Chechen tili: Versiyalar orasidagi farq

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi

Inline

16-Avgust 2018, 19:19 dagi koʻrinishi

Chechen tili — kavkaz (iberiy-kavkaz) tillarining nax guruhiga mansub til. Asosan, RFning Checheniston (Chechnya), Ingushiya respublikalarida, shuningdek, Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Gruziya va Ukrainada tarqalgan. Soʻzlashuvchilarning umumiy soni 960 ming kishidan ortiq (oʻtgan asrning 90- yillari oʻrtalari).

Chechen tili tekislik va togʻlik lahjalariga, togʻlik lahjalar esa oʻz navbatida yana 6 lahjaga boʻlinadi. Chechen tili fonetikasi murakkab vokalizm (qisqa, choʻziq, umlautli sodda unlilar, diftonglar, triftonglar) va konsonantizm (sodda, qoʻshaloq, tanglay undoshlari) tizimiga ega. Morfologiyasi agglyutinativflektiv belgilarga ega: unda 6 grammatik sinf, koʻp kelishikli turlanish, feʼlning zamon, mayl, tuye kategoriyalari mavjud. Sintaksisi sodda ran turlarining va qoʻshma ran yasalishi usullarining xilmaxilligi bilan ajralib turadi. Leksikasida rus, arab, fors, gruzin, turkiy va boshqa tillardan oʻzlashgan soʻzlar anchagina. Yozuvi oʻtgan asrning 20-yillarida arab grafikasi asosida, keyinroq lotin grafikasi asosida yaratilgan. 1938 yildan rus grafikasi asosidagi yozuv joriy qilingan.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

Jahon tillaridan biri haqidagi ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.

@@ Qator 1: / Qator 1: @@
-{{Til
+<!-- {{Til
+|nomi=
-| nom = Chechen tili
-| milliy nom =
+|milliy nom=
+|xarita =
-| mamlakatlar =
+|mamlakatlar=
-| biluvchilar =
-| o'rin =
+|holati=
+|rasmiy=
-| til oilasi =
+|biluvchilar= (Soʻzlashuvchilarning umumiy soni)
-| rasmiy =
+|tartiblovchi_tashkilot =
-| yozuv =
+|oʻrin= (Soʻzlashuvchilar soni boʻyicha tillar roʻyxati)
-| iso1 =
+|turkumlanishi = Turkumlanishi
-| iso2 =
-| iso3 =
+|til oilasi=
+|turkum=
-}}
+|yozuv=
+|til_kodlari = Til kodlari
+|iso1=
+|iso2=
+|iso3=
+}}-->
 '''Chechen tili''' — kavkaz (iberiy-kavkaz) tillarining nax guruhiga mansub til. Asosan, RFning Checheniston (Chechnya), Ingushiya respublikalarida, shuningdek, Qozogʻiston, Qirgʻiziston, Gruziya va Ukrainada tarqalgan. Soʻzlashuvchilarning umumiy soni 960 ming kishidan ortiq (oʻtgan asrning 90- yillari oʻrtalari).
-CH.t. tekislik va togʻlik lahjalariga, togʻlik lahjalar esa oʻz navbatida yana 6 lahjaga boʻlinadi. Chechen tili fonetikasi murakkab vokalizm (qisqa, choʻziq, umlautli sodda unlilar, diftonglar, triftonglar) va konsonantizm (sodda, qoʻshaloq, tanglay undoshlari) tizimiga ega. Morfologiyasi agglyutinativflektiv belgilarga ega: unda 6 grammatik sinf, koʻp kelishikli turlanish, feʼlning zamon, mayl, tuye kategoriyalari mavjud. Sintaksisi sodda ran turlarining va qoʻshma ran yasalishi usullarining xilmaxilligi bilan ajralib turadi. Leksikasida rus, arab, fors, gruzin, turkiy va boshqa tillardan oʻzlashgan soʻzlar anchagina. Yozuvi oʻtgan asrning 20- yillarida arab grafikasi asosida, keyinroq lotin grafikasi asosida yaratilgan. 1938 yildan rus grafikasi asosidagi yozuv joriy qilingan.
+Chechen tili tekislik va togʻlik lahjalariga, togʻlik lahjalar esa oʻz navbatida yana 6 lahjaga boʻlinadi. Chechen tili fonetikasi murakkab vokalizm (qisqa, choʻziq, umlautli sodda unlilar, diftonglar, triftonglar) va konsonantizm (sodda, qoʻshaloq, tanglay undoshlari) tizimiga ega. Morfologiyasi agglyutinativflektiv belgilarga ega: unda 6 grammatik sinf, koʻp kelishikli turlanish, feʼlning zamon, mayl, tuye kategoriyalari mavjud. Sintaksisi sodda ran turlarining va qoʻshma ran yasalishi usullarining xilmaxilligi bilan ajralib turadi. Leksikasida rus, arab, fors, gruzin, turkiy va boshqa tillardan oʻzlashgan soʻzlar anchagina. Yozuvi oʻtgan asrning 20-yillarida arab grafikasi asosida, keyinroq lotin grafikasi asosida yaratilgan. 1938 yildan rus grafikasi asosidagi yozuv joriy qilingan.
 {{OʻzME}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
 {{lang-stub}}