Belorussiya Sovet Sotsialistik Respublikasi: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Tarixi
Qator 79: Qator 79:


==Tarixi==
==Tarixi==
Belorussiyada sinfiy jamiyat 1-ming yillikda vujudga kelgan. 10–12-asr boshida [[Kiev Rusi]] tarkibida [[Polotsk]], [[Turovo-Minsk]] va boshqa feodal knyazliklari tashkil topgan. 13–14-asrlarda Belorussiya yerlari [[Litva Buyuk knyazligi]], 1569-yildan [[Rech Pospolita]] tarkibida boʻlgan. 16-asrda belorus xalqi toʻla tarkib topgan. 18-asr oxirida Belorussiya yerlari [[Rossiya]] bilan qoʻshilgan.
Belorussiyada sinfiy jamiyat 1-ming yillikda vujudga kelgan. 10–12-asr boshida [[Kiev Rusi]] tarkibida [[Polotsk]], [[Turovo-Minsk]] va boshqa feodal knyazliklari tashkil topgan. 13–14-asrlarda Belorussiya yerlari [[Litva Buyuk knyazligi]], 1569-yildan [[Rech Pospolita]] tarkibida boʻlgan. 16-asrda belorus xalqi toʻla tarkib topgan. 18-asr oxirida Belorussiya yerlari [[Rossiya]] bilan qoʻshilgan.
[[File:PL-RU war 1919 phase I.svg|thumb|left|The initial and provisional borders of the SSRB (dark green).]]


1861-yilgi dehqonlar islohoti [[kapitalizm]] taraqqiyotini tezlashtirgan. 1863–1864-yillarda belorus xalqi [[Polsha milliy ozodlik qoʻzgʻoloni]]da qatnashgan. 19-asr oxirida dastlabki sotsialist-demokratik toʻgaraklar, 1904-yilda [[Polese]] va Shimoli-gʻarbiy kometetlar, 1906-yili RSDRP Litva va Belorussiya viloyati ittifoqi tuzilgan. Belorus xalqi 1905-1907-yillar revolyutsasi, 1917-yil [[Fevral inqilobi|Fevral]] va [[Oktabr inqilobi|Oktabr]] inqiloblarida qatnashgan. 1917-yil noyabrda Belorussiyada [[Sovet hokimiyati]] oʻrnatilgan. 1918-yil fevral-noyabr oylarida Belorussiya hududining koʻp qismini [[Germaniya]] qoʻshinlari bosib olgan.
1861-yilgi dehqonlar islohoti [[kapitalizm]] taraqqiyotini tezlashtirgan. 1863–1864-yillarda belorus xalqi [[Polsha milliy ozodlik qoʻzgʻoloni]]da qatnashgan. 19-asr oxirida dastlabki sotsialist-demokratik toʻgaraklar, 1904-yilda [[Polese]] va Shimoli-gʻarbiy kometetlar, 1906-yili RSDRP Litva va Belorussiya viloyati ittifoqi tuzilgan. Belorus xalqi 1905-1907-yillar revolyutsasi, 1917-yil [[Fevral inqilobi|Fevral]] va [[Oktabr inqilobi|Oktabr]] inqiloblarida qatnashgan. 1917-yil noyabrda Belorussiyada [[Sovet hokimiyati]] oʻrnatilgan. 1918-yil fevral-noyabr oylarida Belorussiya hududining koʻp qismini [[Germaniya]] qoʻshinlari bosib olgan.

15-Avgust 2018, 02:45 dagi koʻrinishi

1920–1991
Maqom Sovet Ittifoqi respublikasi (1922–1991)
Bosh vazir  
• 1920–1924 (ilk)
Aleksander Chervyakov
• 1990–1991 (soʻnggi)
Vyachaslau Kebich
Prezident  
• 1920–1937 (ilk)
Aleksander Chervyakov
• 1990–1991 (soʻnggi)
Mikalay Dzyemyansyey
Tarixiy era XX asr
Avvalgi davlat
Keyingi davlat
Litva–Belorussiya Sovet Sotsialistik Respublikasi
Ikkinchi Polsha Respublikasi
Reichskommissariat Ostland
Bezirk Bialystok
Reichskommissariat Ukraine
Belarus
Hozirda hududida quyidagilar mavjud

 Belarus
 Lithuania[1]

 Poland
 Russia

Belorussiya Sovet Sotsialistik Respublikasi, Belorussiya SSR (belaruscha: Беларуская Савецкая Сацыялiстычная Рэспубліка; ruscha: Белорусская Советская Социалистическая Республика) — Sovet Ittifoqi tarkibiga kirgan respublikalarning biri. 1920–1922-yillarda mavjud boʻlgan, 1922-yildan 1991-yilgacha Sovet Ittifoqi tarkibidagi oʻn besh respublikaning biri boʻlgan. 1990-yildan 1991-yilgacha oʻz qonunchiligiga ega boʻlgan. Respublikani Belorussiya Kommunistik partiyasi boshqargan. Ayrim manbalarda Sovet Belorussiyasi deb yuritiladi.

1918-yilning 19-martida Belorussiya Demokratik Respublikasi mustaqillik eʼlon qilgan. 1919-yilning 1-yanvar kuni bolsheviklar tomonidan Belorussiya Sotsialistik Sovet Respublikasi (belaruscha: Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь; ruscha: Социалистическая Советская Республика Белоруссия) tashkil etilgan. 1922-yilda Belorussiya SSR Ukraina SSR, Zakavkazye SFSR va Rossiya RSFSR bilan bir qatorda Sovet Ittifoqining ilk toʻrt aʼzosidan biriga aylangan. Ikkinchi jahon urushi davrida fashistlar Germaniyasi Belorussiyani ishgʻol qilgan.

Sovet Ittifoqining soʻnggi yillarida, 1990-yil 27-iyulda Belorussiya SSR Oliy Soveti davlat suvereniteti deklaratsiyasini qabul qildi. 1991-yil 15-avgustda Stanislav Sushkiyevich mamlakatning birinchi prezidenti etib saylandi. Oʻn kundan keyin, 1991-yil 25-avgustda Belorussiya SSR oʻz mustaqilligini eʼlon qildi va davlat nomi Belorussiya Respublikasiga oʻzgartirildi. Oradan toʻrt oyu bir kun oʻtib, 1991-yil 26-dekabrda Sovet Ittifoqi tarqatib yuborildi.

Tarixi

Belorussiyada sinfiy jamiyat 1-ming yillikda vujudga kelgan. 10–12-asr boshida Kiev Rusi tarkibida Polotsk, Turovo-Minsk va boshqa feodal knyazliklari tashkil topgan. 13–14-asrlarda Belorussiya yerlari Litva Buyuk knyazligi, 1569-yildan Rech Pospolita tarkibida boʻlgan. 16-asrda belorus xalqi toʻla tarkib topgan. 18-asr oxirida Belorussiya yerlari Rossiya bilan qoʻshilgan.

The initial and provisional borders of the SSRB (dark green).

1861-yilgi dehqonlar islohoti kapitalizm taraqqiyotini tezlashtirgan. 1863–1864-yillarda belorus xalqi Polsha milliy ozodlik qoʻzgʻolonida qatnashgan. 19-asr oxirida dastlabki sotsialist-demokratik toʻgaraklar, 1904-yilda Polese va Shimoli-gʻarbiy kometetlar, 1906-yili RSDRP Litva va Belorussiya viloyati ittifoqi tuzilgan. Belorus xalqi 1905-1907-yillar revolyutsasi, 1917-yil Fevral va Oktabr inqiloblarida qatnashgan. 1917-yil noyabrda Belorussiyada Sovet hokimiyati oʻrnatilgan. 1918-yil fevral-noyabr oylarida Belorussiya hududining koʻp qismini Germaniya qoʻshinlari bosib olgan.

1919-yi 1-yanvarda BSSR tashkil etilgan. Gʻarbiy Belorussiya 1921-yilgi Piga shartnomasiga koʻra Polshaga oʻtgan. 1922-yili BSSR Sovet Ittifoqi tarkibiga kirgan. 1939-yil noyabrda Gʻarbiy Belorussiya BSSR bilan qayta qoʻshilgan. 1941-yili Belorussiyani nemis-fashist qoʻshinlari bosib olgan. 1944-yili iyulda Belorussiyani sovet qoʻshinlari ozod qilgan. 1945-yildan BMT aʼzosi boʻlgan. BSSR Lenin ordeni (1935, 1958), Oktabr Inqilobi (1968), Xalqlar doʻstligi(1972) ordenlari bilan mukofotlangan.

1918-yilning 19-martida Belorussiya Demokratik Respublikasi mustaqillik eʼlon qilgan. 1919-yilning 1-yanvar kuni bolsheviklar tomonidan Belorussiya Sotsialistik Sovet Respublikasi (belaruscha: Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка Беларусь; ruscha: Социалистическая Советская Республика Белоруссия) tashkil etilgan. 1922-yilda Belorussiya SSR Ukraina SSR, Zakavkazye SFSR va Rossiya RSFSR bilan bir qatorda Sovet Ittifoqining ilk toʻrt aʼzosidan biriga aylangan. Ikkinchi jahon urushi davrida fashistlar Germaniyasi Belorussiyani ishgʻol qilgan.

Sovet Ittifoqining soʻnggi yillarida, 1990-yil 27-iyulda Belorussiya SSR Oliy Soveti davlat suvereniteti deklaratsiyasini qabul qildi. 1991-yil 15-avgustda Stanislav Sushkiyevich mamlakatning birinchi prezidenti etib saylandi. Oʻn kundan keyin, 1991-yil 25-avgustda Belorussiya SSR oʻz mustaqilligini eʼlon qildi va davlat nomi Belorussiya Respublikasiga oʻzgartirildi. Oradan toʻrt oyu bir kun oʻtib, 1991-yil 26-dekabrda Sovet Ittifoqi tarqatib yuborildi.

Manbalar

  1. Note: Some parts, e.g., Švenčionys, Šalčininkai, Dieveniškės, Adutiškis, Druskininkai, were annexed in 1939 from Poland to Byelorussia, but passed to Lithuania in 1940

Havolalar