Novichok: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Tahrir izohi yoʻq
k Jamshid Nurkulov Novichok (zaxarli modda) sahifasini Novichokga koʻchirdi
(Farq yoʻq)

3-Sentyabr 2020, 10:18 dagi koʻrinishi

"Novichok" (ruscha: Новичок - „Yangi kelgan“) — atsetilxolinesteraza ingibitorlarining ftorfosforli organik asab-falajlovchi ta'sirga ega vositalar oilasi. Kimyoviy qurollarni taqiqlash tashkiloti Ijroiya qo'mitasining 57 va 59-sessiyalaridagi Rossiya delegatsiyasi a'zosi Viktor Xolstovning so'zlariga ko'ra, oila oltmishdan ortiq shu kabi birikmalardan iborat. Ularning eng mashhurlari quyidagilar: [1]  :

  • A-230: N- (metilftorfosfonil) -N', N'-dietil-atsetamidin (chapda 1-rasm), sovuq havoda muzlaydi  ;
  • A-232: N- (O-Metilftorfosfonil) -N', N'-dietil-atsetamidin (o'ngdagi 1-rasm), kimyoviy kurash vositasi sifatida foydalanish uchun ishlab chiqilgan va sinovdan o'tgan [2] ;
  • A-234: N- (O-Etilftorfosfonil) -N', N'-dietil-atsetamidin, yopishqoq malhamga o'xshash va havoda tarqalmaydi, teriga tegsa tanaga zarar etkazadi, ob-havo sharoitlariga chidamli.

2019 yil 14 yanvarda Kimyoviy qurollarni taqiqlash tashkiloti Ijroiya qo'mitasining 62-sessiyasida ushbu moddalar guruhlarini, shu jumladan A-230, A-232, A-234 ni kimyoviy qurollar konvensiyasiga tobe bo'lgan zaharli moddalarning 1-ro'yxatiga qo'shish taklif qilindi. Ushbu sessiya hujjatlari kimyoviy moddalarning ikkita oilasini (ularning tuzilish formulalarida ma'lum bo'laklarning mavjudligiga qarab, ammo "Novichok" atamasini ishlatmasdan yoki ularning Sovet, rus yoki boshqa kelib chiqishi haqida boshqa ma'lumotlarga ega bo'lmagan holda) xavfli toksik moddalar sifatida aniq belgilaydi.

Rasm-2. Chapda: "Sanders-8" zaharlovchi moddasi [3], "Novichok" prototipi; O'ngda: atsetil amidin
Rasm-1. «Novichok» oilasiga mansub deb da'vo qilingan kimyoviy birikmalarga misollar [2] [4]

"Novichok" boshqa ZMlar bilan o'xshashligi va o'ziga xos xususiyatlari

Oddiy sharoitlarda ushbu guruh moddalari suyuqliklar yoki qattiq moddalardir [5] .

Zarin, Tsiklozarin, Zoman kabi 1-rasmda ko'rsatilgan, "Novichoklar" ftorfosfonatlar xisoblanib quyidagi struktura formulasiga ega: - - (bu yerda - ba'zi radikallar) [K 1] . Biroq, ro'yxatdagi moddalardan farqli o'laroq, unda - fosforga fosfor-uglerodli kimyoviy birikma bilan bog'langan metil radikal, Novichkida (A-230 dan tashqari) bunday kimyoviy bog'lanish yo'q. "Novichok"ning fosfor-azotli kimyoviy bog'lanishiga o'xshash analogi 2-rasmning chap tomonda ko'rsatilgan "Sanders-8" [K 2] zaharli moddasi hisoblanadi. Ba'zi bir "Novichoklar" atsetamidinning hosilalari hisoblanadi (2-rasm, o'ngda).

Sh. qarang

  • Shocker operatsiyasi
  • Toksikologik laboratoriya NKVD - NKGB - MGB

Izohlar

Ftorofosfonatlar
  1. Смотри рисунок «Фторфосфонаты». Такие вещества входят в Список 1 Организации по запрещению химического оружия, и их производство в количестве более 100 г в год должно декларироваться в ОЗХО, если = Me, Et, i-Pr или n-Pr. Представленные на рисунке 1 «Новички» под это ограничение, очевидно, не подпадают.
  2. Под «Сандерс-8» здесь понимается токсикант N-(O-Этилфторфосфонил)-диметил-амин, изображенный на рисунке 2 и описанный в уравнении VIII книги Saunders B.C. Some aspects of the chemistry and toxic action of organic compaunds containing phosphorus and fluorine. — Cambridge: University Press, 1957; p. 90. Его производным является отравляющее вещество GV, а при замене фтора на радикал циан он переходит в табун.

Manbalar

  1. Halamek, Emil, Kobliha, Zbynek. „Potential Chemical Warfare Agents“ (cs). Qaraldi: 2019-yil 1-mart.
  2. 2,0 2,1 Mirzayanov V. S. State Secrets: An Insider’s Chronicle of the Russian Chemical Weapons Program. — Outskirts Press, 2008. ISBN 978-1-4327-2566-2
  3. Saunders B.C. Some aspects of the chemistry and toxic action of organic compaunds containing phosphorus and fluorine. — Cambridge: University Press, 1957; p. 90.
  4. [„Архивированная копия“. 2018-yil 25-aprelda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 22-aprel. ChemSpider: А-232 (nerve agent)
  5. „Разработчик «Новичка» Владимир Углев: «Партии составляли от 20 граммов до нескольких килограммов»“ (ru). The Bell (2018-yil 20-mart). 2018-yil 20-martda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2018-yil 21-mart.

Havolalar