Tula: Versiyalar orasidagi farq
Tahrir izohi yoʻq |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 4: | Qator 4: | ||
Joshua Project tashkilotining saytida e'lon qilingan hisob-kitoblarga ko‘ra, Tula aholisining soni taxminan 53 000 odamni tashkil qiladi<ref name="Joshua Project"/>. |
Joshua Project tashkilotining saytida e'lon qilingan hisob-kitoblarga ko‘ra, Tula aholisining soni taxminan 53 000 odamni tashkil qiladi<ref name="Joshua Project"/>. |
||
Tula xalqi [[Niger-kongo tillari|Nigeriya-Kongolez]] makro oilasining Adamava-Ubangi oilasining tula tilida gaplashadi<ref>''[[Виноградов, Виктор Алексеевич (лингвист)|Виноградов В. А.]]'' Виноградов В. А. Адамауа-восточные языки // Лингвистический энциклопедический словарь / Главный редактор В. Н. Ярцева. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — 685 с. — ISBN 5-85270-031-2. Архивированная копия. Дата обращения: 18 ноября 2017. Архивировано 24 октября 2017 года. (Дата обращения: 18 ноября 2017) {{Cite web |url=http://tapemark.narod.ru/les/017d.html |title=Архивированная копия |accessdate=2017-11-18 |archiveurl=https://archive.today/20171024072611/http://tapemark.narod.ru/les/017d.html |archivedate=2017-10-24 |deadlink= }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.rogerblench.info/Language/Niger-Congo/AU/Adamawa%20language%20list.pdf|title=The Adamawa Languages|author=Blench R.|authorlink=Бленч, Роджер|date=2004|editor=|format=pdf|work=|pages=P. 1|location=Cambridge|publisher=Roger Blench Website. Publications|accessdate=|lang=en|description=|ref=|archiveurl=http://archive.li/gm7Vc|archivedate=2017-10-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://glottolog.org/resource/languoid/id/tula1252|title=Language: Tula|author=|authorlink=|date=2016|editor=Hammarström H., Forkel R., [[Хаспельмат, Мартин|Haspelmath M.]], Bank S.|format=|work={{iw|Glottolog|Glottolog||Glottolog}}|pages=|location=Jena|publisher={{iw|Институт наук об истории человека Общества Макса Планка|Max Planck Institute for the Science of Human History||Max Planck Institute for the Science of Human History}}|accessdate=|lang=en|description=|ref=|archiveurl=https://archive.li/20171118111013/http://glottolog.org/resource/languoid/id/tula1252|archivedate=2017-11-18}}</ref>. Uchta dialekt mavjud - Baule, Kutule va Yili. Tula tili "type", "kotule", "kutule" (o‘z nomi - ''yii ki̱tule'') nomlari bilan ham tanilgan. ''Ethnologiue'' jahon tillari ma'lumotnomasida va Buyuk rus ensiklopediyasida taqdim etilgan Adamava tillari tasnifida Tula tili Bangvinji va Vaja tillari bilan birgalikda Vaja-jen turkumi Vaja guruhining Tula kichik guruhiga kiritilgan<ref name="Tula. A language of Nigeria"/><ref>{{cite web|url=http://www.rogerblench.info/Language/Africa/Nigeria/Atlas%20of%20Nigerian%20Languages-%20ed%20III.pdf|title=An Atlas of Nigerian Languages. 3rd Edition|author=Blench R.|authorlink=Бленч, Роджер|date=2012|editor=|format=pdf|work=|pages=P. 83, 94|location=Cambridge|publisher=Roger Blench Website. Publications|accessdate=|lang=en|description=|ref=|archiveurl=https://www.webcitation.org/6mLgabSUJ?url=http://www.rogerblench.info/Language/Africa/Nigeria/Atlas%20of%20Nigerian%20Languages-%20ed%20III.pdf|archivedate=2016-11-28}}</ref>. [[Yozuv]] 1997-yilda [[lotin alifbosi]] asosida yaratildi. Tili boshlang‘ich va o‘rta maktablarda o‘qitiladi. Ikkinchi til sifatida, Tula yaqin turdosh Adamava-Ubangi tili Dadiyada so‘zlashuvchilar orasida keng tarqalgan. Tula tilida so‘zlashuvchilar soni, "''Ethnologue''" ma'lumotnomasida chop etilgan ma'lumotlarga ko‘ra, taxminan 30 000 kishi (1998)<ref> |
Tula xalqi [[Niger-kongo tillari|Nigeriya-Kongolez]] makro oilasining Adamava-Ubangi oilasining tula tilida gaplashadi<ref>''[[Виноградов, Виктор Алексеевич (лингвист)|Виноградов В. А.]]'' Виноградов В. А. Адамауа-восточные языки // Лингвистический энциклопедический словарь / Главный редактор В. Н. Ярцева. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — 685 с. — ISBN 5-85270-031-2. Архивированная копия. Дата обращения: 18 ноября 2017. Архивировано 24 октября 2017 года. (Дата обращения: 18 ноября 2017) {{Cite web |url=http://tapemark.narod.ru/les/017d.html |title=Архивированная копия |accessdate=2017-11-18 |archiveurl=https://archive.today/20171024072611/http://tapemark.narod.ru/les/017d.html |archivedate=2017-10-24 |deadlink= }}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.rogerblench.info/Language/Niger-Congo/AU/Adamawa%20language%20list.pdf|title=The Adamawa Languages|author=Blench R.|authorlink=Бленч, Роджер|date=2004|editor=|format=pdf|work=|pages=P. 1|location=Cambridge|publisher=Roger Blench Website. Publications|accessdate=|lang=en|description=|ref=|archiveurl=http://archive.li/gm7Vc|archivedate=2017-10-24}}</ref><ref>{{cite web|url=http://glottolog.org/resource/languoid/id/tula1252|title=Language: Tula|author=|authorlink=|date=2016|editor=Hammarström H., Forkel R., [[Хаспельмат, Мартин|Haspelmath M.]], Bank S.|format=|work={{iw|Glottolog|Glottolog||Glottolog}}|pages=|location=Jena|publisher={{iw|Институт наук об истории человека Общества Макса Планка|Max Planck Institute for the Science of Human History||Max Planck Institute for the Science of Human History}}|accessdate=|lang=en|description=|ref=|archiveurl=https://archive.li/20171118111013/http://glottolog.org/resource/languoid/id/tula1252|archivedate=2017-11-18}}</ref>. Uchta dialekt mavjud - Baule, Kutule va Yili. Tula tili "type", "kotule", "kutule" (o‘z nomi - ''yii ki̱tule'') nomlari bilan ham tanilgan. ''Ethnologiue'' jahon tillari ma'lumotnomasida va Buyuk rus ensiklopediyasida taqdim etilgan Adamava tillari tasnifida Tula tili Bangvinji va Vaja tillari bilan birgalikda Vaja-jen turkumi Vaja guruhining Tula kichik guruhiga kiritilgan<ref name="Tula. A language of Nigeria"/><ref>{{cite web|url=http://www.rogerblench.info/Language/Africa/Nigeria/Atlas%20of%20Nigerian%20Languages-%20ed%20III.pdf|title=An Atlas of Nigerian Languages. 3rd Edition|author=Blench R.|authorlink=Бленч, Роджер|date=2012|editor=|format=pdf|work=|pages=P. 83, 94|location=Cambridge|publisher=Roger Blench Website. Publications|accessdate=|lang=en|description=|ref=|archiveurl=https://www.webcitation.org/6mLgabSUJ?url=http://www.rogerblench.info/Language/Africa/Nigeria/Atlas%20of%20Nigerian%20Languages-%20ed%20III.pdf|archivedate=2016-11-28}}</ref>. [[Yozuv]] 1997-yilda [[lotin alifbosi]] asosida yaratildi. Tili boshlang‘ich va o‘rta maktablarda o‘qitiladi. Ikkinchi til sifatida, Tula yaqin turdosh Adamava-Ubangi tili Dadiyada so‘zlashuvchilar orasida keng tarqalgan. Tula tilida so‘zlashuvchilar soni, "''Ethnologue''" ma'lumotnomasida chop etilgan ma'lumotlarga ko‘ra, taxminan 30 000 kishi (1998)<ref> Адамава-убангийские языки / Виноградов В. А. // А — Анкетирование. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 206. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 1). — ISBN 5-85270-329-X. Архивированная копия. Дата обращения: 21 июня 2019. Архивировано 25 октября 2017 года. (Дата обращения: 18 ноября 2017)</ref><ref>{{cite web|url=https://www.ethnologue.com/subgroups/adamawa|title=Niger-Congo. Atlantic-Congo. Volta-Congo. North. Adamawa-Ubangi. Adamawa|date=2017|editor=Simons G. F., Fennig C. D.|work=[[Ethnologue|Ethnologue: Languages of the World]] (20th Edition)|pages=|location=Dallas|publisher=[[SIL International]]|lang=en|description=|archiveurl=https://archive.li/20171026135141/https://www.ethnologue.com/subgroups/adamawa|archivedate=2017-10-26}}</ref>. |
||
Asosan, Tula xalqi vakillari an'anaviy e'tiqodlariga (75%) rioya qilishadi, Tulaning bir qismi [[Xristianlik|nasroniylikni]] (15%), bir qismi - [[Islom|Islomni]] (10%) qabul qilgan<ref name="Joshua Project"/><ref name="Tula. A language of Nigeria"/>. |
Asosan, Tula xalqi vakillari an'anaviy e'tiqodlariga (75%) rioya qilishadi, Tulaning bir qismi [[Xristianlik|nasroniylikni]] (15%), bir qismi - [[Islom|Islomni]] (10%) qabul qilgan<ref name="Joshua Project"/><ref name="Tula. A language of Nigeria"/>. |
23-May 2022, 09:39 dagi koʻrinishi
Bu maqola ayni damda Dieri007 tomonidan faol tahrirlanyapti. Iltimos, mazkur ogohlantirish xabari sahifadan olib tashlanmagunga qadar sahifaga oʻzgartirishlar kiritmay turing. Aks holda, tahrirlar toʻqnashuvi yuz berishi mumkin. Bu sahifa oxirgi marta 09:39, 23-May 2022 (UTC) (22 oy avval) da tahrir qilingan. |
Tula[1][2] (shuningdek, mype; inglizcha: tula, ture; o‘z nomi: ki̱tule) - Nigeriyaning sharqiy qismida, Benue daryosidan shimolda, Gongola daryosidan g‘arbda va Billiri shahridan (Kaltungo tumani Gombe shtati)[2] sharqda (30 km) yashovchi adamava-ubangi xalqi[1][2][3]. Tula aholisi joylashgan viloyat yaqinida vaja, cham-mona, tangale va boshqa xalqlarning etnik hududlari joylashgan[4].
Joshua Project tashkilotining saytida e'lon qilingan hisob-kitoblarga ko‘ra, Tula aholisining soni taxminan 53 000 odamni tashkil qiladi[1].
Tula xalqi Nigeriya-Kongolez makro oilasining Adamava-Ubangi oilasining tula tilida gaplashadi[5][6][7]. Uchta dialekt mavjud - Baule, Kutule va Yili. Tula tili "type", "kotule", "kutule" (o‘z nomi - yii ki̱tule) nomlari bilan ham tanilgan. Ethnologiue jahon tillari ma'lumotnomasida va Buyuk rus ensiklopediyasida taqdim etilgan Adamava tillari tasnifida Tula tili Bangvinji va Vaja tillari bilan birgalikda Vaja-jen turkumi Vaja guruhining Tula kichik guruhiga kiritilgan[2][8]. Yozuv 1997-yilda lotin alifbosi asosida yaratildi. Tili boshlang‘ich va o‘rta maktablarda o‘qitiladi. Ikkinchi til sifatida, Tula yaqin turdosh Adamava-Ubangi tili Dadiyada so‘zlashuvchilar orasida keng tarqalgan. Tula tilida so‘zlashuvchilar soni, "Ethnologue" ma'lumotnomasida chop etilgan ma'lumotlarga ko‘ra, taxminan 30 000 kishi (1998)[9][10].
Asosan, Tula xalqi vakillari an'anaviy e'tiqodlariga (75%) rioya qilishadi, Tulaning bir qismi nasroniylikni (15%), bir qismi - Islomni (10%) qabul qilgan[1][2].
Manbalar
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 „Tula in Nigeria“ (en) (2017). 2017-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Simons G. F., Fennig C. D.: „Tula. A language of Nigeria“ (en). Ethnologue: Languages of the World (20th Edition). Dallas: SIL International (2017). 2017-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ . |часть=Longuda|ссылка=https://books.google.ru/books?id=MdaAdBC-_S4C&dq=isbn:9780313279188&hl=ru&source=gbs_navlinks_s%7Cзаглавие=The Peoples of Africa: An Ethnohistorical Dictionary|ответственный=|издание=|тип=|место=|издательство=Greenwood Publishing Group|год=1996|том=|pages=569|allpages=681|isbn=0313279187|ref=}}
- ↑ Simons G. F., Fennig C. D.: „Nigeria, Map 5“ (en). Ethnologue: Languages of the World (20th Edition). Dallas: SIL International (2017). 2017-yil 17-yanvarda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Виноградов В. А. Виноградов В. А. Адамауа-восточные языки // Лингвистический энциклопедический словарь / Главный редактор В. Н. Ярцева. — М.: Советская энциклопедия, 1990. — 685 с. — ISBN 5-85270-031-2. Архивированная копия. Дата обращения: 18 ноября 2017. Архивировано 24 октября 2017 года. (Дата обращения: 18 ноября 2017) „Архивированная копия“. 2017-yil 24-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2017-yil 18-noyabr.
- ↑ Blench R. „The Adamawa Languages“ (en) (pdf) P. 1. Cambridge: Roger Blench Website. Publications (2004). 2017-yil 24-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Hammarström H., Forkel R., Haspelmath M., Bank S.: „Language: Tula“ (en). Glottolog[en]. Jena: Max Planck Institute for the Science of Human History[en] (2016). 2017-yil 18-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Blench R. „An Atlas of Nigerian Languages. 3rd Edition“ (en) (pdf) P. 83, 94. Cambridge: Roger Blench Website. Publications (2012). 2016-yil 28-noyabrda asl nusxadan arxivlangan.
- ↑ Адамава-убангийские языки / Виноградов В. А. // А — Анкетирование. — М. : Большая российская энциклопедия, 2005. — С. 206. — (Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов ; 2004—2017, т. 1). — ISBN 5-85270-329-X. Архивированная копия. Дата обращения: 21 июня 2019. Архивировано 25 октября 2017 года. (Дата обращения: 18 ноября 2017)
- ↑ Simons G. F., Fennig C. D.: „Niger-Congo. Atlantic-Congo. Volta-Congo. North. Adamawa-Ubangi. Adamawa“ (en). Ethnologue: Languages of the World (20th Edition). Dallas: SIL International (2017). 2017-yil 26-oktyabrda asl nusxadan arxivlangan.