Moʻgʻul yozuvi: Versiyalar orasidagi farq
k qisqartmalarni toʻliqlash, replaced: 1 y. → 1 yil, -a.ga → -asrga (2) using AWB |
qisqartmalarni toʻliqlash (p1, v0.5) |
||
| Qator 1: | Qator 1: | ||
'''Moʻgʻul yozuvi''' — uygʻur alifbosi asosida yaratilgan [[yozuv]] ( |
'''Moʻgʻul yozuvi''' — uygʻur alifbosi asosida yaratilgan [[yozuv]] (qarang [[Uygʻur yozuvi]]). Moʻgʻul yozuvining dastlabki [[yodgorlik]]lari 13-asrga mansub: [[Chingizxon]] toshidagi yozuv (1225), [[elxon]] Argʻunning maktubi (1289). Yozuvning yoʻnalishi yuqoridan pastga, qatorlar chapdan oʻngga qarab oʻqilgan. [[Belgi (soʻz)|Belgi]]lari polifonik [[xususiyat|xususi-yat]]ga ega, yaʼni bir belgi bir necha to-vushni ifodalagan. Baʼzi belgilar, [[soʻz]]dagi oʻrniga qarab, 2 yoki 3 xil shaklga ega boʻlgan. Alifbo 20 ta asosiy va 8 ta [[qoʻshimcha]] [[harf]]lardan iborat. Ularning hammasi uygʻur alifbosidagi 14 ta asosiy belgining hosilalari hisoblanadi. Moʻgʻul yozuvi oʻzining paydo boʻlgan davridan boshlab, undagi belgilarning polifonik xususiyati tufayli, barcha [[moʻgʻullar|moʻgʻul]] [[qabila]]lari uchun umumiy yozuvga aylanib, 16— 17-asrlar oraligʻida unga ayrim oʻzgarishlar kiritilgan. Moʻgʻul yozuvi [[Buryatiya]] ([[Rossiya Federatsiyasi]])da 1931 yilgʻacha, [[Mongoliya]]da 1945 yilgacha (rus alifbosiga oʻtilguncha) qoʻllangan.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> |
||
== Manbalar == |
== Manbalar == |
||
2-Avgust 2018, 17:47 dagi koʻrinishi
Moʻgʻul yozuvi — uygʻur alifbosi asosida yaratilgan yozuv (qarang Uygʻur yozuvi). Moʻgʻul yozuvining dastlabki yodgorliklari 13-asrga mansub: Chingizxon toshidagi yozuv (1225), elxon Argʻunning maktubi (1289). Yozuvning yoʻnalishi yuqoridan pastga, qatorlar chapdan oʻngga qarab oʻqilgan. Belgilari polifonik xususi-yatga ega, yaʼni bir belgi bir necha to-vushni ifodalagan. Baʼzi belgilar, soʻzdagi oʻrniga qarab, 2 yoki 3 xil shaklga ega boʻlgan. Alifbo 20 ta asosiy va 8 ta qoʻshimcha harflardan iborat. Ularning hammasi uygʻur alifbosidagi 14 ta asosiy belgining hosilalari hisoblanadi. Moʻgʻul yozuvi oʻzining paydo boʻlgan davridan boshlab, undagi belgilarning polifonik xususiyati tufayli, barcha moʻgʻul qabilalari uchun umumiy yozuvga aylanib, 16— 17-asrlar oraligʻida unga ayrim oʻzgarishlar kiritilgan. Moʻgʻul yozuvi Buryatiya (Rossiya Federatsiyasi)da 1931 yilgʻacha, Mongoliyada 1945 yilgacha (rus alifbosiga oʻtilguncha) qoʻllangan.[1]
Manbalar
 | Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan. |
 | Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak. |