Kaliforniya

Kaliforniya California
Shtat
Kaliforniya bayrog`i Kaliforniya tamg`asi
Shtat laqabi: (Golden State)
Mamlakat	AQSh
Poytaxt	Sacramento
Eng yirik shaharlar	Los Angeles San Diego San José
Maydon    • Butun    • % suv	AQSh: 3-oʻrinda 423,970 km² 4.73 %
Aholi    • Butun (2021)    • Zichlik    • Senat oʻrinlari    • Elektoral ovozlari	AQSh: 1-oʻrinda 36,132,147 83.85 kishi/km² 53 55
YIM    • YIM    • YIM/kishi	AQSh: 1-oʻrinda $1,550,753 million $43,266
Ittifoqqa kirish    • Sana	31-boʻlib 9 sentabr 1850
Vaqt	UTC-8 (PST)
Qisqartma	CA [6]
Shtat guli	California Poppy (Eschscholzia californica)
Shtat daraxti	California redwoods (Sequoiadendron giganteum, Sequoia sempervirens)

Kaliforniya - AQSH janubigʻarbidagi shtat, Tinch okean sohilida. Mayd. 411 ming km². Aholisi 394,5 mln. kishi (2017). Maʼmuriy markazi — Sakramento sh. Shtat markazini keng Qirgʻoq boʻyi tizmalari bilan oʻralgan Kaliforniya vodiysi egallagan. Yirik daryolari — Sakramento va San-Xoakin. Sharqda Syerra-Nevada togʻlari, jan.da Moxave qumli choʻli va chuqur tektonik botiqlar (Ajal vodiysi, Solton-Si koʻli) bilan chegaradosh. Iklimi yozi issiq va kishi sernam oʻrta dengiz iqlimi. Shtatning togʻ yon bagʻirlarida issiq va quruq iqlim. Togʻ qaragʻay oʻrmonlari va qattiq bargi doim yashil butalar oʻsadi. Kaliforniyada Yosemit, Lassen-Volkanik, Sekvayya va Kings-Kanon milliy parklari tashkil etilgan. Neft, tabiiy gaz, oltin, simob, temir rudasi va boshqa foydali qazilmalar olinadi.

Kaliforniya AQShning iqtisodiy jihatdan yuksak rivojlangan shtati, muhim harbiy ishlab chiqarish markazi. Aviatsiya, raketa-kosmik, radioelektronika, kimyo sanoati, neftni qayta ishlash, mashinasozlik (jumladan, kemasozlik), qora metallurgiya rivojlangan. Koʻplab oziq-ovqat (ayniqsa, konserva sanoati) korxonalari bor. Muhim sanoat markazlari — Los-Anjeles, San-Fransisko, San-Diyego, Oklend. Gollivudda kino sanoati rivoj topgan.

Qishloq xoʻjaligi intensiv dehqonchilik b-n birga (asosan, meva va sabzavotlar, sitrus mevalar, paxta), ekstensiv chorvachilikka ixtisoslashgan. Shim.da oʻrmonchilik, dengiz boʻylarida baliq ovlash, turizm rivojlangan.

Muhim portlari: San-Fransisko, Los-Anjeles. Harbiy bazalar, Kaliforniya universiteti bor.

Kaliforniyaga yevropaliklar 16-asrda kela boshlagan. 18-asrdan ispanlar uni mustamlakaga aylantirganlar. Meksika mustaqillikka erishgach (1821), Kaliforniya hududi uning tarkibiga kirgan. AQTT1 — Meksika urushi (1846—48) natijasida Kaliforniya Meksikadan tortib olinib, AQShga qoʻshib olingan; 1850 yildan AQSH shtati.