Mihri Hatun
Mihri Xotun, shuningdek, Mihri xonim va Mihri Xotun (taxminan 1460-yilda tug'ilgan - milodiy 1506-yilda vafot etgan; mhry kẖạtun) Usmonlilar shoiri edi. U bir qozi (Usmonli qozisi)ning qizi bo'lib, manbalarga ko'ra umrining ko'p qismini Amasiya va uning yaqinida, Anadoluda o'tkazgan[1]. Hujjatlar uni Sulton Boyazid II ning o'g'li shahzoda Ahmadning adabiy doirasi a'zosi sifatida belgilaydi.
Uning atrofida paydo bo'lgan afsonada aytilishicha, u "bir necha bor sevib qolgan, ammo bu sevgilarning barchasi pok va begunoh bo'lgan va u tinimsiz fazilatli hayot kechirgan"[2]. Lyuisning ta'kidlashicha, u "chiroyli va qizg'in" deb ta'riflangan bo'lsa-da, u turmushga chiqmagan. Ammo uning hayotiga oid asosiy manbalar bo'lmish tezkiralarni bokiralik va shahvoniylikni uning axloqining belgisi sifatida ta'kidlagan zamondoshlari yozgani uchun uning qanchalik begunoh va pokiza ekanligini izohlab bo'lmaydi[3]. U "Usmonlilarning sapfosi" deb nomlanadi[4].
She'riyati[tahrir | manbasini tahrirlash]
Mihriy xonimning she’rlarida ham fors adabiyotiga asos solgan, gʻazal kabi shakllarda ijod qilgan, shuningdek, chuqur adabiy bilim olgan ijodkor namoyon boʻladi. Bernard Lyuis kabi zamonaviy tanqidchilar uning uslubini "ajoyib yangilik va soddalikni saqlab qolish" deb ta'riflashadi.
Uning mashhur satrlaridan biri quyidagicha:
- “Bir qarashda
Men seni sevaman
Ming yurak bilan...
Gʻayratlar oʻylasinlar
Sevish gunohdir
Hech boʻlmasin
Doʻzaxda yonib ketaman
Oʻsha gunohdan”[5].
Yana biri:
- “Qalbim qaygʻu alangasida yonadi
Osmonga burilib uchqunlar, tutun koʻtariladi
Ichimda yurak shamdek oʻt oldi
Aylanib yurgan vujudim, suratingdan yoritilgan mayoq”[6].
Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- ↑ Havlioglu, 2
- ↑ Lewis, 207
- ↑ Havlioğlu, Didem (2010). „On the margins and between the lines: Ottoman women poets from the fifteenth to the twentieth centuries“. Turkish Historical Review (inglizcha). 1-jild, № 1. 25–54-bet. doi:10.1163/187754610X494969. ISSN 1877-5454.
- ↑ John Freely (2009), The Grand Turk : Sultan Mehmet II - conqueror of Constantinople, master of an empire and lord of two seas, London: I.B. Tauris, ISBN 9780857719287
- ↑ Halman, 35
- ↑ Damrosch, 786
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- Damrosch va Aprel Alliston. Longman jahon adabiyoti antologiyasi: 17-18-asrlar, 19-asrlar va 20-asrlar: V. II (D, E, F) Longman, Inc.ISBN 0-321-20237-6ISBN 0-321-20237-6
- Xalman, Talat Sait va Jayne L. Warner. Bulbullar va zavq bog'lari: Turkcha sevgi she'rlari. Syracuse University Press (2005)ISBN 0-8156-0835-7.
- Havliog'lu, Didem. "Qo'shimchalar va qatorlar orasida: XV asrdan XX asrgacha Usmonli ayol shoirlari". Turk tarixiy sharhi 1, №. 1 (nd): 25–54. https://www.academia.edu/806853/On_the_margins_and_between_the_lines_Ottoman_women_poets_from_the_the_fifth_to_the_XXenturies
- Havlioglu, Didem. She'riy ovoz En/Gendered: Mihri Xotunning "Ayollik" ga qarshiligi. Yaqin Sharq tadqiqotlari markazi: Sohbet-i Usmoniy turkumi (2010).
- Lyuis, Bernard. Olis baraban musiqasi: klassik arab, fors, turk va ibroniy she'rlari. Prinston universiteti matbuoti; Ltr ptg nashri. (2001).ISBN 0-691-08928-0ISBN 0-691-08928-0