Northrop/McDonnell Douglas YF-23

Tip: 5-avlod qiruvchi samolyot prototipi Yaratuvchi: Northrop Grumman, McDonnell Douglas

Ishlab chiqaruvchi: Northrop Grumman, McDonnell Douglas Ilk parvozi: 27-avgust 1990-yil

Foydalanish boshlanishi: 1991 Holati: loyiha yopilgan

Yaratilgan soni: 2

Northrop/McDonnell Duglas YF-23 - bu Northrop Grumman va McDonnell Douglas kompaniyalari tomonidan ishlab chiqilgan beshinchi avlod Amerika koʻp maqsadli qiruvchi samolyoti.

YF-22 va YF-23 F-15 Eagle oʻrnini bosuvchi beshinchi avlod ilgʻor koʻp maqsadli qiruvchi samolyot loyihasida raqobatlashdi.

Hammasi boʻlib ikkita nusxa qurilgan - "Qora beva II" (inglizcha: Black Widow II) va "Kulrang arvoh" (inglizcha: Grey Ghost). YF-23 prototipi 2005-yilda AQSh harbiy-havo kuchlarida hizmatga kirgan YF-22 musobaqasida magʻlub boʻldi.

Yaratilish tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

YF-23 prototipi AQSh Harbiy-havo kuchlarining jangovar omon qolish qobiliyatini oshirish, yashirinlik, forsajsiz tovushdan tez tezlikda uchish qobiliyati va texnik xizmat koʻrsatish qulayligi talablarini hisobga olgan holda ishlab chiqilgan. Asosiy vazifa samolyotning radarda koʻrinishini kamaytirish edi, Northrop B-2 Spirit strategik bombardimonchisi va F / A-18 Hornet qiruvchi samolyotini yaratish tajribasiga tayandi.

Samolyot ilgʻor dizaynga ega boʻlishiga qaramay, narxni pasaytirish uchun F-15 qiruvchi samolyotining baʼzi qismlari ishlatilgan. Samolyot profili Lockheed Martin SR-71 tezuchar razvedka samolyotiga oʻxshaydi.

YF-23 dvigatellari tortish vektorini boshqarishdan mahrum boʻlib, bu samolyotning manevr qobiliyatini pasaytiradi, ammo buning natijasida strukturaning massasi kamayadi va samolyotning infraqizil koʻrinishining koʻproq pasayishiga erishiladi.

"Black Widow II" va "Grey Ghost" prototiplari dvigatellari bilan ajralib turadi - birinchi prototipda Pratt & Whitney YF119 dvigateli, ikkinchisida General Electric YF120 oʻrnatilgan, u beshinchi avlod qiruvchisi uchun dvigatel uchun tanlovda qatnashgan. Ikkala YF-23 ham AQSh Harbiy-havo kuchlarining texnik topshiriqlarida belgilangan konfiguratsiyada ishlab chiqarilgan.

“Qora beva II” birinchi marta 1990 yil 27-avgustda, “Kulrang sharpa” esa 1990 yil 26-oktabrda parvoz qilgan. YF-23 jami 65,2 soat davom etgan 50 ta sinov parvozini amalga oshirdi^[1].

P&W (Black Widow II) dvigateli bilan jihozlangan YF-23 birinchi marta 1990 -yil 18-sentabrda 1700 km/soat tezlikka yetib, 1,43 Mach ga toʻgʻri keladigan forsajsiz tovushdan yuqori tezlikda uchdi. GE dvigatellari bilan ikkinchi YF-23 (Grey Ghost) 1990 yil 29-noyabrda soatiga 1900 km (M = 1,6) tezlikka erishdi^[2].

YF-22 1991 yil aprel oyida boʻlib oʻtgan musobaqada gʻolib chiqdi. YF-23 yaxshi tezlik xususiyatlariga va juda yaxshi kam sezilish xususiyatiga ega edi, lekin YF-22 yanada muvozanatlashgan edi - u tortish vektorini boshqarish dvigateli tufayli ancha yuqori manevrga ega edi va shuningdek paluba qiruvchisi sifatida ham koʻrib chiqilgan edi.

Raqobatda magʻlub boʻlgan YF-23 samolyoti Kaliforniyadagi Edvards havo kuchlari bazasidagi NASA tadqiqot markaziga dvigatellarsiz topshirildi. Ikkala samolyot ham 1996 yil oʻrtalarigacha saqlanadi, shundan soʻng ular muzeylarga topshirildi. YF-23A "Qora beva II" hozirda Ogayo shtati Deyton shahridagi Qoʻshma Shtatlar Harbiy-havo kuchlari milliy muzeyida namoyish etilmoqda. Grey Ghostning ikkinchi prototipi 2004-yilda Gʻarbiy Parvoz Muzeyiga ("Western Museum of Flight") ijaraga berilgan va koʻrgazmali maqsadlarda foydalanilmoqda^[3].

Taktik va texnik xususiyatlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ba'zi xususiyatlar hisoblab chiqiladi.</br> Ma'lumotlar manbalari^[4]^[5].

Texnik xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ekipaj : 1 kishi
Qanotlari kengligi: 13,29 m
Samolyot uzunligi : 20,54 m
Samolyot balandligi : 4,24 m
Qanot maydoni: 87,80 m²
Ogʻirligi :

Bort radioelektron uskunalari: 858 kg
Bo'sh: 14970 kg
Normal parvoz og'irligi: 26516 kg (100% yoqilg'i)
Jangovor: 23327 kg (52% yoqilg'i)
Maksimal uchish og'irligi: 29000 kg
Yuklama:

Normal: 1116 kg (6+2 boshqariluvchi raketa bilan)
Maksimal: 10370 kg
Yoqilg'i: 8600 kg
PTB: 8000 kg

Qanotga yuklama:

jangovar (6 + 2 BR, 52% yoqilg'i): 266 kg / m²
normal uchish og'irligida: 302 kg / m²
maksimal uchish og'irligi: 387 kg / m²

Dvigatel turi:

"Qora beva II": 2 ta Pratt & Whitney YF119 turboforsajli

Statik majburiy tortishish: 13900 kgs (F119 seriyasida 15876 kgs)

Grey Ghost: 2 x General Electric YF120 turboforsajli

Bosimning vaznga nisbati :

jangovar (6 + 2 BR, 52% yoqilg'i): 1.19 (1.36 seriyasida)
normal uchish og'irligida: 1.05 (seriya 1.20 bo'yicha)
maksimal uchish og'irligida: 0,96 (seriya 1,09 bo'yicha)

Parvoz xususiyatlari[tahrir | manbasini tahrirlash]

Maksimal tezlik : 2300 km/soat (M =2,2)
Maksimal forsajsiz tezligi: 1700 km / soat (M = 1,6)
Kreyser tezligi : 950 km/soat (M =0,9)
Jangovor radiusi: 1300-1500 km
Amaliy balandlik: 20000 m
Maksimal foydalanuvchi ortiqcha yuklama: + 6G
Kerakli uchish-qoʻnish yoʻlagi uzunligi: 915 m

Avionika[tahrir | manbasini tahrirlash]

AFAR APG-77 (radar F-22) bilan radar
- Maksimal aniqlash diapazoni: 210 km gacha (boshqa manbalarga koʻra, 270-300 km gacha)
- Ogʻirligi: 553,7 kg
- Quvvat isteʼmoli: 16533 Vt
- Hajmi: 0,565 m³
- Sovutuvchi havo sarfi: 4,38 kg / min
- Sovutuvchi suyuqlik sarfi: 33,9 l/min
- AFAR diametri: 0,813 m
- vazni: 219,1 kg
- Hajmi: 0,275 m³
- Quvvat sarfi: 8278 Vt
- Sovutuvchi suyuqlik sarfi: 11,3 l/min

Qurollanish[tahrir | manbasini tahrirlash]

Toʻp: 1 × 20 mm M61 Vulcan aviatsion toʻpi
Raketa :
- HHBR 4-6× AIM-120 AMRAAM yoki AIM-7 Sparrow
- HHBR 4 × AIM-9 Sidewinder

Galereya[tahrir | manbasini tahrirlash]

Northrop YF-23 juftligi
Northrop-McDonnell Duglas YF-23, yuqoridan koʻrinish
Northrop-McDonnell Duglas YF-23, oʻng tomondan koʻrinish
Northrop-McDonnell Duglas YF-23, chap tomondan koʻrinish
Havoda yonilgʻi quyish YF-23 "Qora beva II"
Northrop-McDonnell Duglas YF-23 taksi yoʻlida
YF-23 sinov parvozi paytida, yuqoridan koʻrinish.

Shuningdek ko'ring[tahrir | manbasini tahrirlash]

Beshinchi avlod qiruvchisi
Stels-texnologiya
PAK FA
F-22 Raptor
F-35 Lightning II
Mitsubishi ATD-X

Eslatmalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

↑ air force | flight international | defence nasa | 1991 | 1440 | Flight Archive
↑ Goodall 1992, стр. 102—103
↑ Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named autogenerated1
↑ Miller, Jay. Lockheed Martin F/A-22 Raptor, Stealth Fighter. Aerofax, 2005.
↑ Winchester, Jim, ed. «Northrop/McDonnell Douglas YF-23.» Concept Aircraft (The Aviation Factfile). Rochester, Kent, UK: Grange Books plc, 2005.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

[1] r force | flight international | defence nasa | 1991 | 1440 | Flight Archive

[2] Goodall 1992, стр. 102—103

[autogenerated1-3] Manba xatosi: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named autogenerated1

[4] Miller, Jay. Lockheed Martin F/A-22 Raptor, Stealth Fighter. Aerofax, 2005.

[5] Winchester, Jim, ed. «Northrop/McDonnell Douglas YF-23.» Concept Aircraft (The Aviation Factfile). Rochester, Kent, UK: Grange Books plc, 2005.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]