Oʻlim: Versiyalar orasidagi farq

[[FileFayl:Kuoleman Puutarha by Hugo Simberg.jpg|alt=|thumb|Kuoleman puutarha, Hugo Simberg (1906)]]

[[FileFayl:Skullclose.jpg|thumb|upright|[[Odam chanogʻi]] oʻlim [[ramz]]i sifatida keng ishlatiladi.]]

'''Oʻlim''' (boshqa nomlari: '''vafot''', '''qazo''', '''[[ajal]]''') [[hayot|tirik]] [[organizm]] faoliyatini tutib turuvchi barcha [[biologik funksiya]]larning toʻxtatishidir. Oʻlimga olib keluvchi [[fenomen]]lar sirasiga [[keksayish]], [[yirtqichlik]], [[ochlik]], [[kasallik]], [[xudkushlik]], [[qotillik]], [[baxtsiz hodisa]], [[jarohat]] kabilar kiradi.<ref>{{cite web manbasi|last=Zimmerman|first=Leda|title=Must all organisms age and die?|url=http://engineering.mit.edu/live/news/1223-must-all-organisms-age-and-die|publisher=Massachusetts Institute of Technology School of Engineering|accessdate=5 February 2012|archiveurl=https://web.archive.org/web/20101101081710/http://engineering.mit.edu/live/news/1223-must-all-organisms-age-and-die|archivedate=2010-11-01|date=19 October 2010|deadurl=no}}</ref> Oʻlimdan keyin organizmlar [[chirish|chiriy]] boshlaydi.

'''Oʻlim''' — organizm hayot faoliyatining butunlay toʻxtashi, ortga qaytmas jarayon. Eng sodda hayvonlarning tabiiy oʻlimi ularning boʻlinishidan iborat, bunda 1 individ oʻlsa, oʻrnida 2 ta yangi individ hosil boʻladi. Odam va issiq qonli hayvonlar oʻlimi dastavval nafas olish va qon aylanishiningtoʻxtashiga bogʻliq. Oʻ. organizmning qarishi natijasida tabiiy ravishda yoki kasallik tufayli toʻsatdan, barvaqt yuz beradi. Klinik va biologik Oʻ. farqlanadi. Klinik Oʻ.da organizm hayot faoliyatini baʼzi hollarda tiklash va uni jonlantirish mumkin; u oʻrtacha 2—6 min. davom etadi, shundan keyin biologik Oʻ. yuz beradi. Oʻ. sabablari va mexanizmini tanatologiya oʻrganadi.

[[Odam]]lar va ayrim boshqa yuqori hayvonlarda oʻlimga javoban oʻlgan individga (marhumga) yaqin boshqa individlar [[motam]] tuygʻusi va hissiy azoblanish kechirishadi.<ref>{{cite web manbasi |url=http://helpguide.org/mental/grief_loss.htm |title=Melinda Smith, J. S. (2012, January). Coping with Grief and Loss |publisher=Helpguide.org |date= |accessdate=2012-12-09 |archivedate=2012-03-10 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20120310182450/http://helpguide.org/mental/grief_loss.htm }}</ref> Oʻlgan kishi xotirasiga odamlar [[aza]] marosimini oʻtkazishadi. Oʻlgan odamning fizik qoldiqlari ''jasad'' yoki ''murda'' deyilib, marhum yoki unga yaqin shaxslarning urf-odatlariga koʻra [[dafn]] etilishi, [[krematsiya|kuydirilishi]], [[mumiyo]]lanishi yoki boshqa usullar bilan ajratilishi mumkin (bu amallar shuningdek [[sanitariya]] maqsadida qilinadi).

{{Commons categoryturkum|Death}}