Xorazm: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tahrir izohi yoʻq
Qator 117: Qator 117:
'''Xorazm''' ({{lang-fa|خوارزم}}) — [[Amudaryo (daryo)|Amudaryo]] sohillarida markazga ega [[Oʻrta Osiyo]] qadimiy mintaqasi — rivojlangan irrigatsiyali dehqonchilik, hunarmandlik va savdo mintaqasi. Xorazm orqali [[Buyuk ipak yoʻli]] oʻtgan. [[III asr]] oxirlarida Xorazm poytaxti [[Kat]] shahri boʻlgan; [[X asr]] oxirlarida poytaxt [[Koʻhna Urganch|Urganch]] shahriga koʻchiriladi (hozirgi [[Koʻhna Urganch]] shahri).
'''Xorazm''' ({{lang-fa|خوارزم}}) — [[Amudaryo (daryo)|Amudaryo]] sohillarida markazga ega [[Oʻrta Osiyo]] qadimiy mintaqasi — rivojlangan irrigatsiyali dehqonchilik, hunarmandlik va savdo mintaqasi. Xorazm orqali [[Buyuk ipak yoʻli]] oʻtgan. [[III asr]] oxirlarida Xorazm poytaxti [[Kat]] shahri boʻlgan; [[X asr]] oxirlarida poytaxt [[Koʻhna Urganch|Urganch]] shahriga koʻchiriladi (hozirgi [[Koʻhna Urganch]] shahri).


== Axameniddan oldingi davr ==
== Ahamoniydan oldingi davr ==


== Axamenidlar imperiyasidan antik asrgacha ==
== Ahamoniylar imperiyasidan antik asrgacha ==


== Xorazm antik asrda ==
== Xorazm antik asrda ==


== Arab bosqinidan istilosidan saljuqlar istilosigacha ==
== Arab bosqini istilosidan saljuqlar istilosigacha ==


== [[Xorazmshohlar davlati]] ==
== [[Xorazmshohlar davlati]] ==
Qator 129: Qator 129:
== Moʻgʻul davri ==
== Moʻgʻul davri ==


== Xorezm [[XVI]] - [[XVIII asr]]ning birinchi yarmida ==
== Xorazm [[XVI]] - [[XVIII asr]]ning birinchi yarmida ==


== Xorazm hukmdorlari ==
== Xorazm hukmdorlari ==
Qator 140: Qator 140:
! Unvonlar
! Unvonlar
|-----
|-----
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[Afrigidlar|Afrigidlar sulolasi]]'''</center>
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[Siyovushiylar|Siyovushiylar sulolasi]]'''</center>
|-----
|-----
| [[Afrig]]
| [[Kayxusrav]]
| align="center" | taxminan [[mil. avv. 1200]] - [[mil. avv. 1140|1140]]
| xorazmshoh
|-----
| [[Saksafar]]
| align="center" | taxminan [[mil. avv. 519]] - [[mil. avv. 519|517]]
| xorazmshoh
|-----
| [[Farasman]]
| align="center" | taxminan [[mil. avv. 329]] - [[mil. avv. 320|320]]
| xorazmshoh
|-----
| [[Xusrav]]
| align="center" | taxminan [[mil. avv. 320]]
| xorazmshoh
|-----
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[Afrigʻiylar|Afrigʻiylar sulolasi]]'''</center>
|-----
| [[Afrigʻ]]
| align="center" | [[305]] — ?
| align="center" | [[305]] — ?
| xorazmshoh
| xorazmshoh
Qator 222: Qator 240:
| xorazmshoh
| xorazmshoh
|-----
|-----
| [[Abu Abd-Allah Muhammad ibn Ahmad]]
| [[Abu Abdulloh Muhammad ibn Ahmad]]
| align="center" | ? — [[995]]
| align="center" | ? — [[995]]
| xorazmshoh
| xorazmshoh
Qator 246: Qator 264:
| xorazmshoh
| xorazmshoh
|-----
|-----
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[Altuntash|Altuntash sulolasi]]'''</center>
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[Oltintosh|Oltintosh sulolasi]]'''</center>
|-----
|-----
| [[Altuntash]]
| [[Altuntash]]
Qator 260: Qator 278:
| xorazmshoh
| xorazmshoh
|-----
|-----
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[Anushteginlar|Anushteginlar sulolasi (Bekdili)]]'''</center>
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[Anushteginiylar|Anushteginiylar sulolasi (Bekdili)]]'''</center>
|-----
|-----
| [[Qutb ad-din Muhammad I]]<!--Кутб ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Фатх Мухаммад Айбек Арслан-тегин ибн Икинджи Ануш-тегин-->
| [[Qutbiddin Muhammad I]]<!--Кутб ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Фатх Мухаммад Айбек Арслан-тегин ибн Икинджи Ануш-тегин-->
| align="center" | [[1097]]—[[1127]]
| align="center" | [[1097]]—[[1127]]
| xorazmshoh
| xorazmshoh
Qator 270: Qator 288:
| xorazmshoh
| xorazmshoh
|-----
|-----
| [[Taj ad-Din Il-Arslon]]<!--Тадж ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Фатх Иль Арслан ибн Атсыз-->
| [[Taj ad-Din El Arslon]]<!--Тадж ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Фатх Иль Арслан ибн Атсыз-->
| align="center" | [[1156]]—[[1172]]
| align="center" | [[1156]]—[[1172]]
| xorezmshax
| xorezmshax
|-----
|-----
| [[Jaloladdin Sulton-shoh]]<!--Джалал ад-Дин Абу-л-Касим Махмуд Султан-шах ибн Иль Арслан-->
| [[Jaloladdin Sultonshoh Mahmud]]<!--Джалал ад-Дин Абу-л-Касим Махмуд Султан-шах ибн Иль Арслан-->
| align="center" | [[1172]]
| align="center" | [[1172]]
| xorazmshoh
| xorazmshoh
|-----
|-----
| [[Ala ad-Din Tekesh]]<!--Ала ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Музаффар Текеш ибн Иль Арслан-->
| [[Ala ad-Din Takash]]<!--Ала ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Музаффар Текеш ибн Иль Арслан-->
| align="center" | [[1172]]—[[1200]]
| align="center" | [[1172]]—[[1200]]
| xorazmshoh
| xorazmshoh
Qator 286: Qator 304:
| xorazmshoh
| xorazmshoh
|-----
|-----
| [[Qutb ad-Din Uzlag-shoh]]<!--Кутб ад-Дин Абу-л-Музаффар Узлаг-шах ибн Мухаммад-->
| [[Qutb ad-Din Uzlagshoh]]<!--Кутб ад-Дин Абу-л-Музаффар Узлаг-шах ибн Мухаммад-->
| align="center" | [[1217]]—[[1221]]
| align="center" | [[1217]]—[[1221]]
| valeahd, Xorazm, [[Xuroson]] va [[Mazandaron]] sultoni
| valeahd, Xorazm, [[Xuroson]] va [[Mazandaron]] sultoni
Qator 292: Qator 310:
| [[Jaloliddin Manguberdi|Jaloladdin Manguberdi]]<!--Джалал ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Музаффар Манкбурны ибн Мухаммад-->
| [[Jaloliddin Manguberdi|Jaloladdin Manguberdi]]<!--Джалал ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Музаффар Манкбурны ибн Мухаммад-->
| align="center" | [[1217]]—[[1220]]<br />[[1220]] — [[1231]]
| align="center" | [[1217]]—[[1220]]<br />[[1220]] — [[1231]]
| [[G'azniy]], [[Bamian]] va [[Gur]] sultoni <br /> xorezmshax
| [[Gʻazniy]], [[Bamian]] va [[Gur]] sultoni <br /> xorezmshax
|-----
|-----
| [[Rukn ad-Din Gursanjti]]<!--Рукн ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Харис Гурсанджти ибн Мухаммад-->
| [[Rukn ad-Din Gursanjti]]<!--Рукн ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Харис Гурсанджти ибн Мухаммад-->

9-Dekabr 2012, 15:46 dagi koʻrinishi

Xorazm
 — 1920



1917dan 1920gacha bayrogʻi

1190—1220 yillarda Xorazm imperiyasi.
Poytaxti Kat, Urganch, Xiva
Til(lar)i Xorazmiy, Xorazm-turkiy, Chigʻatoy
Dini Islom
Boshqaruv shakli Mutlaq monarxiya
Meros boʻlib oʻtishi
Xorazm XSR

Xorazm (forscha: خوارزم) — Amudaryo sohillarida markazga ega Oʻrta Osiyo qadimiy mintaqasi — rivojlangan irrigatsiyali dehqonchilik, hunarmandlik va savdo mintaqasi. Xorazm orqali Buyuk ipak yoʻli oʻtgan. III asr oxirlarida Xorazm poytaxti Kat shahri boʻlgan; X asr oxirlarida poytaxt Urganch shahriga koʻchiriladi (hozirgi Koʻhna Urganch shahri).

Ahamoniydan oldingi davr

Ahamoniylar imperiyasidan antik asrgacha

Xorazm antik asrda

Arab bosqini istilosidan saljuqlar istilosigacha

Xorazmshohlar davlati

Moʻgʻul davri

Xorazm XVI - XVIII asrning birinchi yarmida

Xorazm hukmdorlari

Xorazm hukmdorlari
Ismi Boshqaruv yillari Unvonlar
Siyovushiylar sulolasi
Kayxusrav taxminan mil. avv. 1200 - 1140 xorazmshoh
Saksafar taxminan mil. avv. 519 - 517 xorazmshoh
Farasman taxminan mil. avv. 329 - 320 xorazmshoh
Xusrav taxminan mil. avv. 320 xorazmshoh
Afrigʻiylar sulolasi
Afrigʻ 305 — ? xorazmshoh
Bagra ? xorazmshoh
Saxxasak ? xorazmshoh
Askajamuk I ? xorazmshoh
Askajavar I ? xorazmshoh
Saxr I ? xorazmshoh
Shaush ? xorazmshoh
Xamgari ? xorazmshoh
Buzgar ? xorazmshoh
Arsamux ? xorazmshoh
Saxr II ? xorazmshoh
Sabri ? xorazmshoh
Askajavar II ? xorazmshoh
Askajamuk II 712 — ? xorazmshoh
Shaushafar ? xorazmshoh
Turkasabas ? xorazmshoh
Abd-Allah ? xorazmshoh
Mansur ibn Abd-Allah ? xorazmshoh
Iroq ibn Mansur ? xorazmshoh
Ahmad ibn Iroq ? xorazmshoh
Abu Abdulloh Muhammad ibn Ahmad ? — 995 xorazmshoh
Mamuniylar sulolasi
Abu Ali Maʼmun ibn Muhammad 992995
995 — 997
Gurganj amiri
xorazmshoh
Abu-l-Xasan Ali ibn Maʼmun 9971009 xorazmshoh
Ayn ad-Daula Abu-l-Abbos Maʼmun ibn Ali 10091017 xorazmshoh
Abu-l-Xaris Muhammad 1017 xorazmshoh
Oltintosh sulolasi
Altuntash 10171032 xorazmshoh
Xarun ibn Altuntash 10321035 xorazmshoh
Ismoil ibn Altuntash 10351041 xorazmshoh
Anushteginiylar sulolasi (Bekdili)
Qutbiddin Muhammad I 10971127 xorazmshoh
Ala ad-in Otsiz 11271138,
1139 — 1156
xorazmshoh
Taj ad-Din El Arslon 11561172 xorezmshax
Jaloladdin Sultonshoh Mahmud 1172 xorazmshoh
Ala ad-Din Takash 11721200 xorazmshoh
Ala ad-Din Muhammad II 12001220 xorazmshoh
Qutb ad-Din Uzlagshoh 12171221 valeahd, Xorazm, Xuroson va Mazandaron sultoni
Jaloladdin Manguberdi 12171220
1220 — 1231
Gʻazniy, Bamian va Gur sultoni
xorezmshax
Rukn ad-Din Gursanjti 12171222 Iroq sultoni
Gʻiyosiddin Pirshoh 12171229 Kerman va Mekran sultoni

Manba

Adabiyot

  • Veselovskiy N. I. Ocherk istoriko-geograficheskix svedeniy o Xivinskom xanstve ot drevneyshix vremyon do nastoyaщego vremeni. SPb., 1877.
  • Vinogradov A. V. Tisyacheletiya, pogrebennie pustiney. M.: Prosveщenie, 1966.
  • Tolstov S. P. Novogodniy prazdnik „kalandas“ u xorezmiyskix xristian nachala XI veka. Materiali i issledovaniya po etnografii i antropologii SSSR, 1946, 2, s. 87-108.
  • B. Grozniy. Protoindiyskie pismena i ix rasshifrovka. Vestnik drevney istorii 2 (11). 1940.
  • Tolstov S. P. Po sledam drevnexorezmiyskoy sivilizatsii. M.-L.: 1948.
  • Kidirniyazov M.-Sh. Materialnaya kultura gorodov Xorezma v XIII—XIV vekax. Nukus: Karakalpakstan, 1989.

Havolalar

// „Троицкий вариант“ № 60, c. 8 (2010)