Kontent qismiga oʻtish

Mistah ibn Asasa

Vikipediya, erkin ensiklopediya

Mistah ibn Asasa ibn Abbod ibn Muttalib al-Muttalibiy[1] (arabcha:مسطح بن أثاثة بن عباد بن المطلب المطلبي) – Muhammad paygʻambarning sahobasi. Uhud, Badr va boshqa janglarda Muhammad paygʻambar bilan birga qatnashgan[2][3].

Nasabi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mistah ibn Asasa Ummu Mistah bintu Abu Rahm ibn Muttalib ibn Abdumanof ibn Qusaydan tugʻilgan. Uning onasi Muhammad paygʻambarga bay’at qilganlardan edi[4]. Uning nasl-nasabi Abdumanof ibn Qusayga borib taqaladi. Mistah bir qancha taxalluslarga ega edi, jumladan al-Muttalibiy, al-Muhojiriy va al-Badriy[5].

Hayoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Ibn Sa'd Mistahhni past boʻyli, koʻzlari choʻkib ketgan, barmoqlari qalin odam deb taʼriflagan[6].

Mistah kambagʻal ekanligi maʼlum edi. Mistahning qashshoqligi va Abu Bakr bilan aloqasi tufayli Abu Bakrdan moddiy yordam olgan[7].

Muhammad ibn Is’hoq rivoyat qilganidek, Paygʻambar Muhammad Mistah ibn Asasa va Zayd ibn Mazid oʻrtasida birodarlik oʻrnatgan[8].

Paygʻambar Muhammad Mistah va Ibn Ilyosga Xaybarda ellik qir (don oʻlchovi) berdilar[9].

Ifk hodisasida qatnashishi

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mistah ham Ifk[10] hodisasiga aloqador boʻlganlar orasida boʻlgan. Bu voqea Muhammad paygʻambarning ayollari Oishaning harbiy safar (Gʻazva) paytida boʻyinbogʻini yoʻqotib qoʻyganida sodir boʻlgan. Qoʻshin joʻnab ketayotganda, Oisha marjonini qidirish uchun orqada qoldi va nihoyat uxlab qoldi. Qoʻshinning orqa tarafida turgan Safvon ibn Muattal ertasi kuni ertalab uni topib, qoʻshinga qaytishiga yordam berdi. Qaytib kelgach, baʼzi odamlar Oysha onamizni Safvon bilan zino qildi, deb yolgʻon tuhmat qilishdi[11][12][13][14].

Vaziyat 24:11–26 suralar nozil boʻlgach, uning aybsizligini ochib berdi[15][16][17][18].

Bu voqea paytida Mistah yolgʻon ayblovlarda ishtirok etdi, bu esa uni moliyaviy qoʻllab-quvvatlab kelgan Abu Bakrning yordami toʻxtashiga olib keldi. Holbuki, 24:22 sura nozil qilinganida, „Orangizdagi fazilat va boylik egalari oʻz qarindoshlariga, miskinlarga va Alloh yoʻlida muhojirlarga xayr-ehson qilishni toʻxtatishga qasam ichmasinlar. Ular kechirsinlar va avf etsinlar. Alloh tomonidan kechirilishini yoqtirmaysizmi? Alloh magʻfiratli va mehribondir“. Uni kechirib: „Ha, Allohga qasamki, Alloh meni kechirishini xohlayman“, dedi va u ham: „Allohga qasamki, men uni hech qachon undan mahrum qilmayman“, dedi[19][20][21][22].

Tuhmatda qatnashgani uchun Mistah, Hasan ibn Sobit va Hamna bintu Jahsh bilan birga, keyinchalik Muhammad paygʻambar[23] buyrugʻi bilan jazolanadi va u qilgan ishiga tavba qiladi[24]. Uning jazosi qamchi boʻlgani aytiladi[25].

Vafoti

[tahrir | manbasini tahrirlash]

Mistah Muhammad paygʻambar bilan birga Uhud, Badr va boshqa janglarda qatnashgan[26][27].

Aytishlaricha, u Ali ibn Abu Tolib guruhida Siffin jangida ham qatnashgan va shuning uchun hijriy 37-yilda vafot etgan[28][29].

Mistah ibn Asasa hijriy 34-yilda ellik olti yoshida vafot etdi[30][31]. Yana hijriy 37-yilda vafot etgani ham aytiladi[32][33].

Manbalar

[tahrir | manbasini tahrirlash]
  1. ↑ Ṭabaqāt Ibn Saʿd: 3/1/36, Nasab Quraysh: 95, Ṭabaqāt Khalīfa: 9, al-Maʿārif: 328, al-Jarḥ wa al-Taʿdīl: 8/425, Mashāhīr ʿUlamāʾ al-Amṣār: 33, Ḥilyat al-Awliyāʾ: 2/20, al-Istīʿāb: 10/248–249, Usd al-Ghābah: 5/156, Tadhīb al-Asmāʾ wa al-Lughāt: 2/89, al-ʿIbar: 1/35, al-ʿAqd al-Thamīn: 6/443–445 and 7/179, al-Iṣābah: 9/182–183
  2. ↑ al-Ṭabaqāt al-Kubrā by Ibn Sa'd 3/53
  3. ↑ . SIYAR 'ALAAM AN-NUBALAA, 3rd (ar), Al Risala Foundation, 1985 — 187-188-bet. 
  4. ↑ al-Ṭabaqāt al-Kubrā by Ibn Sa'd 3/53
  5. ↑ . SIYAR 'ALAAM AN-NUBALAA, 3rd (ar), Al Risala Foundation, 1985 — 187-188-bet. 
  6. ↑ al-Ṭabaqāt al-Kubrā by Ibn Sa'd 3/53
  7. ↑ . SIYAR 'ALAAM AN-NUBALAA, 3rd (ar), Al Risala Foundation, 1985 — 187-188-bet. 
  8. ↑ al-Ṭabaqāt al-Kubrā by Ibn Sa'd 3/53
  9. ↑ al-Ṭabaqāt al-Kubrā by Ibn Sa'd 3/53
  10. ↑ . SIYAR 'ALAAM AN-NUBALAA, 3rd (ar), Al Risala Foundation, 1985 — 187-188-bet. 
  11. ↑ Sahih al-Bukhari 4141
  12. ↑ Sahih al-Bukhari 4750
  13. ↑ Sahih al-Bukhari 2661
  14. ↑ Sahih Muslim 2770a
  15. ↑ Sahih al-Bukhari 4141
  16. ↑ Sahih al-Bukhari 4750
  17. ↑ Sahih al-Bukhari 2661
  18. ↑ Sahih Muslim 2770a
  19. ↑ Sahih al-Bukhari 4141
  20. ↑ Sahih al-Bukhari 4750
  21. ↑ Sahih al-Bukhari 2661
  22. ↑ Sahih Muslim 2770a
  23. ↑ Sunan Abi Dawud 4474-4475
  24. ↑ . SIYAR 'ALAAM AN-NUBALAA, 3rd (ar), Al Risala Foundation, 1985 — 187-188-bet. 
  25. ↑ Al-Istīʿāb fī Maʿrifat al-Aṣḥāb by Ibn ʿAbd al-Barr 3/637
  26. ↑ al-Ṭabaqāt al-Kubrā by Ibn Sa'd 3/53
  27. ↑ . SIYAR 'ALAAM AN-NUBALAA, 3rd (ar), Al Risala Foundation, 1985 — 187-188-bet. 
  28. ↑ Kitāb al-Jāmiʿ li-mā fī al-Muṣannafāt wa-al-Jawāmiʿ min Asmāʾ al-Ṣaḥāba by Abū Mūsā al-Ruʿīnī 1/188
  29. ↑ Al-Istīʿāb fī Maʿrifat al-Aṣḥāb by Ibn ʿAbd al-Barr 3/637
  30. ↑ al-Ṭabaqāt al-Kubrā by Ibn Sa'd 3/53
  31. ↑ . SIYAR 'ALAAM AN-NUBALAA, 3rd (ar), Al Risala Foundation, 1985 — 187-188-bet. 
  32. ↑ Kitāb al-Jāmiʿ li-mā fī al-Muṣannafāt wa-al-Jawāmiʿ min Asmāʾ al-Ṣaḥāba by Abū Mūsā al-Ruʿīnī 1/188
  33. ↑ Al-Istīʿāb fī Maʿrifat al-Aṣḥāb by Ibn ʿAbd al-Barr 3/637 
"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Mistah_ibn_Asasa&oldid=5388615" dan olindi