Gibberellinlar
Gibberellinlar - oʻsimliklarning oʻsish jarayonlarini boshqaruvchi tabiiy moddalar (fitogormonlar guruhi). Yapon olimi Ye. Kurosava 1926-yilda kashf etgan. Kimyoviy tabiatiga koʻra tarkibida 19 yoki 20 ta uglerod atomi tutgan tetratsiklik mono-, di- va tri-karbon kislotalardir. 70 ga yaqin G. maʼlum. Ular GA, GA va sh.k. belgilanadi. G. oz miqsorda yuksak oʻsimliklar tarkibida koʻp tarqalgan. G. ni zamburugʻlar, koʻpgina bakteriyalar, suvoʻtlar ham sintez qiladi. Odatda, oʻsimlik toʻqimalarida uning 1 kg ogʻirligiga nisbatan 0,01 dan 1,4 mg gacha G. boʻladi. Eng faol G.dan biri - gibberellin kislota bir necha mamlakatlarda mikrobiologiya sanoatida ishlab chiqariladi. G. hujayralarning boʻlinishi va kengayishi hisobiga oʻsimlik organlari oʻsishini tezlashtiradi, nuklein kislotalar va oqsillar sintezini faollashtiradi, gullashni tezlashtiradi, barg va mevalarning qarishini sekinlashtiradi. Urugʻlik, tuganaklar, piyozchalarning tinim davrini qisqartiradi. K-Xda urugʻsiz uzum navlari hosildorligini, zigʻir va kanop tolasi uzunligini oshirish, urug, tuganak va ildizpoyalar unib chiqishini tezlashtirish maqsadlarida qoʻllaniladi. Masalan, uzumning Qora kishmish naviga guldan tushgandan keyin, gʻoʻralari moshdek boʻlganda 50–100 mg/l konsentratsiyali G. eritmasi bilan ishlov berilganda (uzum boshi eritmaga botirib olinadi yoki tokzorlarga purkaladi) hosildorlik 25—50% ortadi. Odam va hayvonlar uchun zararsiz.
Abdukarim Zikiryoev.
Adabiyotlar[tahrir | manbasini tahrirlash]
- OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
|
Bu maqolada boshqa til boʻlimlariga ishorat yoʻq. Siz ularni topib va ushbu maqolaga qoʻshib, loyihaga yordam berishingiz mumkin. |
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |