Inkvizitsiya

Inkvizitsiya (lot. inguisitio — qidi-ruv) — katolik cherkovining sudter-gov tashkiloti; 13-asrda bidʼatchnlarta qarshi kurashish maqsadida tuzilgan. Rim papasiga boʻysungan. I. zamindorlar-cherkov mafkurasi va ular zulmiga qarshi kurashchilarni taʼqib qilgan. 1231 y.dan dominikanlar ordeni ixtiyorida boʻlgan. I. faoliyati shafqatsizligi bilan ajralib turgan.

I. Gʻarbiy Yevropaning bir qancha mamlakatlari, ayniqsa, Ispaniyada keng tarqaldi. Buyuk mutafakkirlar, olimlar J. Bruno, J. Vanininch I. yondirdi, G. Galiley va b. taʼqibga uchradi. 1452 y.dan Rimdagi Oliy I. tri-bunali I.ning oliy organi boʻlib qoldi. 16-asrda I. kontrreformatsiyaning asosiy qurollaridan biriga aylandi. 18— 19-asrlar davomida I. tugatildi. Uning vazifalari qisman Vatikanpyaph muqaddas kanselyariya Kongregatsiyasiga oʻtdi. 1965 y.da bu tashkilot diniy taʼlimot Kongregatsiyasi etib qayta tu-zildi.