Nurobod tumani (Tojikiston)

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Nurobod tumani
ноҳияи Нуробод
Maʼmuriy tuman
Tarkibida RBT
Maʼmuriy markazi Darband
Asos solingan sanasi 19-yanvar 1936
Rasmiy tillar tojikcha
Aholi (2016) 74 200
Millatlar tarkibi tojiklar
Dinlar tarkibi musulmonlar
Maydoni 5346,9 km²
Vaqt mintaqasi UTC+5
Qisqacha DA
Kod ISO 3166-2 TJ.RR.DA
Telefon kodi +992 3133
Pochta indeksi 737450
Internet domeni .tj
Avtomobil raqami kodi 01РТ
Xaritada
Nurobod tumani xaritada
Koordinatalari: 38°51′0″N 70°5′0″E / 38.85000°N 70.08333°E / 38.85000; 70.08333 G O

Nurobod tumani (tojikcha: ноҳияи Нуробод) — Tojikistondagi respublikaga boʻysunuvchi tuman.

Viloyat markazi — shahar tipidagi Darband posyolkasi (1998-yilgacha tuman markazi Komsomolobod qishlogʻida joylashgan)[1], Dushanbe shahridan 135 km sharqda joylashgan. Nurobod tumani hududi 7127,8 km².

Tojikistonning rus tilidagi ommaviy axborot vositalarida ruscha nomning yana bir varianti — Nurabad tumani[2][3].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Tarixda hudud Darband deb atalgan. Oʻrta asrlarda Darbandda chegara qalʼasi yoki nazorat punkti joylashgan. Viloyat nomida o‘z aksini topgan „darband“ atamasi aynan shu tushunchalar bilan bog‘lanib, „dara“ va „band“, yaʼni „darada to‘siq“ so‘zlaridan hosil bo‘lgan.

Shaharda joylashgan qal’a chegara punkti rolini oʻynagan va daralar, devor va Rasht qal’asi bilan birgalikda tojik yerlariga bostirib kirgan koʻchmanchi turklar yoʻlini toʻsib qoʻygan yagona tabiiy chegaralar va mudofaa inshootlarining bir qismi boʻlgan[4].

U 1936-yil 19-yanvarda Tojikiston SSR tarkibida Darband tumani sifatida tashkil etilgan va deyarli darhol Komsomolobod tumani nomini olgan. 1938-1939-yillarda Garm okrugi, 1939-1955-yillarda Garm viloyati tarkibida boʻlgan. 1955-yil 28-sentabrda tugatilgan Tavildara viloyati[5] hududining bir qismi, 1959-yil 4-martda esa tugatilgan Obi-Garm viloyati[6] hududining bir qismi Komsomolabad tumaniga qoʻshib olindi.

1991-yilda Darband tumanining tarixiy nomi qaytarildi. 2003-yil 7-apreldagi № 390-sonli qarori bilan Tojikiston Respublikasi Majlisi Milliy Majlisi tomonidan Nurobod tumani deb nomlandi.

Geografiya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Nurobod tumani Rasht vodiysida joylashgan. Shimolda Rasht tumani, gʻarbda Vahdat va Rogʻun tumanlari, sharqda respublikaga qarashli Sangvor tumanlari, janubda Xatlon viloyatining Baljuvon tumani bilan chegaradosh.

Aholisi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Aholi soni, 2016-yil 1-yanvar holatiga koʻra, 74200 kishi, shu jumladan shahar aholisi Darband qishlogʻida 1,7 % yoki 1200 kishi yashaydi[7].

Maʼmuriy boʻlinish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Nurobod tumani tarkibiga 1 ta shahar tipidagi Darband posyolkasi va 8 ta qishloq fuqarolar yigʻini kiradi (tojikcha: ҷамоат)[8]:

Nurobod tumanining maʼmuriy boʻlinmasi
Qishloq fuqarolar yigʻini Aholisi
Darband, shaharcha 1071
Kabudiyon 6307
Mehrobod 11 852
Mujikharf 12 486
Navdonak 7438
Safedchashma
Hakimi 10 163
Khumdon
Izzatullo Halimov 5046

Nurobod tumani rahbari Tojikiston Respublikasi Prezidenti tomonidan tayinlanadigan Hukumat raisi hisoblanadi. Nurobod tumani hukumati rahbari — Hukumat raisi. Nurobod viloyatining qonun chiqaruvchi organi — xalq deputatlari majlisi boʻlib, u 5 yil muddatga xalq tomonidan saylanadi.

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. „Постановление Правительства Республики Таджикистан от 31 декабря 1998 года № 551 "О ходатайстве Маджлиса народных депутатов Дарбандского района о переносе административного центра района"“. www.adlia.tj.
  2. „Яндекс: Поиск: Нурободский район“ (ru). yandex.ru.
  3. „Google: Поиск: Нурободский район“ (ru). www.google.ru.
  4. Shamsiddin Kamoliddinov Sirojiddinovich. Историческая география Тохаристана и Южного Согда по арабоязычнм источникам IX- нач. XIII вв.. Toshkent: «O'zbekiston», 1996. 
  5. SSSR Oliy Sovetining Vedomosti. 19-son (837). 1955-yil
  6. SSSR Oliy Sovetining Vedomosti. 19-son (943). 1959-yil
  7. „Численность населения Республики Таджикистан на 1 января 2016 года. Сообщение Агентства по статистике при Президенте Республики Таджикистан.“. 2015-yil 2-iyulda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 31-avgust.
  8. „List of Jamoats“. UN Coordination, Tajikistan. 2012-yil 13-fevralda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 31-avgust.