Nozavaonsen
Nozavaonsen 野沢温泉村 | |
|---|---|
| Qishloq | |
 | |
 Bayroq  Gerb | |
| 36°55′22″N 138°26′26″E / 36.92278°N 138.44056°E G OKoordinatalari: 36°55′22″N 138°26′26″E / 36.92278°N 138.44056°E G O | |
| Mamlakat | Yaponiya |
| Mintaqa | Chubu viloyati |
| Asos solingan | 1889-yil 1-aprel |
| Maydon | 57.96 km2 (22.38 mi²) |
| Iqlim turi | nam kontinental iqlim |
| Rasmiy til(lar)i | yapon |
| Aholisi (2019-yil aprel) |
3 653 |
| Zichligi | 63 kishi/km2 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+9:00 |
Nozavaonsen (yaponcha: 野沢温泉村 Nozavaonsen-mura) Yaponiyaning Nagano prefekturasida joylashgan qishloq. 2019-yil 1-aprel holatiga koʻra, qishloqda 1395 ta xonadonda 3653 nafar aholi istiqomat qilgan[1] va aholi zichligi har kvadrat kilometrga 63 kishidan toʻgʻri keladi. Qishloqning umumiy maydoni 57,96 kvadrat kilometr (22,38 mi²) ga teng.
Geografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nozavaonsen Nagano prefekturasining shimoli-sharqidagi togʻli hududda, Nagano shahridan taxminan bir soatlik masofada joylashgan. Janubda u Kenashi togʻi tizmasi boʻylab Kijimadaira bilan chegaralanadi. Gʻarbiy tomondan Yaponiyadagi eng uzun daryo Chikuma daryosi oqib oʻtadi va qishloqning Iiyama shahri bilan chegarasini tashkil qiladi. Shimoli va sharqi Sakae qishlogʻi bilan chegaradosh. Nozavaonsenning balandligi dengiz sathidan 300 m ga teng boʻlib, bu koʻrsatkich qishloq oʻrtasida taxminan 600 m ga va Kenashi togʻining choʻqqisida esa 1650 m gacha yetadi.
Atrofdagi munitsipalitetlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Nagano prefekturasi
Iqlimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qishloqda Köppen iqlim tasnifida nam kontinental iqlim (Dfa) mavjud boʻlib, u issiq va nam yoz hamda sovuq qish bilan tavsiflanadi. Nozavaonsendagi oʻrtacha yillik harorat 10.4 °C (50.7 °F) ni tashkil etadi. Yillik oʻrtacha yogʻin miqdori 1,781.7 mm (70.15 in) boʻlib, eng seryog;in oy yanvar hisoblanadi. Avgustda eng yuqori harorat 23.3 °C (73.9 °F) atrofida va eng past harorati yanvarda, taxminan −1.6 °C (29.1 °F) boʻladi.
| Nozavaonsen (1991−2020) iqlimi | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Koʻrsatkich | Yan | Fev | Mart | Apr | May | Iyun | Iyul | Avg | Sen | Okt | Noy | Dek | Yil |
| Mutlaq maksimal, °C | 12,9 | 16,2 | 20,7 | 28,7 | 30,8 | 33,0 | 34,6 | 36,4 | 34,4 | 30,4 | 22,0 | 19,3 | 36,4 |
| Oʻrtacha maksimal, °C | 1,7 | 2,6 | 6,7 | 14,1 | 20,8 | 23,9 | 27,5 | 28,9 | 24,1 | 17,8 | 11,4 | 4,7 | 15,4 |
| Oʻrtacha harorat, °C | −1,6 | −1,3 | 1,9 | 8,0 | 14,4 | 18,4 | 22,3 | 23,3 | 19,0 | 12,7 | 6,4 | 0,9 | 10,4 |
| Oʻrtacha minimal, °C | −4,7 | −4,9 | −1,9 | 3,2 | 9,2 | 14,2 | 18,6 | 19,5 | 15,3 | 8,9 | 2,6 | −2,1 | 6,5 |
| Mutlaq minimal, °C | −13,3 | −15,5 | −10,7 | −5,7 | 0,2 | 3,9 | 11,3 | 10,2 | 4,8 | −1,4 | −5,3 | −11,6 | −15,5 |
| Yogʻingarchilik meʼyori, mm | 253,5 | 173,9 | 121,6 | 77,2 | 150,4 | 144,0 | 179,6 | 150,4 | 144,0 | 139,6 | 119,4 | 215,9 | 1 781,7 |
| Manba: Yaponiya Meteorologiya Agentligi[2][3] | |||||||||||||
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Hozirgi Nozavaonsen hududi qadimgi Shinano provinsiyasining bir qismi boʻlgan. "Yuyama qishlog'i" (yaponcha: 湯山村, , lit "issiq buloq tog' qishlog'i") nomi Kamakura davri oʻrtalaridagi yozuvlarda uchraydi, lekin mahalliy afsonaga koʻra, issiq buloqlar VIII asrda rohib Gyoki tomonidan topilgan[4]. 1870-yildagi yozuvlarida aytilishicha, bu hududda 24 ta mehmonxona mavjud boʻlib, ularda 24 863 kishi issiq buloqlarda davolanishsh uchun tashrif buyurishgan.
Toyosato qishlogʻi 1889-yil 1-aprelda zamonaviy munitsipalitetlar tizimining oʻrnatilishi bilan tashkil etilgan. Toyosato Takano qishlogʻi bilan birlashib, 1892-yil 14-oktyabrda Zuiho qishlogʻini hosil qilgan. Zuiho qishlogʻining bir qismi 1954-yil 1-avgustda Iiyama shahri bilan birlashtirildi va qolgan qismi 1955-yil 1-aprelda Nozavaonsen qishlogʻiga aylantirildi.
Qishloqda 1998-yil qishki Olimpiya oʻyinlarining biatlon musobaqasi boʻlib oʻtgan.
Demografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Yaponiya aholini roʻyxatga olish maʼlumotlariga koʻra[5], Nozavaonsen qishlogʻining aholisi soni soʻnggi 70 yil ichida kamaydi.
| Yil | Aholi | ±% |
|---|---|---|
| 1940 | 4,811 | — |
| 1950 | 6,716 | +39.6% |
| 1960 | 5,873 | −12.6% |
| 1970 | 5,155 | −12.2% |
| 1980 | 4,966 | −3.7% |
| 1990 | 4,816 | −3.0% |
| 2000 | 4,61 | −4.3% |
| 2010 | 3,854 | −16.4% |
| 2020 | 3,279 | −14.9% |
Iqtisodiyoti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nozavaonsen iqtisodiyoti qishloq xoʻjaligi va mavsumiy turizmga asoslangan.
Taʼlim tizimi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Nozavaonsenda qishloq hukumati tomonidan boshqariladigan bitta davlat boshlangʻich maktabi hamda bitta davlat oʻrta maktabi faoliyat yuritadi. Qishloqda yuqori maktab mavjud emas.
Transporti[tahrir | manbasini tahrirlash]
Temir yoʻl[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qishloqda toʻgʻridan-toʻgʻri qatnovchi yoʻlovchi temir yoʻl xizmatii mavjud emas.
Eng yaqin shinkansen temir yoʻl stansiyasi — Iiyama stansiyasi boʻlib, u qishloqdan ~ 25 daqiqalik masofa uzoqda joylashgan. Qishloq avtobus xizmatiga ega, bu Shinkansen jadvaliga toʻgʻri keladi[6]. Mahalliy JR Iiyama liniyasidagi eng yaqin stansiya — TogariNozavaOnsen hisoblanadi.
Magistral yoʻl[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Milliy yoʻnalish 117
Xalqaro munosabatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
— St Anton am Arlberg, Avstriya, 1971-yil 7-fevraldan buyon[7]
Mahalliy diqqatga sazovor joylar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mahalliy taomlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Nozavana (tuzlangan sabzavot)
- Oyaki Manju (onsen suvida bugʻlangan teftel)
- Shinshu Soba
- Olmalar
- Togʻ sabzavotlari
- Pivo (Anglo Japan Brewing Company tomonidan ishlab chiqarilgan)[8]
Madaniy diqqatga sazovor joylar[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qishloqda 18 ta madaniy boylik[9] mavjud; dosojin matsuri milliy madaniy boylik hisoblanadi (1993-yil dekabr oyida muhim nomoddiy xalq madaniy merosi sifatida belgilangan), qolganlari, shu jumladan asosiy ziyoratgoh yonidagi 300 yoshli sadr daraxti qishloq tomonidan yodgorlik sifatida belgilangan.
Nozavaonsen mushakbozlik festivali[tahrir | manbasini tahrirlash]
Qishloqning eng muhim festivali — bu har yili 15-yanvarda oʻtkaziladigan Nozavaonsen mushakbozlik festivali (yaponcha: 野沢温泉の道祖神祭り Nozavaonsen no dōsojin matsuri) hisoblanadi;[10][11][12] bu mahalliy xudolarni, xususan, Dosojinni ulugʻlash hamda milliy madaniyatining bir qismi sifatida tashkil etiladi.
Bu uch kunlik namoyish boʻlib, eng koʻzga koʻringan elementi 15-yanvar oqshomida uch qavatli yogʻochdan yasalgan ziyoratgohni (社殿 shadan) yoqib yuborish jangi boʻladi[13]. Festival qachondan buyon oʻtkazilib kelinishi aniq emas, lekin 1863-yildagi yozuvlar shuni koʻrsatadiki, u oʻsha paytda allaqachon tashkil etilgan.
Bayramni qishloqning 40, 41 va 42 yoshli erkaklari tashkil qiladi; shuning uchun har bir qishloq erkagining festivalda yaqindan ishtirok etadigan uch yillik davri bor. Ularga kuchli tajribasi uchun tanlangan usta duradgor boshchilik qiladi. Boshqa guruh esa qishloqning 25 yoshli yigitlaridir. 42 va 25 yosh — omadsiz yosh yoki ruhiy poklanish zarur boʻlgan yosh va yakudoshi deb ataladi. Tadbirda ishtirok etish qishloqda yashovchi barcha erkaklar uchun, ular qishloqda tugʻilganmi yoki yoʻqmi, qatʼi nazar, majburiy oʻtkaziladigan marosimidir.
Festivalning ahamiyatining bir qismi oʻtgan yili tugʻilgan oʻgʻil bolalarning tavalludini nishonlashdan iborat va baxtli oilalar totem qutblarini yaratadilar (初灯籠 Hatsuakarikago). Bular 9-10 m balandlikdagi soyabonga oʻxshash murakkab tuzilmalar boʻlib, pastki qismi eman va yuqori qismi sadr daraxtidan tayyorlanadi. Oila gerbi ustunning tepasida oʻrnatiladi. Keyingi qatlam shamol qoʻngʻirogʻi, pastki qatlam esa qarindoshlar va doʻstlar tomonidan yozilgan jozibali va yaxshi tilaklar bilan toʻldirilgan uzun qogʻoz boʻlaklaridan iborat boʻladi. Bu totem kuzda tayyorlangan va 11-yanvardan boshlab uyning tashqarisida namoyish etilgan boʻlishi kerak. 15-yanvar kuni u mushakbozlik festivali maydoniga olib boriladi, u yerda u oxirgi yongʻinning bir qismi sifatida yoqib yuboriladi.
Shadon yasaladigan yogʻoch xoda oʻtgan kuzda tanlanilib, kesilgan va togʻdan qishloqqa tushirilgan boʻladi. 20 metr uzunlikdagi yapon qoraqayini 13-yanvar kuni qishlogʻi ahlining yakudoshi nomli qoʻshigʻi bilan Hikage changʻi zonasidan qishloq boʻylab sudrab olib boriladi. Festivalda tomoshabinlarga sake tarqatiladi.
Shadon 14-yanvarda kun boʻyi, 15-yanvarda esa tushdan keyin bunyod etiladi. Balandligi 10 m va eni 8 m boʻlgan uchun qurilish xavfli holatlarni keltirib chiqarishi mumkin, shuning uchun ish tinchlikda va sake ichmagan holda amalga oshiriladi. Qurilishda hech qanday mix yoki sim ishlatilmaydi va qurilish har yili aynan bir xil tarzda amalga oshiriladi.
Soat 19:00 da vakillar avlodlaridan oʻtib kelayotgan chaqmoqtoshini urib, olov yoqish uchun yigʻilishadi. Ular koʻp miqdorda sake ichib, dosojin qoʻshigʻini kuylashadi. Olov katta mash’alalarni yoqish uchun ishlatiladi va toʻplanganlar soat 20:00 da vaqtinchalik ziyoratgohga borishadi. Festival tomoshabinlariga sake tarqatiladi.
Taxminan 20:30 da totem maydonga yetkaziladi. Mash’alalar gulxan yoqish uchun ishlatiladi, undan boshqa mash’alalar yoqiladi va shadanga hujum qilish uchun foydalaniladi. Bayram tashkilotchilari birinchi boʻlib ziyoratgohga hujum qilishadi, keyin bolalar, keyin esa qishloqning barcha erkaklari bu ishni amalga oshirishadi. Ularning maqsadi ziyoratgohni yoqib yuborish, metodologiyasi esa gulxandan katta mash’ala yoqish hisoblanadi, soʻngra ziyoratgoh tubida joylashgan 25 yoshli yakudoshi orqali oʻtishga urinib, shadan tomon yugurish va strukturaga oʻt qoʻyish holati yuz beradi. 25 yoshli yakudoshi hujumlarning oldini olish uchun jismoniy kuch ishlatadi. 42 yoshli yakudoshi ziyoratgoh tepasidan joy oladi.
Hujumlar bir yarim-ikki soatdan keyin strukturaga oʻt qoʻyishga muvaffaq boʻlishi bilan yakunlanadi va shadan tun boʻyi yonadi.
Xavfsizlik jihatdan 25 yoshli yakudoshiga sake ichmaydigan vasiylar tayinlanadi.
Festival koʻplab tashrif buyuruvchilarni jalb qiladi va turar joy koʻpincha bir yil oldin bron qilinadi.
Dosojin haykallari butun Yaponiyada keng tarqalgan, ammo Nozavaonsenda topilgan yogʻoch, qalamga oʻxshash haykallar gʻayrioddiy hisoblanadi, chunki ular qishloq boʻylab hamma joyda uchraydi. Ular yogʻochdan yasalgan va boʻyalgan. Dosojinlar erkak va ayol xudolarni ifodalaydi. Xalq anʼanalariga koʻra, ular juda jozibali boʻlmagan, lekin shunga qaramay turmush qurgan va oʻgʻil farzandli boʻlgan erkak va ayol ramzini oʻzida aks ettiradi, shuning uchun nikoh baxtini ifodalaydi. Qishloqdagi har bir xonadonda shunday juftlik haykallari boʻladi va ular koʻpincha biznes markazlari va jamoat joylarida ham uchraydi.
Taniqli odamlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Gen Tomii (Skandinaviya birlashgan qoʻmitasi changʻichisi)
- Jinya Nishikata (changʻi sakrash ustasi)
- Takanori Kono (Skandinaviya changʻichisi)
- Tatsuyuki Takano (qoʻshiq muallifi)
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Nozawaonsen Village official statistics (yaponcha)
- ↑ „ja:観測史上1～10位の値（年間を通じての値）“. JMA. Qaraldi: 19-aprel 2022-yil.
- ↑ „ja:気象庁 / 平年値（年・月ごとの値）“. JMA. Qaraldi: 19-aprel 2022-yil.
- ↑ Nozawa Onsen Hot Springs Guide — Japan-Onsen
- ↑ Nozawaonsen population statistics
- ↑ „野沢温泉ライナー【Nozawa Onsen Liner】バス時刻表‐野沢温泉村“.
- ↑ Arlberg. „St. Anton am Arlberg“ (olmoncha). St. Anton am Arlberg. Qaraldi: 25-oktabr 2016-yil.
- ↑ „AJB Co. – An Artisan Brewery in Nozawa Onsen, Nagano, Japan“. anglojapanesebeer.com. Qaraldi: 25-oktabr 2016-yil.
- ↑ „Nozawa Onsen cultural treasures“ (26-oktabr 2016-yil).
- ↑ Nozawa Onsen Dosojin Matsuri
- ↑ Hohmann, Skye, „Enjoy a hot night out at Nozawa Onsen“, Japan Times, 1 January 2012, p. 14.
- ↑ „野沢温泉の道祖神祭り : 北信州野沢温泉 観光協会オフィシャルウェブサイト“. www.nozawakanko.jp. 2019-yil 6-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 31-oktabr 2016-yil.
- ↑ „Travel Tips to Nozawa onsen Japan!: Dosojin Fire Festivalアーカイブ“. www.nozawa.tv. Qaraldi: 25-oktabr 2016-yil.
Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Rasmiy sayti (yaponcha)
