Moldaviya Sovet Sotsialistik Respublikasi: Versiyalar orasidagi farq
Tahrir izohi yoʻq |
Tahrir izohi yoʻq |
||
Qator 63: | Qator 63: | ||
|year_deputy1 = 1989–1991 |
|year_deputy1 = 1989–1991 |
||
}} |
}} |
||
'''Moldaviya Sovet Sotsialistik Respublikasi''' yoki '''Moldova Sovet Sotsialistik Respublikasi''', '''Moldaviya SSR''' yoki '''Moldova SSR''' ({{lang-ro|Republica Sovietică Socialistă Moldovenească}}; {{lang-mo|Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ}}; {{lang-ru|Молда́вская Сове́тская Социалисти́ческая Респу́блика}}) — [[Sovet Ittifoqi]] tarkibiga kirgan respublikalarning biri. Sovet davrida chop etilgan [[oʻzbek tili|oʻzbekcha]] manbalarda mamlakat nomi ''Moldaviya SSR'' deb yuritiladi.<ref>{{cite encyclopedia | year = 1988 | title = Moldaviya SSR | encyclopedia = Ensiklopedik lugʻat | publisher = [[Oʻzbek sovet ensiklopediyasi]] | location = Toshkent | language = oʻzbekcha | id = 5-89890-002-0 | page = 531 | volume = 1}}</ref> Ayrim manbalarda esa ''Sovet |
'''Moldaviya Sovet Sotsialistik Respublikasi''' yoki '''Moldova Sovet Sotsialistik Respublikasi''', '''Moldaviya SSR''' yoki '''Moldova SSR''' ({{lang-ro|Republica Sovietică Socialistă Moldovenească}}; {{lang-mo|Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ}}; {{lang-ru|Молда́вская Сове́тская Социалисти́ческая Респу́блика}}) — [[Sovet Ittifoqi]] tarkibiga kirgan respublikalarning biri. Sovet davrida chop etilgan [[oʻzbek tili|oʻzbekcha]] manbalarda mamlakat nomi ''Moldaviya SSR'' deb yuritiladi.<ref>{{cite encyclopedia | year = 1988 | title = Moldaviya SSR | encyclopedia = Ensiklopedik lugʻat | publisher = [[Oʻzbek sovet ensiklopediyasi]] | location = Toshkent | language = oʻzbekcha | id = 5-89890-002-0 | page = 531 | volume = 1}}</ref> Ayrim manbalarda esa ''Sovet Moldaviyasi'' deb berilgan. |
||
Moldaviya SSR 1940-yilning 2-avgustida oʻsha yilning 28-iyunida [[Ruminiya]]dan anneksiya qilib olingan [[Bessarabiya]]ning ayrim hududlari hamda [[Ukraina SSR]] tarkibidagi [[Moldaviya Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi]]ning ayrim hududlarini birlashtirib tuzilgan. |
Moldaviya SSR 1940-yilning 2-avgustida oʻsha yilning 28-iyunida [[Ruminiya]]dan anneksiya qilib olingan [[Bessarabiya]]ning ayrim hududlari hamda [[Ukraina SSR]] tarkibidagi [[Moldaviya Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi]]ning ayrim hududlarini birlashtirib tuzilgan. |
||
Qator 73: | Qator 73: | ||
== Tarixi == |
== Tarixi == |
||
[[File:Rep._Moldova_Iulie_1940.jpg|250px|left|thumb|Ruminiya va Moldaviya SSRlari. 1940-yil sentabr.]] |
[[File:Rep._Moldova_Iulie_1940.jpg|250px|left|thumb|Ruminiya va Moldaviya SSRlari. 1940-yil sentabr.]] |
||
Moldaviyada sinfiy jamiyat 9–11-asrlarda paydo boʻlgan. 12–14-asrlarda turli qabila ittifoqlari va davlat uyushmalari ([[skiflar]], [[gotlar]], [[hunnlar]], |
Moldaviyada sinfiy jamiyat 9–11-asrlarda paydo boʻlgan. 12–14-asrlarda turli qabila ittifoqlari va davlat uyushmalari ([[skiflar]], [[gotlar]], [[hunnlar]], Qadimiy rus davlati, [[Oltin Oʻrda]] va boshqalar) sistemasida, 14-asrda [[voloxlar]]ning sharqiy slavyanlar bilan aloqasi natijasida [[moldavanlar|moldavan]] elati tashkil topgan. 1359-yildan mustaqil [[Moldaviya knyazligi]] hukm sura boshlagan. 16–18-asrlarda [[Usmonli turk imperiyasi]] qoʻl ostida boʻlgan, turklar zulmiga qarshi ozodlik harakatlari boshlangan. |
||
18-asr oxiriga kelib [[Rossiya]] [[ |
18-asr oxiriga kelib [[Rossiya]] [[Dnestr davlati]]dan chap tomondagi yerlarni, 1812-yili esa [[Bessarabiya]]ni qoʻshib olgan. Sovet hokimiyati 1917-yil (dekabr) – 1918-yil (yanvar)da oʻrnatilgan. 1918-yil yanvar-martida [[Ruminiya]] Bessarabiyani bosib olgan. |
||
1924-yil 12-oktabrda [[Ukraina SSR]] tarkibida [[Moldaviya Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi]] tashkil etilgan. 1940-yil 28-iyunda |
1924-yil 12-oktabrda [[Ukraina SSR]] tarkibida [[Moldaviya Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi]] tashkil etilgan. 1940-yil 28-iyunda Sovet Ittifoqi Bessarabini qaytarib olgan. 1940-yil 2-avgustda Moldaviya SSR tashkil topgan. Oʻsha yili Moldaviya Kommunistlar Partiyasi tuzilgan. 1941-yilda Moldaviya gitlerchi-fashist qoʻshinlari tomonidan okkupatsiya qilingan. 1944-yil avgustda [[Qizil armiya]] fashistlarni siqib chiqargan. Moldaviya SSR [[Lenin ordeni]] (1958), [[Oktabr Innqilobi ordeni|Oktabr Inqilob]] (1974) va [[Xalqlar doʻstligi]] (1972) ordenlari bilan mukofotlangan. |
||
1990-yilning 23-iyunida Moldaviya SSR suverenitet deklaratsiyasini eʼlon qildi va ''Moldova Sovet Sotsialistik Respublikasi'' deb qayta nomlandi. 1991-yilning 23-mayida oʻz mustaqilligini eʼlon qildi va [[Moldova Respublikasi]] deb qayta nomlandi. Sovet Ittifoqi mamlakat mustaqilligini 1991-yil 26-dekabrda rasman tan oldi. |
|||
== Manbalar == |
== Manbalar == |
15-Avgust 2018, 09:19 dagi koʻrinishi
1940–1991 | |||||||||||||
Maqom |
Sovet Ittifoqi respublikasi (1940–1991) | ||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Hukumat yetakchisi | |||||||||||||
• 1940–1945 |
Tihon Konstantinov | ||||||||||||
• 1990–1991 |
Petru Pascari | ||||||||||||
Davlat boshchisi | |||||||||||||
• 1989–1991 |
Mircea Snegur | ||||||||||||
Tarixiy era | XX asr | ||||||||||||
| |||||||||||||
Hozirda hududida quyidagilar mavjud |
Moldova Andoza:Country data Pridnestrovye |
Moldaviya Sovet Sotsialistik Respublikasi yoki Moldova Sovet Sotsialistik Respublikasi, Moldaviya SSR yoki Moldova SSR (rumincha: Republica Sovietică Socialistă Moldovenească; mold.: Република Советикэ Сочиалистэ Молдовеняскэ; ruscha: Молда́вская Сове́тская Социалисти́ческая Респу́блика) — Sovet Ittifoqi tarkibiga kirgan respublikalarning biri. Sovet davrida chop etilgan oʻzbekcha manbalarda mamlakat nomi Moldaviya SSR deb yuritiladi.[1] Ayrim manbalarda esa Sovet Moldaviyasi deb berilgan.
Moldaviya SSR 1940-yilning 2-avgustida oʻsha yilning 28-iyunida Ruminiyadan anneksiya qilib olingan Bessarabiyaning ayrim hududlari hamda Ukraina SSR tarkibidagi Moldaviya Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasining ayrim hududlarini birlashtirib tuzilgan.
Moldaviya SSR poytaxti Kishinyov shahri boʻlgan. Respublika 40 rayonga boʻlingan, 21 shahar, 47 shahar tipidagi posyolkasi boʻlgan.
1990-yilning 23-iyunida Moldaviya SSR suverenitet deklaratsiyasini eʼlon qildi va Moldova Sovet Sotsialistik Respublikasi deb qayta nomlandi. 1991-yilning 23-mayida oʻz mustaqilligini eʼlon qildi va Moldova Respublikasi deb qayta nomlandi. Sovet Ittifoqi mamlakat mustaqilligini 1991-yil 26-dekabrda rasman tan oldi.
Tarixi
Moldaviyada sinfiy jamiyat 9–11-asrlarda paydo boʻlgan. 12–14-asrlarda turli qabila ittifoqlari va davlat uyushmalari (skiflar, gotlar, hunnlar, Qadimiy rus davlati, Oltin Oʻrda va boshqalar) sistemasida, 14-asrda voloxlarning sharqiy slavyanlar bilan aloqasi natijasida moldavan elati tashkil topgan. 1359-yildan mustaqil Moldaviya knyazligi hukm sura boshlagan. 16–18-asrlarda Usmonli turk imperiyasi qoʻl ostida boʻlgan, turklar zulmiga qarshi ozodlik harakatlari boshlangan.
18-asr oxiriga kelib Rossiya Dnestr davlatidan chap tomondagi yerlarni, 1812-yili esa Bessarabiyani qoʻshib olgan. Sovet hokimiyati 1917-yil (dekabr) – 1918-yil (yanvar)da oʻrnatilgan. 1918-yil yanvar-martida Ruminiya Bessarabiyani bosib olgan.
1924-yil 12-oktabrda Ukraina SSR tarkibida Moldaviya Avtonom Sovet Sotsialistik Respublikasi tashkil etilgan. 1940-yil 28-iyunda Sovet Ittifoqi Bessarabini qaytarib olgan. 1940-yil 2-avgustda Moldaviya SSR tashkil topgan. Oʻsha yili Moldaviya Kommunistlar Partiyasi tuzilgan. 1941-yilda Moldaviya gitlerchi-fashist qoʻshinlari tomonidan okkupatsiya qilingan. 1944-yil avgustda Qizil armiya fashistlarni siqib chiqargan. Moldaviya SSR Lenin ordeni (1958), Oktabr Inqilob (1974) va Xalqlar doʻstligi (1972) ordenlari bilan mukofotlangan.
1990-yilning 23-iyunida Moldaviya SSR suverenitet deklaratsiyasini eʼlon qildi va Moldova Sovet Sotsialistik Respublikasi deb qayta nomlandi. 1991-yilning 23-mayida oʻz mustaqilligini eʼlon qildi va Moldova Respublikasi deb qayta nomlandi. Sovet Ittifoqi mamlakat mustaqilligini 1991-yil 26-dekabrda rasman tan oldi.
Manbalar
- ↑ "Moldaviya SSR" (oʻzbekcha). Ensiklopedik lugʻat. 1. Toshkent: Oʻzbek sovet ensiklopediyasi. 1988. p. 531. 5-89890-002-0.
Havolalar
Vikiomborda Moldaviya Sovet Sotsialistik Respublikasi haqida turkum mavjud |