Andalusiya: Versiyalar orasidagi farq
qisqartmalarni toʻliqlash (v0.3) |
kTahrir izohi yoʻq |
||
| Qator 16: | Qator 16: | ||
'''Andalusiya''' ([[ispan tili|isp.]] ''Andalucía'') [[Ispaniya]]ning janubiy, eng seraholi viloyati, [[avtonom jamoat]]dir. Markazi – [[Sevilla]] shahri. Aholisi – 8 424 102 kishi. Maydoni – 87 268 km<sup>2</sup>. |
'''Andalusiya''' ([[ispan tili|isp.]] ''Andalucía'') [[Ispaniya]]ning janubiy, eng seraholi viloyati, [[avtonom jamoat]]dir. Markazi – [[Sevilla]] shahri. Aholisi – 8 424 102 kishi. Maydoni – 87 268 km<sup>2</sup>. |
||
Ma’muriy jihatdan 8 provinsiya — [[Almería (provinsiya)|Al-meriya]], [[Granada (provinsiya)|Granada]], [[Cádiz (provinsiya)|Kadis]], [[Córdoba (Ispaniya pronsiyasi)|Kordova]], [[Málaga (provinsiya)|Malaga]], [[Sevilla (provinsiya)|Sevilya]], [[Huelva (provinsiya)|Uelva]], [[Jaén (provinsiya)|Xaenga]] bo‘linadi. Eng yirik portlari: [[Sevilla|Sevilya]], [[Kordova (shahar)|Kordova]] (Qurtuba), [[Malaga]], [[Kadis]]. Yevropaning eng jan. nuqtasi — Marroki burni Andalusiya janubiy-g‘arbda Atlantika okeani (Kadis qo‘ltig‘i), janubi-sharqda O‘rta dengiz bilan o‘ralgan, janubida [[Gibraltar]] bo‘g‘ozi uni Afrika qitasidan ajratib turadi. [[Gvadalkvivir]] daryosi havzasidagi Andalusiya pasttekisligi viloyat hududining aksari qismini egallagan. Pirenei yarim orolning eng baland nuqtasi — Mulasen cho‘qqisi (3478 m) Andalusiyada joylashgan. Tog‘lar doim yashil o‘rmon va butazorlar bilan qoplangan. Andalusiya da asosan, g‘alla, paxta, dukkaklilar, shakarqamish, zaytun mevasi va zaytun moyi, sitrus mevalar (apelsin) hamda uzum yetishtiriladi. Qo‘y, qoramol (korrida o‘yinlari uchun buqa), yilqi boqiladi, baliq ovlanadi, dengizdan tuz olinadi.Yalpi mahsulot qiymatining 1/5 qismi sanoatga to‘g‘ri keladi. Andalusiyada poli-metall rudalari, temir ruda, toshko‘mir konlari bor. Ishlab beruvchi sanoat tarmoqlaridan tashqari rangli metallurgiya, mashinasozlik (jumladan ke-masozlik), to‘qimachilik, kimyo, neft, oziq-ovqat sanoati rivojlangan. [[Malaga|Malaga shahri]] kurort rayonining markazi sifatida mashhur. Andalusiya nomining kelib chiqishi aniqlan-magan. Arablar 8-asr avvalida Pireney yarim orol katta qismini egallagach, o‘sha joy-larni Andalusiya (al-Andalus) deb ataganlar. Andalusiyada qadimda iberlar yashagan. Andalusiyada finikiyaliklarning manzilgohlari (koloniyalari) [Gades (Kadis), Korduba (Kordova), Malaka (Malaga) va boshqa], so‘ngra karfagenliklarning manzilgohlari bo‘lgan. Ispaniyada Rim hukmronligi davrida A. Betika (Rim provinsiyasi) hududiga kirgan. Arablar hukmronligi o‘rnatilgan davrda Andalusiya 4 ta qirollik (amirlik) — Xaen, Kurtuba, Sevilya, G‘arnataga bo‘lingan. 13-asrda rekonkista jarayonida A. arablardan tortib olingan (G‘arnatadan tashqari). 1492 yil G‘arnata egallanishi bilan Andalusiya to‘la-to‘kis Kastiliya va Aragon qirolligiga qo‘shib olingan. A.ning keyingi tarixi Ispaniya tarixi bilan uyg‘unlashib ketgan. Granada, Kordova, Malaga, Sevilya shaharlarida Rim davri, arab madaniyati va Uyg‘onish davrining tarixiy yodgorliklari saqlangan.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> |
|||
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri --> |
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri --> |
||
2-Avgust 2018, 18:02 dagi koʻrinishi
Andalusiya
_(special_marker).svg) | |
|---|---|
| Avtonom Jamoat | |
 | |
 Bayroq .svg) Gerb | |
| 37°24′18″N 5°59′15″W / 37.40500°N 5.98750°W G OKoordinatalari: 37°24′18″N 5°59′15″W / 37.40500°N 5.98750°W G O | |
| Mamlakat | Ispaniya |
| Maydon | 87,268 km2 (33,694 mi²) |
| Rasmiy til(lar)i | Ispancha |
| Aholisi (2016) |
8,388,107 |
| Zichligi | 96 kishi/km2 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+1, yozda UTC+2 |
|
| |
Andalusiya (isp. Andalucía) Ispaniyaning janubiy, eng seraholi viloyati, avtonom jamoatdir. Markazi – Sevilla shahri. Aholisi – 8 424 102 kishi. Maydoni – 87 268 km2.
Ma’muriy jihatdan 8 provinsiya — Al-meriya, Granada, Kadis, Kordova, Malaga, Sevilya, Uelva, Xaenga bo‘linadi. Eng yirik portlari: Sevilya, Kordova (Qurtuba), Malaga, Kadis. Yevropaning eng jan. nuqtasi — Marroki burni Andalusiya janubiy-g‘arbda Atlantika okeani (Kadis qo‘ltig‘i), janubi-sharqda O‘rta dengiz bilan o‘ralgan, janubida Gibraltar bo‘g‘ozi uni Afrika qitasidan ajratib turadi. Gvadalkvivir daryosi havzasidagi Andalusiya pasttekisligi viloyat hududining aksari qismini egallagan. Pirenei yarim orolning eng baland nuqtasi — Mulasen cho‘qqisi (3478 m) Andalusiyada joylashgan. Tog‘lar doim yashil o‘rmon va butazorlar bilan qoplangan. Andalusiya da asosan, g‘alla, paxta, dukkaklilar, shakarqamish, zaytun mevasi va zaytun moyi, sitrus mevalar (apelsin) hamda uzum yetishtiriladi. Qo‘y, qoramol (korrida o‘yinlari uchun buqa), yilqi boqiladi, baliq ovlanadi, dengizdan tuz olinadi.Yalpi mahsulot qiymatining 1/5 qismi sanoatga to‘g‘ri keladi. Andalusiyada poli-metall rudalari, temir ruda, toshko‘mir konlari bor. Ishlab beruvchi sanoat tarmoqlaridan tashqari rangli metallurgiya, mashinasozlik (jumladan ke-masozlik), to‘qimachilik, kimyo, neft, oziq-ovqat sanoati rivojlangan. Malaga shahri kurort rayonining markazi sifatida mashhur. Andalusiya nomining kelib chiqishi aniqlan-magan. Arablar 8-asr avvalida Pireney yarim orol katta qismini egallagach, o‘sha joy-larni Andalusiya (al-Andalus) deb ataganlar. Andalusiyada qadimda iberlar yashagan. Andalusiyada finikiyaliklarning manzilgohlari (koloniyalari) [Gades (Kadis), Korduba (Kordova), Malaka (Malaga) va boshqa], so‘ngra karfagenliklarning manzilgohlari bo‘lgan. Ispaniyada Rim hukmronligi davrida A. Betika (Rim provinsiyasi) hududiga kirgan. Arablar hukmronligi o‘rnatilgan davrda Andalusiya 4 ta qirollik (amirlik) — Xaen, Kurtuba, Sevilya, G‘arnataga bo‘lingan. 13-asrda rekonkista jarayonida A. arablardan tortib olingan (G‘arnatadan tashqari). 1492 yil G‘arnata egallanishi bilan Andalusiya to‘la-to‘kis Kastiliya va Aragon qirolligiga qo‘shib olingan. A.ning keyingi tarixi Ispaniya tarixi bilan uyg‘unlashib ketgan. Granada, Kordova, Malaga, Sevilya shaharlarida Rim davri, arab madaniyati va Uyg‘onish davrining tarixiy yodgorliklari saqlangan.[1]
Havolalar
Manbalar
 | Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 | ||
 |