Niderlandiya banki
 | |
| Bosh qarorgohi | Amsterdam |
|---|---|
| Tashkil etilgan yili | 25-mart, 1814-yil |
| Mulkchilik shakli | 100% Davlat mulki[1] (1948–present) |
| Prezident | Klas Knot |
| Markaziy banki | Niderlandiya |
| Oltin-valyuta zaxiralari | 8 840 million dollar [1] |
| Veb sayti | dnb.nl |
| 1 Nederlandiya banki hozir ham faoliyat yuritadi, biroq aksariyat vazifalari YMBga oʻtkazilgan. | |
Niderlandiya banki (niderlandcha: De Nederlandsche Bank NV yoki qisqacha DNB) - Niderlandiyaning markaziy banki. 1814-yilda qirol Uilyam I tomonidan asos solingan, u Yevropa Markaziy banklari tizimi (YMBT) va Yevrotizimning bir qismidir. Niderlandiya banki - ochiq aksiyadorlik jamiyati (niderlandcha: naamloze vennootschap, qisqartirilgan NV), uning kundalik siyosati Boshqaruv kengashi tomonidan nazorat qilinadi. Davlat masʼuliyati cheklangan jamiyati boʻlgan DNB oʻzining Kuzatuv kengashiga ega (niderlandcha: Raad van Commissarissen).
1999-yilgacha, Niderlandiya yevroni qabul qilgunga qadar, bank Niderlandiya sobiq milliy valyutasi gulden uchun javobgar edi.
Bundan tashqari, Bank Kengashi (niderlandcha: Bankraad) deb nomlangan maslahat organi mavjud. Davlat tashkiloti sifatida DNB ham Yevropa Markaziy banklar tizimining (YMBT) bir qismi, ham mustaqil davlat organi (niderlandcha: zelfstandig bestuursorgaan) vazifasini bajaradi. YMBTning bir qismi sifatida DNB xalqaro toʻlov tizimining bir boʻgʻini boʻlishdan tashqari, yevrozona uchun pul-kredit siyosatini belgilash va amalga oshirish uchun ham javobgardir. Mustaqil davlat organi sifatida DNB moliya institutlari faoliyatining prudensial nazoratini amalga oshiradi [2].
Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]
1998-yil 2-mayda Yevropa davlatlari yoki hukumatlari rahbarlari 1999-yil 1-yanvarda Yevropa Ittifoqining (YI) oʻn bir aʼzo davlati, shu jumladan Niderlandiya Iqtisodiy va valyuta ittifoqi (IVI) boshlanishi toʻgʻrisida qaror qabul qildi. 1998-yil 1-iyundan boshlab Nederlandiya banki Yevropa Markaziy banklar tizimining (YMBT) bir qismini tashkil etadi. Shu kuni Bank toʻgʻrisidagi qonunning yangi tahriri (1998-yil) kuchga kirdi. Taxminan 185 yil davomida faoliyat yuritib kelgan Nederlandiya banki yangi bosqichga kirdi.
Vazifalari[tahrir | manbasini tahrirlash]
1948-yilgi qonunni almashtirgan 1998-yilda qabul qilingan bank toʻgʻrisidagi qonunga binoan Markaziy bank quyidagi vazifalarni bajaradi:
- YMBT doirasida Bank Yevropa Hamjamiyati (YH) doirasida pul-kredit siyosatini belgilash va amalga oshirishga hissa qoʻshadi. Bankning maqsadi narx barqarorligini saqlash. Ushbu maqsadga zarar yetkazmagan holda, Bank YHda umumiy iqtisodiy siyosatni qoʻllab-quvvatlaydi.
- Bank rasmiy xorijiy zaxiralarni saqlaydi va boshqaradi, valyuta operatsiyalarini amalga oshiradi.
- Bank statistik maʼlumotlarni yigʻadi va statistik maʼlumotlarni ishlab chiqaradi.
- Bank toʻlov tizimlarining uzluksiz ishlashiga yordam beradi; u banknotlarning muomalasi bilan shugʻullanadi.
- Bank banklar, investitsiya institutlari va ayirboshlash shoxobchalari ustidan nazoratni amalga oshiradi.
- Bank qirollik farmoni bilan ruxsat berilgan taqdirda, jamoat manfaatlarini ko‘zlab boshqa vazifalarni ham bajarishi mumkin. Yevropa Markaziy banki (YMB) ham bankdan qoʻshimcha vazifalarni bajarishni soʻrashi mumkin.
Birinchi ikkita vazifa, YMBT vazifalari sifatida ham tanilgan, butunlay Maastrixt shartnomasidan kelib chiqadi. Ushbu sohalardagi qarorlar Yevropa darajasida Niderlandiya banki doxil YMB Boshqaruv Kengashi tomonidan qabul qilinadi. To‘lov tizimlarining uzluksiz ishlashiga ko‘maklashish ham Yevropa, ham milliy ahamiyatga ega. Statistik vazifa qisman YMBT bilan bog‘liq va qisman milliy masaladir. DNB Yevropa Ittifoqidan tashqaridagi mamlakatlar uchun xalqaro makroiqtisodiy statistik tahlillar uchun javobgardir [3]. Ushbu ikki vazifa IVI dastlabki paytda tashkil etilganda YMBT darajasida belgilanmagan. Bu yerda Nederlandiya banki to‘liq nazorat ostida qoladi. Biroq, iqtisodlari tobora o‘zaro bog‘lanib borayotgan Yevropada ko‘plab bank nazorati qoidalari xalqaro darajada ishlab chiqiladi. DNB umumiy niderland banklari uchun banklar banki sifatida xizmat qiladi.
Nederlandiya Ijtimoiy-iqtisodiy kengashning hukumat tomonidan tayinlangan aʼzolaridan biri har doim DNB vakili hisoblanadi.
Bosh ofisi[tahrir | manbasini tahrirlash]
Bank dastlab 17-asr uylari oʻrnida Aude Terfmarkt (niderlandcha: De Oude Turfmarkt) koʻchasida tashkil etilgan. 1860-yillarda meʼmor Villem Entoni Froger (niderlandcha: Willem Anthonie Froger) loyihalashtirgan maqsadli bosh ofis binosi ayni joyda qurilgan va 1869-yilda ochilish marosimi boʻlib oʻtdi. Taxminan bir asrdan keyin, 1968-yilda, bank oʻzining yangi ofisi uchun bu binoni tark etgach, u uzoq vaqtdan beri ushbu bino yaqin joyda tashkil etilgan Amsterdam universiteti tomonidan qabul qilindi va keyinroq 1976-yil oktabrda u yerda faoliyat boshlagan Allard Pierson muzeyi uchun oʻz oʻrnini boʻshatib berdi [4].
1960-yillarda Frederikspleyn maydonida (niderlandcha: Frederiksplein) yangi bosh ofis majmuasi qurildi va 1968-yil may oyida qirolicha Yuliana binoning ochilish marosimida ishtirok etdi. Meʼmor Marius Duintyerning 1961-yilgi ajoyib dizayni past kvadrat asosda va toʻrtburchaklar shaklidagi ofis minorasidan iborat edi. 1980-yillarning oxirida, bankda boʻsh joy qolmagani sababli, bino 1984-yilda meʼmorlar Yelle Abma va Mark a Kampo tomonidan loyihalashtirilgan va 1989-yilda qurilishi tugagan ikkinchi oval minora bilan toʻldirildi. 2008-yilda Mark a Kampo kvadrat asosga qoʻshimcha qavat qoʻshib, qoʻshimcha kengaytirishni ishlab chiqdi. 2020-yillarning boshlarida keng qamrovli taʼmirlashda oval minora buzildi va binoning tashqi koʻrinishini 1960-yillardagiga oʻxshash tashqi koʻrinishga qaytarish uchun poydevori qayta qurildi [5].
-
1869-yilgi ochilish marosimi paytidagi Nederlandiya banki -
2006-yildagi eski bosh ofis binosi, hozirda Allard Pierson muzeyi joylashgan -
Qurilish ishlari, 1963-yil -
Yangi bosh ofis majmuasi, 1967-yil -
Oval minoraning qurilishi, 1989-yil -
1980-yillarning oxiridagi kengaytma, 2004-yilda suratga olingan -
Koʻchaga qaragan panjaralari, 2018-yil -
2022-yil holatida davom etayotgan taʼmirlash
.jpg)
.jpg)
Prezidentlari roʻyxati[tahrir | manbasini tahrirlash]
| Nederlandiya banki prezidenti | Rahbarlik muddati | Oldingi tajriba(lari) | Partiyasi | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Pol Ivan Hogger | 1814-1816 | Mustaqil nomzod | |||
| Yan Hodshon | 1816-1827 | Mustaqil nomzod | |||
| Jak Teysse | 1827-1828 | Mustaqil nomzod | |||
| Jeykob Foks | 1828-1835 | Mustaqil nomzod | |||
._President_van_de_Nederlandse_Bank_Rijksmuseum_SK-A-728.jpeg)
|
Uilyam Mogge Myuilman | 1835-1844 | Mustaqil nomzod | ||
| Avraam Foks | 1844-1858 | Mustaqil nomzod | |||
| Hendrik Krukevit | 1858-1863 | Mustaqil nomzod | |||
| Villem Mees | 1863-1884 | Mustaqil nomzod | |||
|
Nikolas Pierson | 1885-1891 | Liberal ittifoq | ||
|
Norbertus fon den Berx | 1891-1912 | Mustaqil nomzod | ||
|
Xerard Fissering | 1912-1931 | Mustaqil nomzod | ||
|
Leonardus Trip | 1931–1941 | Mustaqil nomzod | ||
|
Meinoud Rost fon Tonningen | 1941-1945 | Milliy sotsialist harakati | ||
|
|
Leonardus Trip | 1945–1946 | Mustaqil nomzod | ||
.jpg)
|
Doktor Marius Holtrop (1902–1988) |
1946-yil 1-may – 1967-yil 1-may (21 yoshu, 0 kun) |
Mustaqil nomzod | ||
.jpg)
|
Dr. Yelle Ziylstra (1918–2001) |
1967-yil 1-may – 1982-yil 1-yanvar (14 yoshu, 245 kun) |
Iqtisodiyot vaziri (1952–1959) Moliya vaziri (1958–1963) (1966–1967) Bosh vazir (1966–1967) |
Aksilinqilobchi partiya (1967–1980) | |
| Xristian demokratik murojaat (1980–1982) | |||||
,_Bestanddeelnr_931-8478.jpg)
|
Dr. Vim Dusenberg (1935–2005) |
1982-yil 1-yanvar – 1997-yil 1-iyul (15 yoshu, 151 kun) |
Moliya vaziri (1973–1977) |
Leyboristlar partiyasi | |
|
Dr. Not Vellink (1943-yilda tugʻilgan) |
1997-yil 1-iyul – 2011-yil 1-iyul (14 yoshu, 0 kun) |
Bosh gʻaznachi (1977–1981) |
Xristian demokratik murojaat | |
| Dr. Klas Knot (1967-yilda tugʻilgan) |
2011-yil 1-iyul – Hozirgacha (12 yoshu, 328 kun) |
Mustaqil nomzod | |||
Yana qarang[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Niderlandiya iqtisodiyoti
- Kyurasao va Sint-Marten Markaziy banki
- Aruba Markaziy banki
- Java banki
- Niderlandiyaning moliyaviy bozorlar boshqarmasi
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ 1,0 1,1 Weidner, Jan „The Organisation and Structure of Central Banks“ (PDF). Katalog der Deutschen Nationalbibliothek (2017).
- ↑ toddwhitebloomb, Todd White. „Europe's Central Banks Begin Boosting QE Price Transparency“. Bloomberg.com (2016-yil 4-aprel). Qaraldi: 2016-yil 26-aprel.
- ↑ Ahmed, Asif (2 July 2010). Analysis of the Mission Statement of the Commercial Banks of Bangladesh. Rochester, NY: Social Science Research Network.
- ↑ „Our Buildings“. Allard Pierson Museum.
- ↑ „Renovation of DNB's head office“. De Nederlandsche Bank.
