Mohács jangi: Versiyalar orasidagi farq
Albatros777 (munozara | hissa) |
Albatros777 (munozara | hissa) |
||
| Qator 32: | Qator 32: | ||
== Jangga tayyorgarlik == |
== Jangga tayyorgarlik == |
||
[[Tasvir:Partition of Hungary.png|thumb|left|[[1526-yil]]gacha Vengriya Qirolligi va u Mohacs jangidan keyin boʻlingan 3 qismi: |
[[Tasvir:Partition of Hungary.png|thumb|left|[[1526-yil]]gacha Vengriya Qirolligi va u Mohacs jangidan keyin boʻlingan 3 qismi: Vengriya qirollik oilasi, Transilvaniya va Usmonli imperiyasi qoʻshib olingan qismlari.|300px]] |
||
Vengerlar uzoq vaqt davomida [[Yevropa]]ning janubi-sharqida Usmoniylarning kengayishiga qarshi chiqishgan, ammo [[1521-yil]]da turklar Dunay daryosidan yuqoriga koʻtarilib, Nandorfehervarni (hozirgi [[Belgrad]], [[Serbiya]]) — Dunaydagi eng kuchli venger qal’asi — va Sababsni (hozirgi Sabab, Serbiya) egallab olishgan. |
|||
Nandorfehervarning qoʻldan ketishi [[Vengriya]]da xavotir uygʻotdi, lekin qirol boshchiligidagi ulkan 60.000 kuchli armiya qoʻshini qarshi chiqishga harakat qilgan. Ammo qoʻshin juda sekin harakatlangan va yetarli oziq-ovqat olmagan. Shuning uchun armiya ochlik va kasallik ostida oʻz-oʻzidan tarqaldi, hatto Belgradni yangi oʻrnatilgan turk garnizonlaridan tortib olishni ham eplay olmadi. [[1523-yil]]da jasur ruhoniy-askar arxiyepiskop Pale Tomori Janubiy Vengriya sardori boʻldi. U chegarani himoya qilishda oʻzining shaxsiy yepiskoplik mablagʻlaridan ishlatishga majbur boʻldi. Petrvarad [[1526-yil]] [[15-iyul]]da qal’a garnizonlarining yoʻqligi sababli turklar tomoniga quladi. Petervrad va Buda oʻrtasidagi Duna boʻylab taxminan 400 km masofada biron bir vengriyalik shaharcha, qishloq yoki biron bir istehkom yoʻq edi. |
|||
== Manbalar == |
== Manbalar == |
||
1-Iyun 2020, 11:49 dagi koʻrinishi
| Mohács jangi | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Usmonli-Gabsburg urushi. | |||||||
 | |||||||
| |||||||
| Raqiblar | |||||||
 Usmonli imperiyasi
|
.svg){kind=small} Vengriya Qirolligi
| ||||||
| Qoʻmondonlar | |||||||
| Sulaymon I Pargalı Ibrahim Pasha Malkoçoğlu Bali Bey Devlet I Giray Gazi Hüsrev Bey Behram Pasha
|
Louis II of Hungary Pál Tomori György Zápolya Stephen VII Báthory
| ||||||
| Kuchlar | |||||||
| 55,000–70,000 askarlar[1] 200 dona miltiqlar |
25,000-30,000 askarlar 80 miltiqar (faqatgina 50 tasi oʻz vaqtida olib kelingan) | ||||||
| Yoʻqotishlar | |||||||
| ~1,500-2,000[2][3] | ~ 14,000 to 20,000+ | ||||||
.svg){kind=small}
.svg){kind=small}
Mohács jangi-Markaziy Yevropa tarixidagi eng jiddiy janglardan biri boʻlgan. 1526-yil 29-avgust kuni Vengriya Qirolligi Mohacs yaqinida Lui II boshchiligidagi Vengriya Qirolligi va Sulaymon I boshchiligidagi Usmonli imperiyasi kuchlari oʻrtasida jang boʻladi. Usmonli gʻalabasi bir necha asrlar davomida Vengriyaning Usmonli imperiyasiga qaram boʻlishiga va Gabsburg monarxiyasi va Transilvaniya knyazligiga boʻlinishiga olib keldi. Keyinchalik Lui II ning oʻlimi Vengriya va Bogemiyada Yagiellonlar sulolasining tugashiga olib keldi, ularning sulolaviy daʼvolari Gabsburg sulolasiga oʻtdi. Mohacs jangi bilan Oʻrta asrlar Vengriyasi ham barham topdi.
Jangga tayyorgarlik
Vengerlar uzoq vaqt davomida Yevropaning janubi-sharqida Usmoniylarning kengayishiga qarshi chiqishgan, ammo 1521-yilda turklar Dunay daryosidan yuqoriga koʻtarilib, Nandorfehervarni (hozirgi Belgrad, Serbiya) — Dunaydagi eng kuchli venger qal’asi — va Sababsni (hozirgi Sabab, Serbiya) egallab olishgan.
Nandorfehervarning qoʻldan ketishi Vengriyada xavotir uygʻotdi, lekin qirol boshchiligidagi ulkan 60.000 kuchli armiya qoʻshini qarshi chiqishga harakat qilgan. Ammo qoʻshin juda sekin harakatlangan va yetarli oziq-ovqat olmagan. Shuning uchun armiya ochlik va kasallik ostida oʻz-oʻzidan tarqaldi, hatto Belgradni yangi oʻrnatilgan turk garnizonlaridan tortib olishni ham eplay olmadi. 1523-yilda jasur ruhoniy-askar arxiyepiskop Pale Tomori Janubiy Vengriya sardori boʻldi. U chegarani himoya qilishda oʻzining shaxsiy yepiskoplik mablagʻlaridan ishlatishga majbur boʻldi. Petrvarad 1526-yil 15-iyulda qal’a garnizonlarining yoʻqligi sababli turklar tomoniga quladi. Petervrad va Buda oʻrtasidagi Duna boʻylab taxminan 400 km masofada biron bir vengriyalik shaharcha, qishloq yoki biron bir istehkom yoʻq edi.
Manbalar
- ↑ Ágoston, Gábor „Mohács, Battle of“,. Encyclopedia of the Ottoman Empire. Facts on File, 2009 — 388–389 bet.
- ↑ Cathal J. Nolan, The Age of Wars of Religion, 1000-1650: An Encyclopedia of Global Warfare and Civilization, Vol. 2, (Greenwood Press, 2006), 602.
- ↑ https://www.britannica.com/event/Battle-of-Mohacs