Avtotomiya

Avtotomiya, autotomiya (avto... va yun. tome – kesib tashlash) – bir qancha hayvonlarda kupli qo‘zg‘alish ta’sirida, mas, yirtqich hayvon changaliga tushib qolganida oyoqpari, dumi yoki ta-nasining boshqa qismlarning beixtiyor uzib tashlashi. A. ko‘pchilik umurtqasiz hayvonlar uchun xos: ayrim gidroid po-liplar va aktiniyalar – paypaslagichlarini, nemertinlar va halqali chuvalchan-142glar – tanasining keyingi qismini, ni-naterililar – nurlarini, mollyuskalar – sifonlarini, qisqichbaqasimonlar – qisqichlari va oyoqlarini uzib tashlaydi. Umurtqalilar orasida A. himoya reak-siyasi bo‘lib, nerv sistemasining ref-lektorlik jarayoni hisoblanadi. Mas, kaltakesaklarda A. dumining ko‘ndalang tog‘ay plastinka joylashgan qismidagi muskullarning kuchli va tez qisqarishi tufayli uzib tashlanishidan iborat. A.da odatda tananing uzib tashlangan qismi qayta tiklanadi (qarang Regeneratsiya).

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil