Juha Sipilä

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Juha Sipilä
Finlandiya Bosh vaziri
Mansab davri
2015-yil 29-maydan – 2019-yil 29-maygacha
Prezident Sauli Niinistö
Oʻtmishdoshi Alexander Stubb
Vorisi Antti Rinne
Finlandiya Parlamenti spikeri
Mansab davri
2015-yil 28-apreldan – 2015-yil 29-maygacha
Oʻtmishdoshi Eero Heinäluoma
Vorisi Maria Lohela
Shaxsiy maʼlumotlari
Tavalludi 25-aprel 1961-yil (1961-04-25) (62 yosh)
Veteli
Siyosiy partiyasi markaz
Bolalari 5
Mansubligi  Finland
Qoʻshin turi Fin armiyasi
Unvoni Kapitan[1][2][3]

Juha Petri Sipila (1961-yil 25-aprelda tugʻilgan) – Finlyandiya siyosatchisi, 2015—2019-yillarda Finlyandiya Bosh vaziri lavozimida ishlagan[4]. Siyosatga yangi kelgan, biznesda muvaffaqiyatli tajribaga ega[5]. 2012-2019-yillarda Markaz partiyasi yetakchisi boʻlgan[6]. 2015-yilgi umumiy saylovda Markaz partiyasini gʻalaba qozonganidan soʻng, Sipila oʻng markaz koalitsiyasini tuzdi va 2015-yil 29-mayda Finlyandiya parlamenti tomonidan Bosh vazir etib tayinlandi[7]. 2019-yil 8-mart kuni Sipilya Finlyandiya sogʻliqni saqlash tizimini isloh qilishdagi qiyinchiliklarni aytib[8], Bosh vazir lavozimidan isteʼfoga chiqish niyatini bildirdi[9]. Prezident Sauli Niinisto undan 2019-yil 6-iyun kuni yangi hukumat koalitsiyasi tayinlanmaguncha va oxir-oqibat Antti Rinne oʻrniga kelguniga qadar muvaqqat hukumat faoliyatini davom ettirishni soʻradi[10][11].

Biografiyasi[tahrir | manbasini tahrirlash]

Biznes[tahrir | manbasini tahrirlash]

Sipilya Puolanka lukio (Finlyandiyadagi universitetga tayyorgarlik koʻruvchi oʻrta maktab)ni 1980-yilda yuqori baholar bilan tugatgan[12]. 1986-yilda Sipilya Oulu universitetida fan (texnologiya) boʻyicha magistrlik darajasini oldi.

Sipilya Finlyandiya mudofaa kuchlari zaxirasida kapitan unvoniga ega[1].

Sipilaning karyerasi Lauri Kuokkanen Ltd.da dastlab loyihachi, keyinroq mahsulotni ishlab chiqish boʻyicha menejer sifatida boshlangan. Ish joyini oʻzgartirib, Solitra Oy kompaniyasining hamkori va keyinchalik bosh direktori boʻldi. 1998-yilda Sipilä oʻzining „Fortel Invest Oy“ biznesini boshladi. 2002–2005-yillarda „Elektrobit Oy“ MChJ bosh direktori lavozimida ishlagan, keyin esa oʻz biznesiga qaytgan.

Sipilä 1992-yilda Solitra kompaniyasining boshqaruvchi direktori boʻlgan va 1994-yilda asosiy egasiga aylangan. Sipila 1996-yilda Solitraʼni Amerikaning „ADC Telecommunications“ kompaniyasiga sotdi va daromaddan multimillionerga aylandi. „Business ADC Mersum Oy“ shirkati esa 2001-yilda „Remec“ kompaniyasiga qayta sotilgan[13][14].

1996-yilda Sipilaning daromadi Finlyandiyada eng yuqori koʻrsatkich edi. Ilta-Sanomat maʼlumotlariga koʻra, u 120 ta kompaniyaning direktorlar kengashi aʼzosi boʻlgan[15].

Siyosat[tahrir | manbasini tahrirlash]

Talabalik davrida Sipila Finlyandiya yoshlar markazida qisqa vaqt ishlagan, ammo 2011-yilda Finlyandiya parlamentiga saylanishidan oldin partiyasiz edi[16][3].

2012-yil aprel oyida Sipila yozgi partiya qurultoyida raislik lavozimiga nomzodligini eʼlon qildi. 2012-yil 9-iyunda partiya qurultoyida uni rais etib sayladi. Ikkinchi turda Tuomo Puumalani 1251 va 872 delegat ovozi bilan magʻlub etdi[17]. Sipila partiyasi 2015-yilgi saylovda gʻalaba qozondi, bu yerda Markaz partiyasi oldingi saylovga nisbatan 14 oʻringa ega boʻldi. 30758 ovoz bilan saylovda eng mashhur nomzod boʻldi[18]. Saylovdan keyin unga hukumat koalitsiyasini tuzish topshirildi va Markaz partiyasi rahbari sifatida finlar partiyasi, milliy koalitsiya partiyasi bilan rasmiy muzokaralarni boshladi va uch partiyadan iborat koʻpchilik koalitsiyasini tuzdi[19].

2016-yilda Sipiläning yaqin qarindoshlari bankrot boʻlgan „Talvivaara“ togʻ-kon kompaniyasining qisman egalari ekanligi maʼlum boʻldi. Keyinchalik uning nomi oʻzgartirildi va Finlyandiya hukumatidan katta mablagʻ olgan „Terrafame“ kompaniyasiga qayta tashkil etildi[20][21]. Keyinroq Sipila olingan bitim boʻyicha manfaatlar toʻqnashuviga duch kelmasligiga qaror qildi[22][23][24].

Manbalar[tahrir | manbasini tahrirlash]

  1. 1,0 1,1 http://www.iltasanomat.fi/kotimaa/art-1288474136351.html (Wayback Machine saytida 2015-09-24 sanasida arxivlangan) (Wayback Machine saytida 2015-09-24 sanasida arxivlangan) Ilta-Sanomat: Keskustan Juha Sipilä ylennettiin kapteeniksi (4-iyun]] 2012) Andoza:Fi icon Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "military" defined multiple times with different content
  2. Juha Sipilä (Wayback Machine saytida 2014-02-28 sanasida arxivlangan) accessed 9-iyun]] 2012
  3. 3,0 3,1 Miska Rantanen. „PROFILE: Juha Sipilä“. Helsingin Sanomat (2012). Qaraldi: 28-iyun]] 2012. Manba xatosi: Invalid <ref> tag; name "Miska Rantanen 2012" defined multiple times with different content
  4. Schaart, Eline. „Finland's government collapses over failed health care reform - PM Juha Sipilä resigns.“. Politico SPRL. Politico (2019-yil 8-mart). Qaraldi: 2019-yil 8-mart.
  5. Kearney. „Opposition leader Juha Sipila wins elections in Finland“. euronews (2015-yil 19-aprel). Qaraldi: 2020-yil 17-iyul.
  6. http://www.euronews.com/2015/04/19/opposition-leader-juha-sipila-wins-elections-in-finland/
  7. „MPs vote Sipilä in as prime minister- result not unanimous“. YLE News (2015-yil 28-may).
  8. Mika Koskinen. „Näin Juha Sipilä on muuttunut – katso lukio-, hää- ja lapsuuskuvat“. Iltasanomat (31-mart 2015-yil). 2015-yil 18-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: -avgust]] 4, 2015. „arxiv nusxasi“. 2015-yil 18-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 24-iyun.
  9. http://yle.fi/uutiset/mps_vote_sipila_in_as_prime_minister__result_not_unanimous/8025742 YLE News: MPs vote Sipilä in as prime minister- result not unanimous. 28-may]] 2015
  10. Yritysuutiset8.1.2004[sayt ishlamaydi][sayt ishlamaydi][sayt ishlamaydi]
  11. Yrityskaupan hyväksyminen; Remec, Inc. / ADC Mersum Oy 26.10.2001
  12. Mika Koskinen. „Näin Juha Sipilä on muuttunut – katso lukio-, hää- ja lapsuuskuvat“. Iltasanomat (2015-yil 31-mart). 2015-yil 3-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 4-avgust.
  13. Yritysuutiset8.1.2004[sayt ishlamaydi]
  14. Yrityskaupan hyväksyminen; Remec, Inc. / ADC Mersum Oy 26.10.2001
  15. Vaatimaton miljonääri Ilta-Sanomat 12.6.2012 s.6-7
  16. Juha Sipilä Webarxiv andozasida xato: |url= qiymatini tekshiring. Boʻsh. accessed 9 June 2012
  17. Uusivaara. „Juha Sipilä appointed chairman of the center“. yle. Qaraldi: 2020-yil 2-avgust.
  18. „Valitut ehdokkaat Koko maa“. Ministry of Justice (2015-yil 22-aprel). 2016-yil 25-iyunda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2015-yil 9-may.
  19. „Kolmen ässän humppa – seuraa hallitusohjelmavääntöä Smolnassa hetki hetkeltä“. Yle (2015-yil 8-may). Qaraldi: 2015-yil 9-may.
  20. Firm owned by PM’s relatives gets half-million euro order from Terrafame 25.11.2016 YLE
  21. Pääministerin sukulaisten omistamalla yrityksellä noin puolen miljoonan euron tilaus Terrafamesta 25.11.2016 YLE
  22. Antaisitko 150 euroa Talvivaaran kaivokselle?
  23. Parliamentary Ombudsman to decide whether PM faced conflict of interest over mine deal 28.11.2016
  24. „Oikeusasiamies: Pääministeri ei ollut esteellinen Terrafame-asiassa“. Yle Uutiset.