Mualliflik hujjatli filmi

Vikipediya, ochiq ensiklopediya

Mualliflik hujjatli film — bu hujjatli film mavzusiga oʻz muallifining sub’ektiv nuqtai nazarini taqdim etadigan hujjatli film. Xolis boʻlishi kerak boʻlgan kuzatuv hujjatli filmlaridan keskin farqli oʻlaroq, mualliflik hujjatli filmlari aniq nuqtai nazarni taqdim etishga qaratilgan. Ular ommabop fikr va qiziqishni safarbar qilish qobiliyati tufayli, oʻzlari himoya qiladigan pozitsiyalarni maʼqul koʻrgan tomoshabinlar yuqori darajadagi obroʻga erishadilar. Xuddi shu sababga koʻra, ular jamoatchilik tortishuvlarini qoʻzgʻatishga moyil. [1]: 102  Muallif tomonidan yaratilgan hujjatli filmlar, nihoyat, badiiy adabiyotda qoʻllaniladigan texnikani oʻz ichiga olgan „gibrid“ hujjatli filmlar koʻrinishida boʻlishi mumkin[2].

Tarixi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hujjatli filmning mualliflik shakli Maykl Gill va Adrian Malone tomonidan ishlab chiqilgan[3][4].

Misollar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Muallif hujjatli filmlar ham badiiy filmlar, ham teleseriallarni oʻz ichiga oladi. Dastlab badiiy film sifatida yaratilgan mualliflik hujjatli filmlar koʻpincha televizorda efirga uzatiladi; filmlar sifatida ular odatda teledasturlarga qoʻyiladigan tarafkashlik cheklovlaridan ozod qilinadi[1].

Filmlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Janrning eng mashhur namunalari orasida Davis Guggenheim rejissorligidagi "Noqulay haqiqat" va Morgan Spurlokning "Super Size Me " filmlari bor. Maykl Mur oʻzining mualliflik hujjatli filmlari, jumladan , „Kolumbin uchun bouling“, „ Kapitalizm: sevgi hikoyasi“, „Farengeyt 9/11“ va „Sikko“ filmlari bilan ham mashhur[1].

Televideniye[tahrir | manbasini tahrirlash]

Taqdimotchi/muallifning bir qancha epizodlar boʻyicha tezislari asosida kengaytirilgan format Kennet Klarkning BBC 2-ning " Civilization " seriali bilan mashhur boʻldi. Ushbu seriyaning muvaffaqiyati boshqa mualliflik hujjatli filmlarini, jumladan, „Insonning koʻtarilishi“ filmini ham, Jeykob Bronovskining Kennet Klarkning madaniy evolyutsiyaning asosiy harakatlantiruvchi kuchi fanlar emas, balki sanʼat ekanligi haqidagi tezislarini qisman rad etishiga olib keldi. Bu janr Devid Attenboroning „ Yerdagi hayoti“, Karl Saganning " Kosmos " va Saymon Shamaning " Britaniya tarixi " kabi hujjatli filmlarni ham oʻz ichiga oladi.

Akademik tahlil[tahrir | manbasini tahrirlash]

Hujjatli film uchun mualliflik tushunchasi zamonaviy korporativ radio, televidenie va kino ishlab chiqarishning tazyiqlari sabab keskinlashmoqda, bu esa korporativ produserda barcha mualliflik daʼvolarini birlashtirishga intiladi. 2009-yil dekabr oyida onlayn media sanʼat va madaniyat jurnali Scan[5] ushbu keskinlik mavzusiga bagʻishlangan maqolalarning mavzuli sonini nashr etdi[6].

Mukofot va unvonlar[tahrir | manbasini tahrirlash]

Oʻz vasiyatiga koʻra, Alan Viker Buyuk Britaniyada mualliflik hujjatli filmlarini yaratishni ragʻbatlantirish uchun pul mukofotlarini taʼsis etdi[7].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 1,2 The television handbook, 4th, New York: Routledge, 2011. 
  2. Merewether, Janet (December 2009). „Shaping the real: directorial imagination and the visualisation of evidence in the hybrid documentary“. Scan: Journal of Media Arts Culture. 6-jild, № 3. 2018-03-12da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2017-08-22.
  3. Levy, Paul. „Michael Gill“ (2005-yil 23-oktyabr). 2017-yil 23-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 22-avgust.
  4. „Michael Gill, 81; developed new form of documentary“ (2005-yil 28-oktyabr). 2017-yil 22-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 22-avgust.
  5. Scan: journal of media arts culture. Sydney, Australia: Media Department, Macquarie University. 
  6. Delofski, Maree; Madsen, Virginia (December 2009). „Authorship and the documentary“. Scan. 6-jild, № 3. 2017-08-23da asl nusxadan arxivlandi. Qaraldi: 2017-08-22.
  7. „Alan Whicker awards to fund documentaries“. BBC News (2015-yil 7-iyun). 2017-yil 23-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 22-avgust.

Havolalar[tahrir | manbasini tahrirlash]