Darvish: Versiyalar orasidagi farq

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi

Inline

13-Iyun 2012, 23:10 dagi koʻrinishi

Darvish (forscha: درویش — turkcha derviš — kambagʻal) qalandar -qashshoq, - o‘zini Alloh yo‘lida xizmat qilishga bag‘ishlagan va o‘zini o‘zi kamolotga yetishtirish yo‘liga kirgan inson. „So’fiy“ so‘ziga sinonim. Darvishlik taʼlimotining asosini zikr tushish orqali xudo bilan „yaqinlashish“ va, hatto, u bilan „qo‘shilib ketish“ mumkin, degan g‘oya tashkil qiladi. Eron, Oʻrta Osiyo, Turkiyada Darvish so‘zi tor maʼnoda — shaxsiy mulki bo‘lmagan kambag‘al, daydi zohidni (16-asr boshigacha -"qalandar" atamasining sinonimi) anglatgan. Darvishning boshlang‘ich maʼnosini bildirgan „kambag‘al“ so‘zi soʻfiylikning ixtiyoriy kambag‘allik, oz narsaga qanoat qilish haqidagi taʼlimotidan kelib chiqqan. Darvishlar muayyan maslak (suluk)ka birlashgan va uning goyalarini targ‘ib qilgan. Darvishlikning mashhur suluklari: naqshbandiylik, yassaviylik, kubroviylik va bilan taʼlimoti, amaliyoti, odati va kiyimlaridan qatʼiy nazar, Darvishlar ikki guruh — daydi, doimo darbadarlik qilib yuruvchilarga va shayx, pirlar rahbarligida muqim yashovchilarga bo‘lingan.

Darvishlarning birinchi guruhi erta bahorda dunyo bo‘ylab safarga otlanganlar. Shuning uchun ularni „darbadar“, eshikma-eshik yuruvchi deb ham ataydi. Ikkinchi guruhi hunarmandlar, savdogarlar, turli darajadagi amaldorlar va boshqalardan iborat bo‘lib, uyda yashab, o‘z ishlari bilan shug‘ullangan. Ular har kungi ibodatni bajargan, hafta yoki oyning aniq belgilangan kuni umumiy zikr tushishga qatnashganlar. Inqilobdan oldin Oʻrta Osiyoda ham Darvishlik keng yoyilgan, Darvishlarning faoliyati bilan bog‘liq qalandarxonalar va xonaqoxlar mavjud bo‘lgan. Darvishlik suluklarining taʼsiri Pokiston, Hindiston, Indoneziya, Eron va Afrikaning ayrim mamlakatlarida hozir ham mavjud.

Galereya

Manbalar

Islom ensiklopediyasi — Toshkent 2004

@@ Qator 1: / Qator 1: @@
 [[Tasvir:Sudan Dervish 1920s.jpg|thumb|270px|<center>Sudan darvish 1920 yil]]
-'''Darvish''' ({{lang-fa|درویش}} — [[Turk tili|turkcha]] ''derviš'' — kambag`al)  qalandar  -qashshoq,  - o‘zini [[Alloh]] yo‘lida xizmat qilishga bag‘ishlagan va o‘zini o‘zi kamolotga yetishtirish yo‘liga kirgan [[inson]]. "[[So’fiy]]" so‘ziga sinonim. Darvishlik ta’limotining asosini [[zikr]] tushish orqali xudo bilan "yaqinlashish" va, hatto, u bilan "qo‘shilib ketish" mumkin, degan g‘oya tashkil qiladi. [[Eron]], [[Oʻrta Osiyo|O`rta Osiyo]], [[Turkiya]]da Darvish so‘zi tor ma’noda - shaxsiy mulki bo‘lmagan kambag‘al, daydi [[zohid]]ni (16-[[asr]] boshigacha -"qalandar" atamasining sinonimi) anglatgan. Darvishning boshlang‘ich ma’nosini bildirgan "kambag‘al" so‘zi so’fiylikning ixtiyoriy kambag‘allik, oz narsaga qanoat qilish haqidagi ta’limotidan kelib chiqqan. Darvishlar muayyan maslak (suluk)ka birlashgan va uning goyalarini targ‘ib qilgan. Darvishlikning mashhur suluklari:
+'''Darvish''' ({{lang-fa|درویش}} — [[Turk tili|turkcha]] ''derviš'' — kambagʻal) qalandar -qashshoq, - o‘zini [[Alloh]] yo‘lida xizmat qilishga bag‘ishlagan va o‘zini o‘zi kamolotga yetishtirish yo‘liga kirgan [[inson]]. „[[So’fiy]]“ so‘ziga sinonim. Darvishlik taʼlimotining asosini [[zikr]] tushish orqali xudo bilan „yaqinlashish“ va, hatto, u bilan „qo‘shilib ketish“ mumkin, degan g‘oya tashkil qiladi. [[Eron]], [[Oʻrta Osiyo]], [[Turkiya]]da Darvish so‘zi tor maʼnoda — shaxsiy mulki bo‘lmagan kambag‘al, daydi [[zohid]]ni (16-[[asr]] boshigacha -"qalandar" atamasining sinonimi) anglatgan. Darvishning boshlang‘ich maʼnosini bildirgan „kambag‘al“ so‘zi soʻfiylikning ixtiyoriy kambag‘allik, oz narsaga qanoat qilish haqidagi taʼlimotidan kelib chiqqan. Darvishlar muayyan maslak (suluk)ka birlashgan va uning goyalarini targ‘ib qilgan. Darvishlikning mashhur suluklari:
-[[naqshbandiylik]], [[yassaviylik]], [[kubroviylik]] va bilan Ta’limoti, amaliyoti, odati va [[kiyim]]laridan qat’i nazar, Darvishlar ikki guruh - daydi, doimo darbadarlik qilib yuruvchilarga va [[shayx]], [[pir]]lar [[rahbar]]ligida muqim yashovchilarga bo‘lingan.
+[[naqshbandiylik]], [[yassaviylik]], [[kubroviylik]] va bilan taʼlimoti, amaliyoti, odati va [[kiyim]]laridan qatʼiy nazar, Darvishlar ikki guruh — daydi, doimo darbadarlik qilib yuruvchilarga va [[shayx]], [[pir]]lar [[rahbar]]ligida muqim yashovchilarga bo‘lingan.
+Darvishlarning birinchi guruhi erta [[bahor]]da [[dunyo]] bo‘ylab [[safar]]ga otlanganlar. Shuning uchun ularni „darbadar“, eshikma-eshik yuruvchi deb ham ataydi. Ikkinchi guruhi [[hunarmand]]lar, [[savdogar]]lar, turli darajadagi [[amaldor]]lar va boshqalardan iborat bo‘lib, uyda yashab, o‘z ishlari bilan shug‘ullangan. Ular har kungi [[ibodat]]ni bajargan, [[hafta]] yoki oyning aniq belgilangan kuni umumiy [[zikr]] tushishga qatnashganlar. Inqilobdan oldin [[Oʻrta Osiyo]]da ham Darvishlik keng yoyilgan, Darvishlarning faoliyati bilan bog‘liq [[qalandarxona]]lar va [[xonaqox]]lar mavjud bo‘lgan.
+Darvishlik suluklarining taʼsiri [[Pokiston]], [[Hindiston]], [[Indoneziya]], [[Eron]] va [[Afrika]]ning ayrim mamlakatlarida hozir ham mavjud.
-Darvishlarning birinchi guruhi erta [[bahor]]da [[dunyo]] bo‘ylab [[safar]]ga otlanganlar. Shuning uchun ularni "darbadar", eshikma-eshik yuruvchi deb ham ataydi. Ikkinchi guruhi [[hunarmand]]lar, [[savdogar]]lar, turli darajadagi [[amaldor]]lar va boshqalardan iborat bo‘lib, uyda yashab, o‘z ishlari bilan shug‘ullangan. Ular har kungi [[ibodat]]ni bajargan, [[hafta]] yoki oyning aniq belgilangan kuni umumiy [[zikr]] tushishga qatnashganlar. Inqilobdan oldin [[O`rta Osiyo|O’rta Osiyo]]da ham Darvishlik keng yoyilgan, Darvishlarning faoliyati bilan bog‘liq [[qalandarxona]]lar va [[xonaqox]]lar mavjud bo‘lgan.
-Darvishlik suluklarining ta’siri [[Pokiston]], [[Hindiston]], [[Indoneziya]], [[Eron]] va [[Afrika]]ning ayrim mamlakatlarida hozir ham mavjud.
 == Galereya ==
 <center>
@@ Qator 20: / Qator 21: @@
-== Manbaalar ==
+== Manbalar ==
+''Islom ensiklopediyasi — Toshkent 2004''
+[[Turkum:Soʻfiylik]]
-''Islom ensiklopediyasi - Toshkent 2004''
 {{commonscat|Dervishes}}