Oʻzbekistonda Navroʻz

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Navroʻz
Navroʻz
Sana 21-mart
Bogʻliqligi Navroʻz

Navroʻz O'zbekistonda keng nishonlanadi. Bu kun bahorgi tengkunlik kuni boʻlib, Shimoliy yarim sharda bahorning boshlanishini belgilaydi. Ushbu bayram hozirgi Oʻzbekiston hududiga toʻgʻri keladigan hududda kamida ikki ming yildan beri nishonlanadi[1].

Oʻzbekiston Sovet Ittifoqi tarkibida boʻlgan davrda Navroʻz bayramini nishonlash odatda norasmiy boʻlgan va baʼzida taqiqlangan edi[2]. Hozirda Oʻzbekistonda Navroʻz rasmiy bayram boʻlib, har yili 21-mart kuni nishonlanadi. Shunga qaramay, bayram tantanalari bir necha kunga choʻziladi.

19-asrda Navroʻz bayramini nishonlayotgan bolalar, Turkiston (hozirgi Oʻzbekiston)

Navroʻz odatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Bayramga tayyorgarlik koʻrishda odamlar oʻz uylarini va mahallalarini tartibga soladilar, yangi kiyimlar sotib oladilar. Navroʻzdan oldin, bayram paytida va undan keyin bayramning asosiy taomi boʻlmish sumalak tayyorlash odat tusiga kirgan. Sumalak toʻliq unib chiqqan bugʻdoydan tayyorlangan shirin xamir boʻlib, katta qozonda pishiriladi. Sumalak tayyorlash uchun doʻstlar, qarindoshlar va qoʻshnilar – odatda ayollar – qozon atrofida yigʻilishadi, hamma navbatma-navbat aralashtiriladi. Tayyor boʻlgach, sumalak qoʻni-qoʻshni, qarindosh-urugʻ, doʻstlar orasida tarqatiladi. Navroʻz bayramida odamlar qarindosh-urugʻ, doʻstlarni ziyorat qilib, bolalarga sovgʻa-salomlar ulashadi.

Navroʻz bayrami Oʻzbekistonda koʻpincha eng mashhur bayram sifatida tilga olinadi[1]. 21-mart kuni butun mamlakat boʻylab, xususan, Toshkent shahrida bayramona konsertlar tashkil etiladi. Mart oyi davomida kitob yarmarkalari, konsertlar, oʻyinlar, maxsus televidinya va radio dasturlari davom etadi. Qayd etilishicha, 1991-yilda Oʻzbekiston mustaqillikka erishgach, hukumat vakillari Navroʻzni asosiy umumxalq bayrami sifatida targʻib etib, tantanalarning mazmuni va shaklini qattiq nazorat ostigaga olgan[2].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 Everyday Life in Central Asia: Past and Present. Bloomington: Indiana University Press, 2007 — 202–203 bet. ISBN 978-0-253-01353-8. 
  2. 2,0 2,1 Tursunova, Zulfiya. Postsovet davridagi Oʻzbekistondagi ayollar hayoti va turmush tarzi: imkoniyatlarni kengaytirish va tinchlik oʻrnatish marosimlari. London: Leksington kitoblari. 26–27-betlar, 2014. ISBN 978-0-7391-7978-9.