Xorazm: Versiyalar orasidagi farq
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Amir.Temur (munozara | hissa) Tahrir izohi yoʻq |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 30: | Qator 30: | ||
|flag_s4 = |
|flag_s4 = |
||
|shiori = |
|shiori = |
||
|poytaxti = [[Kat]], [[ |
|poytaxti = [[Kat]], [[Koʻhna Urganch|Urganch]], [[Xiva]] |
||
|shaharlari = |
|shaharlari = |
||
|tili = [[Xorazmiy tili|Xorazmiy]], [[Xorazm-turkiy tili|Xorazm-turkiy]], [[Chigʻatoy tili|Chigʻatoy]] |
|tili = [[Xorazmiy tili|Xorazmiy]], [[Xorazm-turkiy tili|Xorazm-turkiy]], [[Chigʻatoy tili|Chigʻatoy]] |
||
Qator 38: | Qator 38: | ||
|maydoni = |
|maydoni = |
||
|aholisi = |
|aholisi = |
||
|boshqaruv_shakli = [[ |
|boshqaruv_shakli = [[Mutlaq monarxiya]] |
||
|sulola = |
|sulola = |
||
|hukmdorlar_unvoni = |
|hukmdorlar_unvoni = |
||
Qator 104: | Qator 104: | ||
|g6 = |
|g6 = |
||
|g7 = |
|g7 = |
||
|keyin = |
|keyin = Xorazm XSR |
||
|k1 = |
|k1 = |
||
|k2 = |
|k2 = |
||
|k3 = |
|k3 = |
||
|k4 = |
|k4 = |
||
Qator 115: | Qator 115: | ||
}} |
}} |
||
'''Xorazm''' ({{lang-fa|خوارزم}}) — [[Amudaryo (daryo)|Amudaryo]] sohillarida markazga ega [[Oʻrta Osiyo]] qadimiy mintaqasi — rivojlangan irrigatsiyali dehqonchilik, hunarmandlik va savdo mintaqasi. Xorazm orqali [[Buyuk ipak yoʻli]] oʻtgan. [[III asr]] oxirlarida Xorazm poytaxti [[Kat]] shahri boʻlgan; [[X asr]] oxirlarida poytaxt [[ |
'''Xorazm''' ({{lang-fa|خوارزم}}) — [[Amudaryo (daryo)|Amudaryo]] sohillarida markazga ega [[Oʻrta Osiyo]] qadimiy mintaqasi — rivojlangan irrigatsiyali dehqonchilik, hunarmandlik va savdo mintaqasi. Xorazm orqali [[Buyuk ipak yoʻli]] oʻtgan. [[III asr]] oxirlarida Xorazm poytaxti [[Kat]] shahri boʻlgan; [[X asr]] oxirlarida poytaxt [[Koʻhna Urganch|Urganch]] shahriga koʻchiriladi (hozirgi [[Koʻhna Urganch]] shahri). |
||
== Axameniddan oldingi davr == |
== Axameniddan oldingi davr == |
||
Qator 123: | Qator 123: | ||
== Xorazm antik asrda == |
== Xorazm antik asrda == |
||
== Arab bosqinidan istilosidan saljuqlar istilosigacha == |
|||
== Ot arabskogo zavoevaniya do zavoevaniya seldjukami == |
|||
== [[Xorazmshohlar davlati]] == |
|||
== [[Государство Хорезмшахов]] == |
|||
== |
== Moʻgʻul davri == |
||
== Xorezm |
== Xorezm [[XVI]] - [[XVIII asr]]ning birinchi yarmida == |
||
== |
== Xorazm hukmdorlari == |
||
{| class="wikitable" border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" width="90%" align="center" |
{| class="wikitable" border="0" cellpadding="2" cellspacing="0" width="90%" align="center" |
||
|----- |
|----- |
||
! colspan="3" bgcolor="silver" | |
! colspan="3" bgcolor="silver" | Xorazm hukmdorlari |
||
|----- |
|----- |
||
! |
! Ismi |
||
! Boshqaruv yillari |
|||
! Godi pravleniya |
|||
! Unvonlar |
|||
! Tituli |
|||
|----- |
|----- |
||
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[ |
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[Afrigidlar|Afrigidlar sulolasi]]'''</center> |
||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Afrig]] |
||
| align="center" | [[305]] — ? |
| align="center" | [[305]] — ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Bagra]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Saxxasak]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Askajamuk I]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Askajavar I]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Saxr I]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Shaush]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Xamgari]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Buzgar]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Arsamux]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Saxr II]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Sabri]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Askajavar II]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Askajamuk II]] |
||
| align="center" | [[712]] — ? |
| align="center" | [[712]] — ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Shaushafar]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Turkasabas]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Abd-Allah]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Mansur ibn Abd-Allah]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Iroq ibn Mansur]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Ahmad ibn Iroq]] |
||
| align="center" | ? |
| align="center" | ? |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[Abu Abd-Allah Muhammad ibn Ahmad]] |
|||
| [[Абу Абд-Аллах Мухаммад ибн Ахмад]] |
|||
| align="center" | ? — [[995]] |
| align="center" | ? — [[995]] |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[Мамуниды|Dinastiya Mamunidov]]'''</center> |
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[Мамуниды|Dinastiya Mamunidov]]'''</center> |
||
|----- |
|----- |
||
| [[Abu Ali Maʼmun ibn Muhammad]] |
|||
| [[Абу Али Мамун ибн Мухаммад]] |
|||
| align="center" | [[992]]—[[995]]<br />[[995]] — [[997]] |
| align="center" | [[992]]—[[995]]<br />[[995]] — [[997]] |
||
| |
| [[Gurganj]] amiri<br />xorazmshoh |
||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Abu-l-Xasan Ali ibn Maʼmun]] |
||
| align="center" | [[997]]—[[1009]] |
| align="center" | [[997]]—[[1009]] |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[Ayn ad-Daula Abu-l-Abbos Maʼmun ibn Ali]] |
|||
| [[Айн ад-Даула Абу-л-Аббас Мамун ибн Али]] |
|||
| align="center" | [[1009]]—[[1017]] |
| align="center" | [[1009]]—[[1017]] |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
<!--| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>''vne dinastiy''</center> |
<!--| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>''vne dinastiy''</center> |
||
|----- --> |
|----- --> |
||
| [[ |
| [[Abu-l-Xaris Muhammad]] |
||
| align="center" | [[1017]] |
| align="center" | [[1017]] |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[ |
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[Altuntash|Altuntash sulolasi]]'''</center> |
||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Altuntash]] |
||
| align="center" | [[1017]]—[[1032]] |
| align="center" | [[1017]]—[[1032]] |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[Xarun ibn Altuntash]] |
|||
| [[Харун ибн Алтунташ]] |
|||
| align="center" | [[1032]]—[[1035]] |
| align="center" | [[1032]]—[[1035]] |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[Ismoil ibn Altuntash]] |
|||
| [[Исмаил ибн Алтунташ]] |
|||
| align="center" | [[1035]]—[[1041]] |
| align="center" | [[1035]]—[[1041]] |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[ |
| colspan="3" bgcolor="silver" | <center>'''[[Anushteginlar|Anushteginlar sulolasi (Bekdili)]]'''</center> |
||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Qutb ad-din Muhammad I]]<!--Кутб ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Фатх Мухаммад Айбек Арслан-тегин ибн Икинджи Ануш-тегин--> |
||
| align="center" | [[1097]]—[[1127]] |
| align="center" | [[1097]]—[[1127]] |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Ala ad-in Otsiz]]<!--Ала ад-Дин Абу-л-Музаффар Атсыз Кылыч Арслан ибн Мухаммад--> |
||
| align="center" | [[1127]]—[[1138]],<br />[[1139]] — [[1156]] |
| align="center" | [[1127]]—[[1138]],<br />[[1139]] — [[1156]] |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Taj ad-Din Il-Arslon]]<!--Тадж ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Фатх Иль Арслан ибн Атсыз--> |
||
| align="center" | [[1156]]—[[1172]] |
| align="center" | [[1156]]—[[1172]] |
||
| xorezmshax |
| xorezmshax |
||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Jaloladdin Sulton-shoh]]<!--Джалал ад-Дин Абу-л-Касим Махмуд Султан-шах ибн Иль Арслан--> |
||
| align="center" | [[1172]] |
| align="center" | [[1172]] |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Ala ad-Din Tekesh]]<!--Ала ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Музаффар Текеш ибн Иль Арслан--> |
||
| align="center" | [[1172]]—[[1200]] |
| align="center" | [[1172]]—[[1200]] |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Ala ad-Din Muhammad II]]<!--Ала ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Фатх Мухаммад ибн Текеш--> |
||
| align="center" | [[1200]]—[[1220]] |
| align="center" | [[1200]]—[[1220]] |
||
| xorazmshoh |
|||
| xorezmshax |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Qutb ad-Din Uzlag-shoh]]<!--Кутб ад-Дин Абу-л-Музаффар Узлаг-шах ибн Мухаммад--> |
||
| align="center" | [[1217]]—[[1221]] |
| align="center" | [[1217]]—[[1221]] |
||
| valeahd, Xorazm, [[Xuroson]] va [[Mazandaron]] sultoni |
|||
| valiaxad, sultan Xorezma, [[Хорасан]]a i [[Мазандаран]]a |
|||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Jaloladdin Manguberdi|Jaloladdin Manguberdi]]<!--Джалал ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Музаффар Манкбурны ибн Мухаммад--> |
||
| align="center" | [[1217]]—[[1220]]<br />[[1220]] — [[1231]] |
| align="center" | [[1217]]—[[1220]]<br />[[1220]] — [[1231]] |
||
| |
| [[G'azniy]], [[Bamian]] va [[Gur]] sultoni <br /> xorezmshax |
||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Rukn ad-Din Gursanjti]]<!--Рукн ад-Дунийа ва-д-Дин Абу-л-Харис Гурсанджти ибн Мухаммад--> |
||
| align="center" | [[1217]]—[[1222]] |
| align="center" | [[1217]]—[[1222]] |
||
| |
| [[Iroq]] sultoni |
||
|----- |
|----- |
||
| [[ |
| [[Gʻiyosiddin Pirshoh]]<!--Гийас ад-Дин Абу-л-Муайид Пир-шах ибн Мухаммад--> |
||
| align="center" | [[1217]]—[[1229]] |
| align="center" | [[1217]]—[[1229]] |
||
| |
| [[Kerman]] va [[Mekran]] sultoni |
||
|} |
|} |
||
12-Noyabr 2012, 14:19 dagi koʻrinishi
Xorazm | |||||||
| |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
1190—1220 yillarda Xorazm imperiyasi. | |||||||
Poytaxti | Kat, Urganch, Xiva | ||||||
Til(lar)i | Xorazmiy, Xorazm-turkiy, Chigʻatoy | ||||||
Dini | Islom | ||||||
Boshqaruv shakli | Mutlaq monarxiya | ||||||
Meros boʻlib oʻtishi | |||||||
Xorazm XSR → |
Xorazm (forscha: خوارزم) — Amudaryo sohillarida markazga ega Oʻrta Osiyo qadimiy mintaqasi — rivojlangan irrigatsiyali dehqonchilik, hunarmandlik va savdo mintaqasi. Xorazm orqali Buyuk ipak yoʻli oʻtgan. III asr oxirlarida Xorazm poytaxti Kat shahri boʻlgan; X asr oxirlarida poytaxt Urganch shahriga koʻchiriladi (hozirgi Koʻhna Urganch shahri).
Axameniddan oldingi davr
Axamenidlar imperiyasidan antik asrgacha
Xorazm antik asrda
Arab bosqinidan istilosidan saljuqlar istilosigacha
Xorazmshohlar davlati
Moʻgʻul davri
Xorezm XVI - XVIII asrning birinchi yarmida
Xorazm hukmdorlari
Manba
Adabiyot
- Veselovskiy N. I. Ocherk istoriko-geograficheskix svedeniy o Xivinskom xanstve ot drevneyshix vremyon do nastoyaщego vremeni. SPb., 1877.
- Vinogradov A. V. Tisyacheletiya, pogrebennie pustiney. M.: Prosveщenie, 1966.
- Tolstov S. P. Novogodniy prazdnik „kalandas“ u xorezmiyskix xristian nachala XI veka. Materiali i issledovaniya po etnografii i antropologii SSSR, 1946, 2, s. 87-108.
- B. Grozniy. Protoindiyskie pismena i ix rasshifrovka. Vestnik drevney istorii 2 (11). 1940.
- Tolstov S. P. Po sledam drevnexorezmiyskoy sivilizatsii. M.-L.: 1948.
- Kidirniyazov M.-Sh. Materialnaya kultura gorodov Xorezma v XIII—XIV vekax. Nukus: Karakalpakstan, 1989.
Havolalar
// „Троицкий вариант“ № 60, c. 8 (2010)