, organogen-chakikli, chaqikli-kristalli va sizib toʻplangan (travertin, ohakli tuf) turlari farq qilinadi. Rangi oqish, sargʻish, boʻzrang. Koʻpin-cha ohaktosh ichida chigʻanoqlar ham boʻladi. Hosil boʻlishiga koʻra, organogen, xemogen yoki kimyoviy, chaqiq boʻladi. Tarkibidagi jins hosil kiluvchi organizmlarning koʻpligiga koʻra, organogen Ohaktoshli tuf, foraminiferali, marjonli, suvoʻtli va boshqa; xemogen va chaqiqlari (zarralar)ning kattaligiga karab bir necha xilga boʻlinadi. Metamorfizm na-tijasida O. marmarta aylanadi. Ohaktoshli tuf eng koʻp tarkalgan choʻkindi togʻ jinslaridan biri, Yerning turli relf shakllarida ishtirok etadi. Ohaktoshli tuf barcha yoshdagi (tokembriydan toʻrtlamchi davrgacha) yot-qiziqlarda uchraydi. Ohaktoshli tufning fizik-mexanik xossalari ularning strukturasi va tuzilishiga bogʻlik boʻlib, juda keng chegarada oʻzgaradi, mas, hajmiy ogʻirligi 800 kg/m3 dan (chigʻanoqtoshlar, travertin) 2800 kg/m3 gacha (kristalli strukturali O.). Chigʻanoq-toshlar va gʻovakli Ohaktoshli tuf nisbatan oson kesiladi hamda yoʻniladi, kristalli Ohaktoshli tuf esa, yaxshi silliklanadi. Ohaktoshli tuf sanoatda, qishloq xoʻjaligi va qurilishda keng qoʻllaniladi. Qora metallurgiyada rudaning eri-shini oshirish va shlak hosil qilish uchun qoʻshiladigan modda (flyus) si-fatida; ohak va sement ishlab chiqarishda xom ashyo; soda, mineral oʻgʻitlar, shisha, qogʻoz ishlab chiqarishda, neft mahsulotlarini tozalash va boshqa jarayonlarda qoʻshimcha modda sifatida ishlatiladi. Ohaktoshli tuf muhim qurilish materiallari guruhini tashkil qiladi, ulardan qoplovchi va bezak toshlar, haykaltaroshlik va meʼmorlikda ishlatiladigan toshlar va h.k. tayyorlanadi. Oʻzbekistonda koʻplab O. qazib olinadigan konlar, yirik ishlab chiqarish birlash-ma korxonalari ("Oʻzsanoatqurilishmateriallari", "Oʻzavtoyoʻl", Navoiy va Olmaliq kon-metallurgiya kombinatlari va boshqalar) tomonidan ishlatilmokda.

Travertin turlari va ilovalar


Travertin travertin deb nomlangan travertin bir xil ko'zoynakli toshdir, shuning uchun odamlar odatda uni travertin deb atashadi. Travertin qit'a cho'kindi jinslariga mansub bo'lib, u kaltsiy karbonat cho'kindilari. Ko'pincha kaltsiy karbonat boyida hosil bo'lgan travertinli ohaktosh erlari suvda, kaltsiy karbonatida va daryo, ko'lda va boshqa tarkibiy tuzilmalarda eriydi. Jarayondagi og'ir birikmalar ba'zida bir vaqtning o'zida asosiy tarkibiy qism bo'lib, kaltsiy karbonat bo'lib, suv korroziyasida eriydi, shuning uchun bu konlar ko'plab tabiiy nosimmetrik teshiklarda paydo bo'ladi.


Ohaktoshning turlari:


1-klassik
2-darajali yog'och Bej travertin
3 fil suyagi oq traverten
4 qizil traverten
5 qora teshik tosh


Ohaktosh - bu toshning manbai, asosiy komponent - kaltsiy karbonat, kaltsiy magniy karbonat yoki kaltsiy karbonat va magniy karbonatining aralashmasi. Qayta kristallangan ohaktosh, mustahkam mikrokristalli ohaktosh va cilalı kalker, ayniqsa, Qo'shma Shtatlarda, kalker yoki marmar sifatida reklama qilinadi va sotiladi. Tabiiy tosh to'qimalari tabiiy, ammo tabiatdan tashqari nozik, nozik to'qimalarga boy. Tayyor mahsulotdan, zichlikdan, tekis bo'lmagan uyg'unlikdan, xuddi faqat tuproqdan tuproq kabi, to'qimalarning to'qimalariga, to'qimalariga, tarixiy sivilizatsiyaning chuqur izlariga, ammo umumiy shakldan dizayn uslubini tasvirlash uchun "zamonaviy moda" dan foydalanish mumkin, Ustozni ta'kidlab, hurmat qiladigan, oqlangan, mahsulot xususiyatlarining yuqori qismini eng mohir tutgan, chunki ko'plab mimarlar sevishadi.

Xitoy banki binosi

Arxitektura dizaynida tepalik sifatida ma'lum bo'lgan, Xitoyning 714 ming kvadrat metrlik qurilish maydonida geometrik dizayn xususiyatlaridan foydalanishni yana bir bor ko'rsatib turibdiki, binoda butunlay geometrik haykaltaroshlik hissi bor va Xitoyning an'anaviy me'moriy mohiyatini chizish, yuqori tosh qurilish materiallari uchun Rimga, zamonaviy va an'anaviy geometrik elementlarning integratsiyasini mukammal qilib, oddiy, klassik binolarni qurish uchun. [1][1]

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil