Norbertine Bresslern-Roth

Norbertine von Bresslern-Roth
Haqiqiy ismi	nemischa: Norbertine von Bresslern-Roth
Tavalludi	13-noyabr 1891-yil Grats, Avstriya-Vengriya imperiyasi
Vafoti	30-dekabr 1978-yil(1978-12-30) (87 yoshda) Grats, Avstriya-Vengriya imperiyasi
Oqim	rassom, grafika
Mashhur suratlari	Sterbender, von Pfeilen durchbohrter Löwe
Mukofotlari	Silber-Medaille der Stadt Graz

Norbertine Bresslern-Roth (1891-yil 13-noyabrda Grats shahrida tugʻilgan, 1978-yil 30-noyabrda Gratsda vafot etgan) – avstriyalik rassom va grafika ustasi.

Biografiyasi

Norbertine Roth Grats shahrida, Klosterwiesgasse koʻchasida voyaga yetgan. Uning onasi Aloisia Roth – Vena-Leopoldstadtlik ot chopar maktabi egasining qizi edi. Norbertinaning sanʼatga boʻlgan isteʼdodi boshlangʻich maktabda oʻqituvchisi tomonidan sezilib, 1907-yildan boshlab Styrian Landeskunstschule (Shtiriya viloyat sanʼat maktabi)da direktor Alfred Schrötter von Kristelli boshchiligida bepul chizmachilik va rassomlik darslarida qatnashishga ruxsat oldi. 1909 va 1910-yilgi yoz oylarida Myunxen yaqinidagi Daxaudagi hayvonlarni tasvirlash boʻyicha sanʼat maktabida Hans von Hayek qoʻl ostida tahsil oldi. 1911-yilda Norbertine Roth Gratsni tark etib, Vena Badiiy sanʼat akademiyasida professor Ferdinand Shmutzerda tahsil olishni boshladi. Shmutzer yosh rassomning isteʼdodidan shu qadar hayratda qoldiki, atigi bir yil ichida uni oʻz ustaxonasiga qabul qildi – holbuki, ayollar rasmiy ravishda 1921-yildan boshlabgina Vena sanʼat akademiyasida oʻqish huquqiga ega boʻlishgan. 1912-yilda u tugʻilgan shahri Gratsdan birinchi mukofoti sifatida kumush medalni oldi. 1916-yilda Vena secessioni (Sanʼat ajralishi)da muvaffaqiyatli koʻrgazma oʻtkazganidan soʻng Gratsga qaytib, mustaqil rassom sifatida faoliyat boshladi. 1918-yilda, Birinchi Jahon urushi tugashi bilan bir paytda tashkil etilgan „Norbertine Roth maxsus koʻrgazmasi“ Gratsda katta muvaffaqiyat qozondi. 1920-yillarning oʻzida yangi linogravyura (linorez) bosma texnikasi bilan faol shugʻullangan ilk ayollardan biri boʻldi. 1921-yildan 1952-yilgacha u shu uslubda koʻplab hayvon tasvirlarini yaratdi. 1928-yilda Bresslern-Roth Shimoliy Afrikaga sayohat qildi va bu safar natijasida u koʻplab hayvonlar rasmlarini yaratdi – baʼzilari tadqiqot xarakteriga ega edi. Yevropadagi hayvonot bogʻlarida ham ilhom oldi. Bolalar kitoblariga ilustratsiyalar, gobelenlar (devor gilamlari) va fil suyagida miniatyuralar yaratgan. 1932-yilda Norbertine von Bresslern-Rothga „Professor“ unvoni berildi. 1951-yilda 1946-yilda qayta faoliyat boshlagan Shtiriya sanʼat uyushmasining faxriy prezidenti etib tayinlandi.

Anshlyus davrida (Avstriyaning Natsist Germaniyaga qoʻshilishi) Norbertine von Bresslern-Roth rejimga tanqidiy ruhda qaraladigan baʼzi asarlar yaratgan. Aynan shu sababga koʻra 1918-yilda turmushga chiqqan eri Georg Ritter von Bresslern (1892–1952) bilan ajrashmaganligi tufayli – u bugungi kunda „madaniy qarshilik“ (kultural qarshilik harakati) vakili sifatida eʼtirof etiladi. Natsist qonunchiligiga koʻra, uning eri „yarim yahudiy“ deb tasniflangan edi.

Ijodi

Norbertine von Bresslern-Roth bugungi kunda butun dunyo boʻylab eng muhim hayvonot tasvirchisi (animalist rassom) sifatida eʼtirof etiladi. Ayniqsa, uning keyingi yillardagi, ilmiy tadqiqotdan koʻra badiiy ifodaga urgʻu berilgan asarlari beqiyos sanaladi. Linogravyura (linorez) uslubida u nihoyatda yuksak va ilgʻor grafik asarlar yaratdi hamda hayotlik davridayoq xalqaro sanʼat sahnasida oʻz oʻrnini topdi. Uning tasvirlari keng ommaga kuchli taʼsir koʻrsatishga ham erishdi. 1952-yilda Grats shahrida tashkil etilgan uning asarlar koʻrgazmasini 10 000 kishi tomosha qilgan – bu oʻsha davr uchun tasavvur qilib boʻlmaydigan darajadagi yuqori raqam edi.

Norbertine von Bresslern-Rothning asarlari Universalmuseum Joanneum (Avstriya), National Gallery of Victoria (Avstraliya) va Metropoliten-muzey (AQSh, Nyu-York) kabi nufuzli muzeylar kolleksiyalarida saqlanadi. Bu uning sanʼatdagi yuksak maqomi va xalqaro eʼtirofini yana bir bor tasdiqlaydi.

Ishlari

• Rasmlari:
  • Sterbender, von Pfeilen durchbohrter Löwe (ca. 1928)
  • Schneeleopard (1939)
  • Verfolgung (1941)
• Grafik asarlari:
  • Windhunde (1925)
  • Blaukehlchen (1922)
  • Leopardenjagd (Leopard Hunt) (1927)
• Bolalar uchun kitoblari:
  • Im Zoo (1944)
  • ABC (Graz, Kienreich, 1946)
  • Die Wiese (1948)
  • Professor Wüsstegern (Kinderbuchreihe)

Mukofotlari

• 1912: Silber-Medaille der Stadt Graz
• 1921: Österreichischer Staatspreis
• 1922: Gold-Medaille der Stadt Graz
• 1934: Ehrenpreis der Stadt Wien
• 1936: Österreichischer Staatspreis
• 1971: Würdigungspreis des Landes Steiermark für bildende Kunst
• 1972: Ehrenring der Landeshauptstadt Graz

Koʻrgazmalari

1931-yilda Brooklyn Muzeyida „Modern Austrian Woodcuts and Colour Prints“ koʻrgazmasi oʻtkazilgan.

2016-yil 26-oktabrdan 2017-yil 17-aprelgacha Universalmuseum Joanneum Neue Galerie Grazda rassomning keng qamrovli retrospektivasini namoyish etgan.

Biblografiyasi

• Michael Stoff (Hrsg.): Bresslern-Roth. Eine Hommage im St. Veiter Schlössl zu Graz, Graz 2003, Eigenverlag, ISBN 3-9501787-0-8.
• Kovacek & Zetter: Herbstausstellung, Österreichische Kunst des 20. Jahrhunderts (Wien 2003), Verkaufskatalog, Sonderausstellung Bresslern-Roth Norbertine, S. 53–83.
• Christa Steinle (Hrsg.): Norbertine Bresslern-Roth – Tiermalerin, Neue Galerie Graz, Universalmuseum Joanneum, Ausstellungskatalog, Graz: Leykam Buchverlag, 2016, ISBN 978-3-7011-8015-8.
• Bresslern, Norbertine Roth von, 1891-. Norbertine Bresslern-Roth : 18 Faksimile-Blätter, Koschatzky, Walter., Graphische Sammlung Albertina., Graz, Austria: Akademische Druck- u. Verlagsanstalt, 1981. ISBN 3-201-01183-5. OCLC 10889793.