Misr piramidalari
Misr piramidalari Misrda joylashgan piramida shaklidagi qadimiy tuzilmalardir. Manbalarga koʻra, hozirgacha aniqlangan piramidalar 119 ta hisoblanadi.[1][2] Ularning aksariyati Qadimgi va Oʻrta qirollik davrida mamlakat firʼavnlari va ularning rafiqalari uchun qabr oʻlaroq bunyod etilgan.[3][4][5]
Eng mashhur Misr piramidalari Qohira shahri chetidagi Giza platosida topilgan. Giza piramidalarining bir nechtasi hozirgacha qurilgan eng yirik inshootlardan biridir. Ularning eng yirigi – Xeops piramidasi boʻlib, ushbu ehrom hozirgacha saqlanib qolgan yaqona Dunyoning yetti moʻjizasidan biridir.[6]
Gizadagi piramidalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]
Fir’avnlarning Xeops, Xafre va Menkaur piramidalari Misrdagi eng mashhur piramidalar hisoblanadi. Joser piramidasidan farqli oʻlaroq, bu piramidalar pogʻonali emas, balki qatʼiy geometrik, piramidal shaklga ega. Bu piramidalar IV sulola davriga tegishli. Piramidalar devorlari 51° (Menkaur piramidasi) dan 53° gacha (Xafre piramidasi) burchak ostida koʻtariladi. Qirralar kardinal nuqtalarga aniq yoʻnaltirilgan.
Xeops piramidasi – Fir’avn Xeops uchun qurilgan. Dastlab uning balandligi 146,6 m edi, lekin hozirda piramidaning ustki qoplamasi yoʻqligi sababli uning balandligi endi 138,8 m gacha pasaygan. Piramida tomonining uzunligi 230 m. Piramida massiv tabiiy zamin ustiga qurilgan. piramida poydevorining oʻrtasida boʻlgan toshli balandlik. Uning balandligi taxminan 9 m. Piramidaning qurilishi miloddan avvalgi 26-asrga toʻgʻri keladi. Gerodotning yozishicha, qurilish 20 yil davom etgan.
Piramida ohak bilan birlashtirilgan 2,5 million tosh blokdan iborat. Oʻrtacha hisobda bloklarning ogʻirligi 2,5 tonnani tashkil etadi, ammo „Qirollik palatasi“ da 80 tonnagacha ogʻirlikdagi granit bloklari mavjud [7] .
Xafre piramidasi ikkinchi eng katta qadimgi Misr piramidasidir. Sfenks yonida joylashgan. 26-asr Miloddan avvalgi yilda qurilgan inshoot (215,3 × 215,3 m va balandligi 143,9 m) Urt-Xafra („Buyuk Xafra“ yoki „Hizmatli Xafra“) deb nomlangan.
Menkaure – piramidasi Gizadagi uchta Misr piramidalarining eng janubiy, eng oxirgi va eng pasti hisoblanadi. „Heru“ (baland) taxallusidan farqli oʻlaroq, u balandligi 66 m ga zoʻrgʻa etadi va poydevorining yon tomonining uzunligi 108,4 m. Uning 250 000 m³ hajmi Xeops piramidasi hajmining oʻndan bir qismini tashkil etadi: bu buyuk piramidalar davrining oxiri edi. Piramidaning ichki qismi rejaning birligi yoʻqligini koʻrsatadi: ehtimol, taxt vorisi uchun moʻljallangan dastlabki kamtarona oʻlchamlar uning qoʻshilishi bilan oshirilgan. Menkaur piramidasi Gizadagi binolarning umumiy koʻrinishidan biroz farq qiladi va antik davrda uning qurilishi baʼzan Menkaurga emas, balki Amasis II davrida yashagan hetera Rhodopisga tegishli edi.
Qurilish sanalari
[tahrir | manbasini tahrirlash]| Fir’avn | Taxminiy sanalar | Manzil |
|---|---|---|
| Joser | 2667-2648 Miloddan avvalgi yillar atrofida[8]. | Sakkara |
| Sneferu | 2612-2589 Miloddan avvalgi yillar atrofida. | Dahshurdagi 2 ta piramida va biri Meidumda |
| Xufu | 2589-2566 Miloddan avvalgi yillar atrofida. | Giza |
| Jedefra | 2566-2558 Miloddan avvalgiyillar atrofida. | Abu Ravash |
| Xafra | 2558-2532 Miloddan avvalgiyillar atrofida. | Giza |
| Mikerin | 2532-2504 Miloddan avvalgi yillar atrofida. | Giza |
| Sahura | 2487-2477 Miloddan avvalgiyillar atrofida. | Abusir |
| Neferirkare | 2477-2467 Miloddan avvalgiyillar atrofida. | Abusir |
| Nyuserra | 2416-2392 Miloddan avvalgiyillar atrofida. | Abusir |
| Amenemhat I | 1991-1962 Miloddan avvalgiyillar atrofida. | Al Lisht |
| Senusret I | 1971-1926 Miloddan avvalgiyillar atrofida. | Al Lisht |
| Senusret II | 1898-1877 Miloddan avvalgiyillar atrofida. | Al Lahun |
| Amenemhat III | 1861-1814 Miloddan avvalgiyillar atrofida. | Havara |
| Yahmose I | 1550-1525 Miloddan avvalgiyillar atrofida. | Abidos |
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ Slackman, Michael. „In the Shadow of a Long Past, Patiently Awaiting the Future“. The New York Times (17-noyabr 2008-yil). Qaraldi: 1-may 2010-yil.
- ↑ Mark Lehner. The Complete Pyramids: Solving the Ancient Mysteries. Thames & Hudson, 2008 — 34-bet. ISBN 978-0-500-28547-3.
- ↑ „Egypt says has found pyramid built for ancient queen“. Reuters (11-noyabr 2008-yil). Qaraldi: 2-noyabr 2017-yil. „The pyramid, which Hawass said was the 118th found in Egypt, was uncovered near the world's oldest pyramid at Saqqara, a burial ground for the rulers of ancient Egypt.“.
- ↑ Slackman, Michael. „In the Shadow of a Long Past, Patiently Awaiting the Future“. The New York Times (16-noyabr 2007-yil). Qaraldi: 17-noyabr 2008-yil. „Deep below the Egyptian desert, archaeologists have found evidence of yet another pyramid, this one constructed 4,300 years ago to store the remains of a pharaoh’s mother. That makes 138 pyramids discovered here so far, and officials say they expect to find more.“.
- ↑ Ritter, Michael „Dating the Pyramids“ (2003). 11-may 2008-yilda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 15-may 2008-yil.(Wayback Machine saytida 2008-05-11 sanasida arxivlangan)
- ↑ Xu, Bohai (2019-01-31). The Place where Huni probably Buried. doi:10.31235/osf.io/gnw3k. http://osf.io/gnw3k/.
- ↑ Lehner, Mark (1997). The Complete Pyramids. London: Thames and Hudson. ISBN 0-500-05084-8
- ↑ Shaw, Ian, ed. (2000). The Oxford History of Ancient Egypt. Oxford University Press. p. 480. ISBN 0-19-815034-2.
Havolalar
[tahrir | manbasini tahrirlash] |
Vikiomborda Misr piramidalari haqida turkum mavjud |
- Qadimgi misrliklar – BBC Tarix
- Scientific American, „How the Pyramids were Built“, 25-sentabr 1880-yil, s. 201
 | Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin. Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |
29°58′N 31°08′E / 29.967°N 31.133°E
 | Bu maqola birorta turkumga qoʻshilmagan. Iltimos, maqolaga aloqador turkumlar qoʻshib yordam qiling. (avgust 2024) |