Gulliverning sayohatlari: Versiyalar orasidagi farq
k 213.230.118.55 tahrirlari PlanespotterA320 versiyasiga qaytarildi Teglar: Eski holiga qaytarish Mobil qurilma orqali Mobil sayt orqali |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 18: | Qator 18: | ||
| Lib = |
| Lib = |
||
}} |
}} |
||
'''Gulliverning sayohatlari''' |
'''Gulliverning sayohatlari''' — [[Jonathan Swift]] tomonidan yozilgan asar. Bu roman satiriko-fantastik janrida yozilgan. Asarning toʻliq nomi „Lemyuel Gulliverning jahondagi bir necha olis mamlakatlarga awalo jarroh, keyinchalik esa bir necha kemalar kapitani sifatida qilgan sayohatlari“ Roman 1726-1727 yillarda, [[London]]da birinchi marta nashr qilingan. Asar toʻrt qismdan iborat. |
||
==Tavsif== |
== Tavsif == |
||
Asarning birinchi qismida yozuvchi lilliputlarning oʻzini hammadan yuqori qoʻyishlari ustidan kuladi. Ikkinchi qismda, devqomat odamlar davlatida, nuqtai nazar oʻzgaradi. |
Asarning birinchi qismida yozuvchi lilliputlarning oʻzini hammadan yuqori qoʻyishlari ustidan kuladi. Ikkinchi qismda, devqomat odamlar davlatida, nuqtai nazar oʻzgaradi. |
||
===Birinchi qism: Lilliputiyaga sayohat=== |
=== Birinchi qism: Lilliputiyaga sayohat === |
||
[[Fayl:Gulliver in Liliput, Bremen.jpg|250x300 px|thumbnail|right|Gulliver Lilliputiyada, [[Bremen]]]] |
[[Fayl:Gulliver in Liliput, Bremen.jpg|250x300 px|thumbnail|right|Gulliver Lilliputiyada, [[Bremen]]]] |
||
[[Fayl:Ch 1 Gulliver Grandville 07.jpg|300x116 px|thumbnail|left|Gulliver lilliputlar tomonidan asirga olingan. Jan Granvil rasmi]] |
[[Fayl:Ch 1 Gulliver Grandville 07.jpg|300x116 px|thumbnail|left|Gulliver lilliputlar tomonidan asirga olingan. Jan Granvil rasmi]] |
||
Kema shifokori, Lemuel Gulliver, |
Kema shifokori, Lemuel Gulliver, „Lilliputiya“ davlatiga tushib qoladi. U yerda odamlardan oʻn ikki marta kichkina boʻlgan odamchalar yashaydi. Ular Gulliverni asirga oladilar. Keyinchalik u lilliputlarga itoat qilishga soʻz beradi va Lilliputiya shohi uni ozod qiladi. |
||
Lilliputlar Gulliverni xushmuomalik bilan qabul qiladilar. Unga yashashga joy beradilar va ovqat bilan |
Lilliputlar Gulliverni xushmuomalik bilan qabul qiladilar. Unga yashashga joy beradilar va ovqat bilan taʼminlab turadilar. Uning kattaligi uchun, unga „Togʻ Odam“ ismini beradilar. Asta-sekin Gulliver davlat hayoti bilan tanishadi. Ularning hayoti, yevropaliklar hayotidan umuman boshqacha tuzilgan boʻladi. U Lilliputiyada ikki partiya mavjudligini va biri ikkinchisidan har xil balanlikdagi poshna kiyishi bilan farqlanishini bilib oladi. Ular orasida doim shavqatsiz baxslar kelib chiqaveradi. Oradan oz vaqt oʻtib ''Lilliputiya'' va ''Vlefusk'' davlatlari oʻrtasida jang boshlanadi. Urushga sabab, pishgan tuxumni qaysi tarafidan (uchli tarafidanmi yoki tekis tarafidan) sindirgan maʼqulroqligi haqida baxs boʻladi. Gulliver ''Lilliputiya'' davlatining gʻalaba qozonishiga yordam beradi. ''Vlefusk'' qiroli Gulliverni oʻz davlatiga taklif qiladi. U taklifni qabul qiladi. Gulliver ''Lilliputiyaning'' qahramoni hisoblanadi, unga „nardak“ unvoni (mamlakatdagi eng baland unvon) beriladi. Lekin keyinchalik ''Lilliputiyada'' uning dushmanlari paydo boʻladi. Ular Gulliverni xiyonatlikda ayblaydilar. Gulliverni birinchi koʻr qilib, keyin ovqatini kamaytirib ochdan oʻldirmoqchi boʻladilar. Lekin Gulliverning doʻstlari uni vaqtida ogohlantiradilar va Gulliver ''Vlefuskga'' qochishga majbur boʻladi. U yerda qayiq topib oladi, uni taʼmirlaydi va ''Vlefuskni'' tark etadi. Yoʻlida kemani uchratadi va [[Angliyaga]] qaytib keladi. Gulliver uyiga kichkina qoʻychalar olib keladi. |
||
===Ikkinchi qism: Brobdingnegga sayohat=== |
=== Ikkinchi qism: Brobdingnegga sayohat === |
||
[[Fayl:The king of Brobdingnag and Gulliver.jpg|150x188,5 px|thumbnail|right|Devqomat odamlar qiroli va Gulliver]] |
[[Fayl:The king of Brobdingnag and Gulliver.jpg|150x188,5 px|thumbnail|right|Devqomat odamlar qiroli va Gulliver]] |
||
Gulliver devqomat odamlar davlatiga tushib qoladi. Uni, boʻyi 22 metr boʻlgan fermer topib oladi. Dev Gulliverni vatandoshlariga koʻrsatadi va shu orqali pul ishlaydi. Gulliver buni haqoratomuzlik deb biladi. Keyinchalik ''Brobdingnegning'' qirolichasi Gulliverni sotib oladi. Qirolicha unga |
Gulliver devqomat odamlar davlatiga tushib qoladi. Uni, boʻyi 22 metr boʻlgan fermer topib oladi. Dev Gulliverni vatandoshlariga koʻrsatadi va shu orqali pul ishlaydi. Gulliver buni haqoratomuzlik deb biladi. Keyinchalik ''Brobdingnegning'' qirolichasi Gulliverni sotib oladi. Qirolicha unga oʻyinchoqdek munosabatda boʻladi. Gulliver uchun maxsus quti yasaladi. Sayohatlarda Gulliverni shu qutida olib yuradilar. |
||
Kichik, lekin xavfli sarguzashtlar orasida u qirol bilan [[yevropa]] siyosatini mulohaza qiladi. Bu yerda, huddi I qismdagidek, jamiyat xulq-atvorlari satirik ravishda tanqidlanadi. Faqat ''lilliputlar'' niqobi ostida emas, qirolning nutqida. |
Kichik, lekin xavfli sarguzashtlar orasida u qirol bilan [[yevropa]] siyosatini mulohaza qiladi. Bu yerda, huddi I qismdagidek, jamiyat xulq-atvorlari satirik ravishda tanqidlanadi. Faqat ''lilliputlar'' niqobi ostida emas, qirolning nutqida. |
||
Safarlarning birida, Gulliverning qutisini ulkan burgut olib ketadi va dengizga tashlab yuboradi. Gulliverni dengizchilar qutqaradilar va uyiga qaytaradilar. |
Safarlarning birida, Gulliverning qutisini ulkan burgut olib ketadi va dengizga tashlab yuboradi. Gulliverni dengizchilar qutqaradilar va uyiga qaytaradilar. |
||
===Uchinchi qism: Laputa, Balnibarbi, Laggnegg, Glabbdobdrib va [[Yaponiya]]ga sayohat=== |
=== Uchinchi qism: Laputa, Balnibarbi, Laggnegg, Glabbdobdrib va [[Yaponiya]]ga sayohat === |
||
[[Fayl:Laputa - Grandville.jpg|150x200 px|thumbnail|left|Gulliver va uchar orol |
[[Fayl:Laputa - Grandville.jpg|150x200 px|thumbnail|left|Gulliver va uchar orol — Laputa]] |
||
Gulliver ''Laputa'' nomli uchar orolga tushib qoladi. Bu orol Balnibarbi davlatining poytaxti. Gulliver davlatning |
Gulliver ''Laputa'' nomli uchar orolga tushib qoladi. Bu orol Balnibarbi davlatining poytaxti. Gulliver davlatning qitʼa qismiga tushadi. U yerda barcha ziyoli odamlar haddan tashqari matematika va musiqa bilan band boʻlganlari uchun, boshqa hech narsaga eʼtibor bermaydilar. Qitʼada „projektorlar akademiyasi“ mavjud. U yerda har xil ilmiy boʻlmagan, kulgili tashabbuslar hayotga tadbiq qilinadi. Davlat hokimiyati esa bularni qoʻllab quvvatlaydi. Shu sababli Davlatning rivoji past darajada boʻladi. Kitobning bu qismida, muallif yashagan vaqtda mavjud boʻlgan, chayqovchilikka asoslangan nazariyalarga oʻyuvchi satira mavjud. Gulliver, kemasi kelguncha, ''Glabbdobdribga'' sayohat qiladi. U yerda oʻlganlarning soyalarini chaqira oladigan afsungarlar bilan tanishadi va buyuk ilm arboblari bilan suxbat quradi. U oʻzining zamondoshlari va ajdodlarini taqqoslaydi. |
||
Bundan keyin Gulliver ''Laggnegg'' davlatiga keladi. Bu yerda ''struldbrug''lar |
Bundan keyin Gulliver ''Laggnegg'' davlatiga keladi. Bu yerda ''struldbrug''lar — abadiy yashaydigan, oʻlmas odamlarni koʻradi. Ular doimiy, mazmunsiz, azob va kasalliklarga toʻla hayotga mahqum boʻladilar. |
||
Hikoyaning ohirida |
Hikoyaning ohirida Gulliver Yaponiyaga yoʻl oladi. [[Svift]] yashagan zamonda [[Yaponiya]] [[Yevropa]] uchun deyarli yopiq edi (yevropaliklardan faqat gollandiyaliklar [[Yaponiya]]ga kira olgan). U yerdan Gulliver vataniga qaytib ketadi. |
||
===Toʻrtinchi qism: Guigngnmlar davlatiga sayohat=== |
=== Toʻrtinchi qism: Guigngnmlar davlatiga sayohat === |
||
[[File:Gulliver u Hvajninimů - Grandville.jpg|200x144,67 px|thumbnail|right|Gulliver va guigngnmlar]] |
[[File:Gulliver u Hvajninimů - Grandville.jpg|200x144,67 px|thumbnail|right|Gulliver va guigngnmlar]] |
||
Gulliver aqlli va xushkor otlar |
Gulliver aqlli va xushkor otlar — guigngnmlar davlatiga tushib qoladi. Bu davlatda jirkanch yexular — odamlar ham yashaydi. Yexularning xulq-atvorlari misolida odamlarning nuqsonlari koʻrsatilgan. Guigngnmlar Gulliverni yexularga oʻxshatadilar, lekin ularga qaraganda aqliy va maʼdaniy rivoji balandroqligini taʼn oladilar. Hikoyaning ohirida Gulliver bu [[utopiya]]dan haydaladi va u [[Angliya]]ga, oʻz oilasiga qaytib keladi. |
||
==Havolalar== |
== Havolalar == |
||
{{Commons turkum|Gulliver's Travels}} |
|||
[http://adabiyot.uzedu.uz/uzb/print/jonatansvift.html kitobni online oʻqish] |
|||
* [http://www.communitywalk.com/gullivers_travels_map/map/1824819/ ''Gulliverning sayohatlari'' xaritasi] |
|||
[http://kitob.uz/view_data.php?id=2074 kitobni yuklab olish] |
|||
[http://www.ziyouz.com/index.php?option=com_remository&Itemid=57&func=fileinfo&id=1215 kinobni yuklab olish] |
26-Avgust 2020, 16:19 dagi koʻrinishi
Gulliverning sayohatlari | |
Asl nomi | Gulliver's Travels |
---|---|
Muallif(lar) | Jonatan Svift |
Til | inglizcha |
Janr(lar)i | Roman |
Nashr etilgan sanasi | 1726-1727 |
Gulliverning sayohatlari — Jonathan Swift tomonidan yozilgan asar. Bu roman satiriko-fantastik janrida yozilgan. Asarning toʻliq nomi „Lemyuel Gulliverning jahondagi bir necha olis mamlakatlarga awalo jarroh, keyinchalik esa bir necha kemalar kapitani sifatida qilgan sayohatlari“ Roman 1726-1727 yillarda, Londonda birinchi marta nashr qilingan. Asar toʻrt qismdan iborat.
Tavsif
Asarning birinchi qismida yozuvchi lilliputlarning oʻzini hammadan yuqori qoʻyishlari ustidan kuladi. Ikkinchi qismda, devqomat odamlar davlatida, nuqtai nazar oʻzgaradi.
Birinchi qism: Lilliputiyaga sayohat
Kema shifokori, Lemuel Gulliver, „Lilliputiya“ davlatiga tushib qoladi. U yerda odamlardan oʻn ikki marta kichkina boʻlgan odamchalar yashaydi. Ular Gulliverni asirga oladilar. Keyinchalik u lilliputlarga itoat qilishga soʻz beradi va Lilliputiya shohi uni ozod qiladi. Lilliputlar Gulliverni xushmuomalik bilan qabul qiladilar. Unga yashashga joy beradilar va ovqat bilan taʼminlab turadilar. Uning kattaligi uchun, unga „Togʻ Odam“ ismini beradilar. Asta-sekin Gulliver davlat hayoti bilan tanishadi. Ularning hayoti, yevropaliklar hayotidan umuman boshqacha tuzilgan boʻladi. U Lilliputiyada ikki partiya mavjudligini va biri ikkinchisidan har xil balanlikdagi poshna kiyishi bilan farqlanishini bilib oladi. Ular orasida doim shavqatsiz baxslar kelib chiqaveradi. Oradan oz vaqt oʻtib Lilliputiya va Vlefusk davlatlari oʻrtasida jang boshlanadi. Urushga sabab, pishgan tuxumni qaysi tarafidan (uchli tarafidanmi yoki tekis tarafidan) sindirgan maʼqulroqligi haqida baxs boʻladi. Gulliver Lilliputiya davlatining gʻalaba qozonishiga yordam beradi. Vlefusk qiroli Gulliverni oʻz davlatiga taklif qiladi. U taklifni qabul qiladi. Gulliver Lilliputiyaning qahramoni hisoblanadi, unga „nardak“ unvoni (mamlakatdagi eng baland unvon) beriladi. Lekin keyinchalik Lilliputiyada uning dushmanlari paydo boʻladi. Ular Gulliverni xiyonatlikda ayblaydilar. Gulliverni birinchi koʻr qilib, keyin ovqatini kamaytirib ochdan oʻldirmoqchi boʻladilar. Lekin Gulliverning doʻstlari uni vaqtida ogohlantiradilar va Gulliver Vlefuskga qochishga majbur boʻladi. U yerda qayiq topib oladi, uni taʼmirlaydi va Vlefuskni tark etadi. Yoʻlida kemani uchratadi va Angliyaga qaytib keladi. Gulliver uyiga kichkina qoʻychalar olib keladi.
Ikkinchi qism: Brobdingnegga sayohat
Gulliver devqomat odamlar davlatiga tushib qoladi. Uni, boʻyi 22 metr boʻlgan fermer topib oladi. Dev Gulliverni vatandoshlariga koʻrsatadi va shu orqali pul ishlaydi. Gulliver buni haqoratomuzlik deb biladi. Keyinchalik Brobdingnegning qirolichasi Gulliverni sotib oladi. Qirolicha unga oʻyinchoqdek munosabatda boʻladi. Gulliver uchun maxsus quti yasaladi. Sayohatlarda Gulliverni shu qutida olib yuradilar. Kichik, lekin xavfli sarguzashtlar orasida u qirol bilan yevropa siyosatini mulohaza qiladi. Bu yerda, huddi I qismdagidek, jamiyat xulq-atvorlari satirik ravishda tanqidlanadi. Faqat lilliputlar niqobi ostida emas, qirolning nutqida. Safarlarning birida, Gulliverning qutisini ulkan burgut olib ketadi va dengizga tashlab yuboradi. Gulliverni dengizchilar qutqaradilar va uyiga qaytaradilar.
Uchinchi qism: Laputa, Balnibarbi, Laggnegg, Glabbdobdrib va Yaponiyaga sayohat
Gulliver Laputa nomli uchar orolga tushib qoladi. Bu orol Balnibarbi davlatining poytaxti. Gulliver davlatning qitʼa qismiga tushadi. U yerda barcha ziyoli odamlar haddan tashqari matematika va musiqa bilan band boʻlganlari uchun, boshqa hech narsaga eʼtibor bermaydilar. Qitʼada „projektorlar akademiyasi“ mavjud. U yerda har xil ilmiy boʻlmagan, kulgili tashabbuslar hayotga tadbiq qilinadi. Davlat hokimiyati esa bularni qoʻllab quvvatlaydi. Shu sababli Davlatning rivoji past darajada boʻladi. Kitobning bu qismida, muallif yashagan vaqtda mavjud boʻlgan, chayqovchilikka asoslangan nazariyalarga oʻyuvchi satira mavjud. Gulliver, kemasi kelguncha, Glabbdobdribga sayohat qiladi. U yerda oʻlganlarning soyalarini chaqira oladigan afsungarlar bilan tanishadi va buyuk ilm arboblari bilan suxbat quradi. U oʻzining zamondoshlari va ajdodlarini taqqoslaydi. Bundan keyin Gulliver Laggnegg davlatiga keladi. Bu yerda struldbruglar — abadiy yashaydigan, oʻlmas odamlarni koʻradi. Ular doimiy, mazmunsiz, azob va kasalliklarga toʻla hayotga mahqum boʻladilar. Hikoyaning ohirida Gulliver Yaponiyaga yoʻl oladi. Svift yashagan zamonda Yaponiya Yevropa uchun deyarli yopiq edi (yevropaliklardan faqat gollandiyaliklar Yaponiyaga kira olgan). U yerdan Gulliver vataniga qaytib ketadi.
Toʻrtinchi qism: Guigngnmlar davlatiga sayohat
Gulliver aqlli va xushkor otlar — guigngnmlar davlatiga tushib qoladi. Bu davlatda jirkanch yexular — odamlar ham yashaydi. Yexularning xulq-atvorlari misolida odamlarning nuqsonlari koʻrsatilgan. Guigngnmlar Gulliverni yexularga oʻxshatadilar, lekin ularga qaraganda aqliy va maʼdaniy rivoji balandroqligini taʼn oladilar. Hikoyaning ohirida Gulliver bu utopiyadan haydaladi va u Angliyaga, oʻz oilasiga qaytib keladi.
Havolalar
Vikiomborda Gulliverning sayohatlari haqida turkum mavjud |