Oʻzbekiston prezidentlik saylovlari (2023)
← 2021 •  Oʻzbekiston • 2030 →
| |||||||||||
| Oʻzbekiston prezidentlik saylovi Oʻzbekiston Prezidenti | |||||||||||
| 2023-yil 9-iyul | |||||||||||
| Tip | Prezidentlik | ||||||||||
| Davr | 2023-2030 | ||||||||||
| Saylov demografiyasi | |||||||||||
| Aholi soni | 36 000 000 | ||||||||||
| Natijalar | |||||||||||
 |
Shavkat Mirziyoyev – OʻzLiDeP/MTDP | ||||||||||
.jpg) |
Ulugʻbek Inoyatov – XDP | ||||||||||
 |
Аbdushukur Xamzayev – OʻEP | ||||||||||
 |
Robaxon Mahmudova – „Adolat“ SDP | ||||||||||
 Oʻzbekiston Respublikasi Prezidenti | |||||||||||
 |
|---|
| Ushbu maqola Oʻzbekiston siyosati va hukumatiga bagʻishlangan turkumning bir qismidir |
|
|
| Vazirlar Mahkamasi |
 Oʻzbekiston portal |
Oʻzbekistonda 2023-yilgi prezidentlik saylovi – Oʻzbekistonda 2023-yil 9-iyul kuni boʻlib oʻtgan navbatdan tashqari prezidentlik saylovi.
Konstitutsiyaviy referendum maʼqullangandan soʻng, muddatidan oldin saylovlar oʻtkazilishi belgilandi. Prezidentlik muddatlari yangilandi va amaldagi Prezident Shavkat Mirziyoyevga yana ikki marta yetti yillik muddatga saylanish imkoniyatini berdi[1][2].
2023-yil 8-may kuni qabul qilingan prezident farmoniga muvofiq oʻtkazish belgilangan[3]. 10-may kuni saylovoldi kampaniyasi boshlandi[4]. 19-may kuni Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy saylov komissiyasi saylov oʻtkazish uchun 174 mlrd soʻm (taqriban 15 million 131 ming AQSh dollari) mablagʻ ajratilganini maʼlum qildi[5].
Oʻzbekiston qonunchiligiga koʻra, prezidentlik saylovlarida saylov huquqiga ega fuqarolarning kamida 33 foizi ishtirok etishi shart, aks holda saylov haqiqiy emas deb topiladi. Qonunda, shuningdek, nomzodlarning hech biri 50 foizdan ortiq ovoz olmasa, ikkinchi tur oʻtkazilishi ham nazarda tutilgan.
25-iyun va 2-iyul kunlari prezidentlikka nomzodlar vakillari oʻrtasida debatlar boʻlib oʻtdi. Bahslar televideniye orqali oʻzbek, rus, ingliz va qoraqalpoq tillarida namoyish etildi[6][7][8].
Nomzodlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Ismi, tavallud yili va partiyasi | Siyosiy lavozimi | Roʻyxatdan oʻtgan sanasi | |
|---|---|---|---|
| Abdushukur Hamzayev
(1973) |
Ekologik partiya raisi
(2022-yilda)[9] Ekologik partiya raisining oʻrinbosari (2023-yildan)[9] |
2023-yil 12-may[9] | |
| Ulugʻbek Inoyatov
(1962)[10] |
Xalq taʼlimi vaziri
Oʻzbekiston Xalq demokratik partiyasi (2019-yildan)[11] |
2023-yil 12-may[11] | |
| Robaxon Mahmudova
(1968)[12] |
Oʻzbekiston Respublikasi oliy sudi raisining birinchi oʻrinbosari
(2020-yildan)[12] |
2023-yil 12-may[12] | |
| Shavkat Mirziyoyev
(1957) mustaqil nomzod (Liberal-demokratik va Milliy tiklanish partiyalari)[13] |
Oʻzbekiston Prezidenti
(2016-yildan)[14] (2003–2016)[14] |
2023-yil 12-may[13] | |
Natijalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
Oʻzbekiston Prezidenti Shavkat Mirziyoyev 9-iyul kuni 88 foiz ovoz bilan qayta saylandi, deb xabar qildi mamlakat Markaziy saylov komissiyasi. 10-iyul kuni dastlabki natijalarga tayanib, oʻtkazilgan brifingda Oʻzbekiston Respublikasi Markaziy saylov komissiyasi raisi Zayniddin Nizomxoʻjayev Prezident saylovining dastlabki natijalarini maʼlum qildi. Saylovda 15 milliondan ortiq saylovchi ishtirok etdi[15].
| Nomzodlar | Partiya | Birinchi tur | ||
|---|---|---|---|---|
| Ovoz | % | |||
| Shavkat Mirziyoyev | Mustaqil | 13 625 055 | 87,05 | |
| Robaxon Mahmudova | Adolat partiyasi | 693 634 | 4,43 | |
| Ulugʻbek Inoyatov | Xalq demokratik partiyasi | 629 116 | 4,02 | |
| Abdushukur Hamzayev | Ekologik partiyasi | 585 711 | 3,74 | |
| Yaroqli ovozlar | 15 533 516 | 99,24 | ||
| Yaroqsiz ovozlar | 117 889 | 0,76 | ||
| Jami | 15 651 405 | 100 | ||
| Saylovchilar umumiy soni | 19 593 838 | 79,88 | ||
Saylovga munosabat[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qozogʻiston prezidenti Qosim-Jomart Toqayev birinchi boʻlib hamkasbini gʻalaba bilan tabrikladi. Prezidentlik saylovi yakunlarini Oʻzbekistonning amaldagi Prezidentining Oʻzbekistonni barqaror oʻsishi, barqarorligi va farovonligini taʼminlashga qaratilgan siyosiy yoʻnalishini xalq tomonidan qoʻllab-quvvatlanayotganining dalili sifatida baholadi, deb xabar qildi prezident matbuot xizmati[16].
Xitoy yetakchisi Si Szinpin ham Mirziyoyev rahbariyatini tabriklab, faoliyatini yuqori baholadi[17].
Umuman, Mirziyoyev nomiga 20 dan ortiq davlat rahbarlaridan tabriklar keldi[18].
Demokratik institutlar va inson huquqlari boʻyicha byuro (DIIHB) saylovlar „baʼzi islohotlarga qaramay, haqiqiy siyosiy raqobatda oʻtmaganligini“ keltirdi. Ularning hisobotida „saylov byulletenlarini toʻldirish belgilari, varaqalarda bir xil koʻrinadigan imzolarning koʻplab kuzatuvlari“ keltirildi. „Nomzodlarning hech biri amaldagi prezidentni ochiq tanqid qilmagan yoki muqobil siyosiy qarashlarni taqdim qilmaganligi, saylovoldi tashviqoti butun yil davomida past darajada olib borilgani“ qayd etilgan[19][20][21].
MDH kuzatuvchilari missiyasi saylovlar „shaffof, ochiq, adolatli va demokratik saylovlar tamoyillariga mos“ oʻtganini taʼkidladi. Taʼkidlanganidek, saylov „Oʻzbekiston Respublikasi Konstitutsiyasi va Saylov kodeksi talablariga toʻliq mos holda oʻtgan“, fuqarolarning oʻz xohish-irodasini erkin bildirish huquqi kafolatlangan[22].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ „Uzbekistan’s leader calls for snap presidential election in July“ (en). www.aljazeera.com. 2023-yil 12-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 8-may.
- ↑ „Uzbekistan announces early presidential election for July 9 - Trend.Az“. 2023-yil 28-mayda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-iyul.
- ↑ „Ўзбекистонда президентлик сайлови 9 июлга белгиланди“.
- ↑ „Ўзбекистон президентлиги учун сайлов кампанияси бошланди“.
- ↑ „Президент сайловини ўтказиш учун 174 млрд сўм ажратилди“.
- ↑ „Дебаты представителей кандидатов в президенты состоятся 25 июня“ (ru). gazeta.uz (2023-yil 25-iyun). 2023-yil 21-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 21-iyul.
- ↑ „Вторые дебаты представителей кандидатов в президенты пройдут 2 июля“ (ru). gazeta.uz (2023-yil 2-iyul). 2023-yil 21-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 21-iyul.
- ↑ „Сегодня состоятся теледебаты представителей кандидатов в президенты“ (ru). kun.uz (2023-yil 2-iyul). 2023-yil 21-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 21-iyul.
- ↑ 9,0 9,1 9,2 „Стал известен первый кандидат в президенты Узбекистана“ (ru). kun.uz (2023-yil 11-may). 2023-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 7-iyul.
- ↑ 10,0 10,1 „Иноятов Улугбек Ильясович“ (ru). arboblar.uz. 2023-yil 7-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 7-iyul.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 „Улугбек Иноятов станет кандидатом в президенты“ (ru). kun.uz (2023-yil 12-may). 2023-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 7-iyul.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 „Среди кандидатов в президенты Узбекистана появилась женщина“ (ru). kun.uz (2023-yil 12-may). 2023-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 7-iyul.
- ↑ 13,0 13,1 „Шавкат Мирзиёев будет выдвинут кандидатом в президенты Узбекистана“ (ru). kun.uz (2023-yil 12-may). 2023-yil 8-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 7-iyul.
- ↑ 14,0 14,1 „Uzbekistan Names Longtime PM Mirziyaev Interim President“ (en). Radio Free Europe (2016-yil 8-sentyabr). 2016-yil 23-sentyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 7-iyul.
- ↑ „Shavkat Mirziyoyev re-elected President of Uzbekistan“ (en). Azernews.Az (2023-yil 10-iyul). 2023-yil 10-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 10-iyul.
- ↑ „Uzbekistan finalizes results of presidential elections“. 2023-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-iyul.
- ↑ „Uzbekistan's leader reelected with 87% of the vote“. DW. 2023-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 14-iyul.
- ↑ „Искренние поздравления зарубежных партнеров“. 2023-yil 19-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 19-iyul.
- ↑ „Uzbekistan’s presidential election lacked genuine political competition despite some efforts to reform, international observers say“. www.osce.org. 2023-yil 11-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 15-iyul.
- ↑ Jul 12, EIN Presswire „OSCE/ODIHR MISSION HIGHLY APPRECIATED PREPARATIONS FOR PRESIDENTIAL ELECTIONS IN UZBEKISTAN“ (en-US). 2023-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 15-iyul.
- ↑ „Заявление Посольства США“ (ru). Посольство США в Узбекистане (2023-yil 10-iyul). 2023-yil 20-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 20-iyul.
- ↑ „Миссия СНГ: «Выборы в Узбекистане были прозрачными, открытыми и справедливыми»“ (ru). gazeta.uz (2023-yil 10-iyul). 2023-yil 15-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2023-yil 15-iyul.