Qarshi: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish
← Avvalgi tahrirKeyingi tahrir →
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
VizualVikimatn
k →‎top: imlo, replaced: Shaxar → Shahar using AWB
k vekifikatsiya, imlo, replaced: g`u → gʻu (13), e'li → eʼli (12), o`g → oʻg (76) using AWB
Qator 72: Qator 72:
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->
<!-- Bot tomonidan qoʻshilgan matn oxiri -->


'''Qarshi''' (Қарши; Mo`g`ulcha: ''Харш'', {{lang-ar|نسف}}&nbsp;- ''Nasaf''; {{lang-ar|نخشب}}&nbsp;- ''Naxshab'', ''Behbudiy'') [[O`zbekiston]] janubidagi shahar va [[Qashqadaryo viloyati|viloyat]] markazi. Joylashuvi: 38° 51' 48N 65° 47' 52E. 27 asrdan ko`proq tarixga ega bu shahar hozirda O`zbekistonning neft va gaz sanoati markazidir. Shaharda temir yo`li vokzali,<ref>http://uza.uz/uz/business/1870/</ref> aeroport mavjud. Futbol klubi - [[Nasaf (futbol klubi)|"Nasaf"]]
'''Qarshi''' (Қарши; Moʻgʻulcha: ''Харш'', {{lang-ar|نسف}}&nbsp;- ''Nasaf''; {{lang-ar|نخشب}}&nbsp;- ''Naxshab'', ''Behbudiy'') [[O`zbekiston]] janubidagi shahar va [[Qashqadaryo viloyati|viloyat]] markazi. Joylashuvi: 38° 51' 48N 65° 47' 52E. 27 asrdan koʻproq tarixga ega bu shahar hozirda Oʻzbekistonning neft va gaz sanoati markazidir. Shaharda temir yoʻli vokzali,<ref>http://uza.uz/uz/business/1870/</ref> aeroport mavjud. Futbol klubi - [[Nasaf (futbol klubi)|"Nasaf"]]


== Qarshi shevasi ==
== Qarshi shevasi ==
Shahar aholisi o`ziga xos shevada gaplashadi. Eng sezilarli belgilaridan biri ''"chi"'' qo`shimchasini qo`shishdir. Masalan, adabiy tildagi ''kelardi'' Qarshi shevasida ''kelaychiydi'' yoki ''kelaychidi'' tarzida ishlatiladi.
Shahar aholisi oʻziga xos shevada gaplashadi. Eng sezilarli belgilaridan biri ''"chi"'' qoʻshimchasini qoʻshishdir. Masalan, adabiy tildagi ''kelardi'' Qarshi shevasida ''kelaychiydi'' yoki ''kelaychidi'' tarzida ishlatiladi.


* Hozirgi zamon davom fe'li ''-opti'' yoki ''-yopti'' shaklida yasaladi: ''ketopti'', ''o`qiyopti'', ''kelopti''
* Hozirgi zamon davom feʼli ''-opti'' yoki ''-yopti'' shaklida yasaladi: ''ketopti'', ''o`qiyopti'', ''kelopti''
* "qayerga", "qayoqqa" - ''"qerga"'', ''"qaqqa"'';
* "qayerga", "qayoqqa" - ''"qerga"'', ''"qaqqa"'';
* "boramiz", "kelamiz" - ''"borouza"'', ''"kelouza"''
* "boramiz", "kelamiz" - ''"borouza"'', ''"kelouza"''
* so`zning oxiridagi ''-k'' tovushi ''"-y"''ga aylanadi: eshik - ''eshiy'', teshik - ''teshiy'', etik - ''etiy''
* soʻzning oxiridagi ''-k'' tovushi ''"-y"''ga aylanadi: eshik - ''eshiy'', teshik - ''teshiy'', etik - ''etiy''
* ''-lar'' qo`shimchasidan oxirgi ''-r'' harfi tushib qoladi: ''ula'' (ular), ''kelila'' (kelinglar) va hk.
* ''-lar'' qoʻshimchasidan oxirgi ''-r'' harfi tushib qoladi: ''ula'' (ular), ''kelila'' (kelinglar) va hk.
* ''-siz'' 2-shaxs ko`plik qo`shimchasidan ham ''-z'' tushib qoladi: ''qilopsila'' (qilayapsizlar), ''ketopsilami'' (ketayapsizlarmi). Bu o`z navbatida ba'zi tushunmovchilikka olib keladi. ''Sila nima qilopsila?'' (Sizlar nima qilayapsizlar?) jumlasi agar o`zidan kattalarga nisbatan aytilganda, xuddi "sen"lagandek tuyuladi, aslida unday bo`lmasa ham.
* ''-siz'' 2-shaxs koʻplik qoʻshimchasidan ham ''-z'' tushib qoladi: ''qilopsila'' (qilayapsizlar), ''ketopsilami'' (ketayapsizlarmi). Bu oʻz navbatida baʼzi tushunmovchilikka olib keladi. ''Sila nima qilopsila?'' (Sizlar nima qilayapsizlar?) jumlasi agar oʻzidan kattalarga nisbatan aytilganda, xuddi "sen"lagandek tuyuladi, aslida unday boʻlmasa ham.
* Fors-tojikcha ba'zi so`zlarni qo`llashadi: paypoq - ''jilop'', ushoq - ''norizgi'' (''нон резги'' so`zidan), qalpoq - ''kallapo`sh'' va hk.
* Fors-tojikcha baʼzi soʻzlarni qoʻllashadi: paypoq - ''jilop'', ushoq - ''norizgi'' (''нон резги'' soʻzidan), qalpoq - ''kallapo`sh'' va hk.


== Tarixi ==
== Tarixi ==

==== Ilk tarixi (er.av. VIII-IV asrlar) ====
==== Ilk tarixi (er.av. VIII-IV asrlar) ====
Qarshi shahrining tarixi eramizdan avvalgi VIII-VII asrlarga borib taqaladi. [[Yerqo`rg`on]]da olib borilgan arxeologik qazishmalar natijasida, ayni shu davrda Qarshi shahar sifatida shakllanganligi va qalin devor bilan o`ralganligi ma'lum bo`ldi. Yirik savdo yo`llariga yaqin joylashgan bu shahar [[So`g`diyona]]ning yirik shaharlaridan biriga aylandi.
Qarshi shahrining tarixi eramizdan avvalgi VIII-VII asrlarga borib taqaladi. [[Yerqo`rg`on]]da olib borilgan arxeologik qazishmalar natijasida, ayni shu davrda Qarshi shahar sifatida shakllanganligi va qalin devor bilan oʻralganligi maʼlum boʻldi. Yirik savdo yoʻllariga yaqin joylashgan bu shahar [[So`g`diyona]]ning yirik shaharlaridan biriga aylandi.


Qarshi 545-539 yillarda Kir II sharqiy Eron viloyatlari va [[Markaziy Osiyo]]dagi [[Xorazm]], [[So`g`diyona]], [[Marg`iyona]] viloyatlari va sak qabilalarini o`ziga bo`ysindirdi. Naxshab ham So`g`diyonaning bir qismi sifatida [[Ahamoniylar]] hukmdorligi ostiga o`tdi.
Qarshi 545-539 yillarda Kir II sharqiy Eron viloyatlari va [[Markaziy Osiyo]]dagi [[Xorazm]], [[So`g`diyona]], [[Marg`iyona]] viloyatlari va sak qabilalarini oʻziga boʻysindirdi. Naxshab ham Soʻgʻdiyonaning bir qismi sifatida [[Ahamoniylar]] hukmdorligi ostiga oʻtdi.


==== Ellin madaniyati davri (er.av. IV-II asrlar) ====
==== Ellin madaniyati davri (er.av. IV-II asrlar) ====
⚫
Naxshab eramizdan avvalgi IV asrda makedoniyalik [[Iskandar]] tomonidan ishgʻol qilindi. Iskandar, [[salavkiylar]] va [[Yunon-Baqtriya]] davrida bu yerda [[ellin]] madaniyati keng tarqaldi.


⚫
'''Naxshab''' soʻzi ilk bor hozirgi [[Afg`oniston]] hududidan topilgan, er.av. 328 yilda bitilgan, oromiy tilidagi hujjatda tilga olingan. Unda Xulma Bagavand hokimining Niksap (Naxshab) va Kish (Kesh, [[Shahrisabz]]) himoya devorlarini tuzatish uchun oʻz askarlarini joʻnatganligi xabar qilingan.
⚫
Naxshab eramizdan avvalgi IV asrda makedoniyalik [[Iskandar]] tomonidan ishg`ol qilindi. Iskandar, [[salavkiylar]] va [[Yunon-Baqtriya]] davrida bu yerda [[ellin]] madaniyati keng tarqaldi.

⚫
'''Naxshab''' so`zi ilk bor hozirgi [[Afg`oniston]] hududidan topilgan, er.av. 328 yilda bitilgan, oromiy tilidagi hujjatda tilga olingan. Unda Xulma Bagavand hokimining Niksap (Naxshab) va Kish (Kesh, [[Shahrisabz]]) himoya devorlarini tuzatish uchun o`z askarlarini jo`natganligi xabar qilingan.


==== Islomgacha bo`lgan davr (er.av. II - eramizning VII asri) ====
==== Islomgacha bo`lgan davr (er.av. II - eramizning VII asri) ====
⚫
Miloddan avvalgi II asrda Naxshab [[Parfiyona]] davlati tarkibiga kirdi. Bu davrda Naxshab ikki qatlamli devor bilan oʻralgan. Ikkinchi himoya devori 150 gektarga yaqin xududni tashqi xavfdan saqlab turgan. Yerqoʻrgʻon tashqi devori asosi 8 metr qalinlikda boʻlib, har 60 metrda yarim doirali minoralar boʻlgan. Devorning tepa qismida devor ichi koridori, oʻq-yoychilar xonalari mavjud boʻlgan.


⚫
[[Xionitlar]] va [[eftalitlar]] davrida Naxshab gullab yashnadi, Soʻgʻd vohasining savdo, hunarmandchilik markazlaridan biriga aylandi.
⚫
Miloddan avvalgi II asrda Naxshab [[Parfiyona]] davlati tarkibiga kirdi. Bu davrda Naxshab ikki qatlamli devor bilan o`ralgan. Ikkinchi himoya devori 150 gektarga yaqin xududni tashqi xavfdan saqlab turgan. Yerqo`rg`on tashqi devori asosi 8 metr qalinlikda bo`lib, har 60 metrda yarim doirali minoralar bo`lgan. Devorning tepa qismida devor ichi koridori, o`q-yoychilar xonalari mavjud bo`lgan.


⚫
V asrda shaharda dahshatli yongʻin yuz berdi. Butun shahar yonig kul boʻldi. Undan keyin Naxshab tiklangan boʻlsa-da, turk hoqonlari va sosoniylar xujumlari natijasida xarobaga aylandi. Faqat VI asr oxiri VII asr boshlaridagina tashlandiq shahar xarobalari ustida kulollar maxallasi bunyod etildi va asta-sekin shahar oʻzini tiklay boshladi.
⚫
[[Xionitlar]] va [[eftalitlar]] davrida Naxshab gullab yashnadi, So`g`d vohasining savdo, hunarmandchilik markazlaridan biriga aylandi.

⚫
V asrda shaharda dahshatli yong`in yuz berdi. Butun shahar yonig kul bo`ldi. Undan keyin Naxshab tiklangan bo`lsa-da, turk hoqonlari va sosoniylar xujumlari natijasida xarobaga aylandi. Faqat VI asr oxiri VII asr boshlaridagina tashlandiq shahar xarobalari ustida kulollar maxallasi bunyod etildi va asta-sekin shahar o`zini tiklay boshladi.


==== Islom fathidan keyingi Naxshab ====
==== Islom fathidan keyingi Naxshab ====
⚫
VIII asrning boshida [[Mavarounnahr]]ning boshqa shaharlari kabi Naxshab ham fath etildi. Shahar esa endi Nasaf deb atala boshladi. Shaharda ilk masjid qurildi. [[Istaxri]], [[Ibn Xavqal]] va [[Muqaddasiy]] kabi musulmon joʻgʻrofiyunlarining bergan maʼlumotiga koʻra, Naxshab qalin devor bilan oʻralgan va toʻrt darvozaga ega boʻlgan.


⚫
Savdo yoʻllarining xavfsizligi, tarixda birinchi chek tizimi yoʻlga qoʻyilishi, [[islom]]dan oldingi savdogarlardan olinadigan soliqlarning bekor qilinishi butun xalifalikda boʻlgani kabi Nasafda ham savdo-sotiq va hunarmandchilikning rivojlanishiga olib keldi.
⚫
VIII asrning boshida [[Mavarounnahr]]ning boshqa shaharlari kabi Naxshab ham fath etildi. Shahar esa endi Nasaf deb atala boshladi. Shaharda ilk masjid qurildi. [[Istaxri]], [[Ibn Xavqal]] va [[Muqaddasiy]] kabi musulmon jo`g`rofiyunlarining bergan ma'lumotiga ko`ra, Naxshab qalin devor bilan o'ralgan va to`rt darvozaga ega bo`lgan.

⚫
Savdo yo`llarining xavfsizligi, tarixda birinchi chek tizimi yo`lga qo`yilishi, [[islom]]dan oldingi savdogarlardan olinadigan soliqlarning bekor qilinishi butun xalifalikda bo`lgani kabi Nasafda ham savdo-sotiq va hunarmandchilikning rivojlanishiga olib keldi.


IX asrning boshida Nasaf [[Somoniylar]] tarkibiga kirdi. XI asrda [[qoraxoniylar]] qo`liga o`tdi. [[Mo`g`ul]]lar bosqini arafasida Nasaf Xorazm sultonligi tarkibiga kirar edi.
IX asrning boshida Nasaf [[Somoniylar]] tarkibiga kirdi. XI asrda [[qoraxoniylar]] qoʻliga oʻtdi. [[Mo`g`ul]]lar bosqini arafasida Nasaf Xorazm sultonligi tarkibiga kirar edi.


==== Mo`g`ullar davrida Nasaf (XIII-XIV asrlar) ====
==== Mo`g`ullar davrida Nasaf (XIII-XIV asrlar) ====
⚫
XIII asrning 20-yillarida Nasaf [[Chingizxon]] tarafidan vayron etildi. Aholining koʻpchiligi qirib yuborildi. Masjid va madrasalar vayron etildi.


⚫
XIV asrning boshlariga kelib Nasaf oʻzining mavqeini birmuncha tiklay boshladi. 1320 yilda [[Chig`atoy]] ulusini qoʻlga kiritgan [[Kebekxon]] Nasafni oʻzining poytaxtiga aylantirdi. Nasafga muhabbati baland boʻlgan Kebekxon undan biroz quyiroqda saroy qurdirdi va bu saroy el orasida "Qarshi" yani moʻgʻulcha 'saroy' degan nom bilan mashhur boʻldi. Nasaf aholisi sekin-asta Qarshi atrofiga koʻchib oʻta boshladi. Mana shu paytdan boshlab Qarshi Nasafning ikkinchi nomiga aylandi va XIX asrga kelib Nasaf nomini isteʼmoldan chiqardi.
⚫
XIII asrning 20-yillarida Nasaf [[Chingizxon]] tarafidan vayron etildi. Aholining ko`pchiligi qirib yuborildi. Masjid va madrasalar vayron etildi.


⚫
'''Qiziq maʼlumot:''' Kebekxon pul islohoti oʻtkazgan. Uning chiqargan pullari xalq orasida "kepaki" deb atala boshlangan. Qizigʻi shundaki, rus tilidagi "kopeyka" soʻzi bilan bu soʻz talaffuz jihatdan juda yaqin. Kebekxon davrida moʻgʻullarning Rusya ustidagi taʼsirini hisobga oladigan boʻlsak, "kopeyka"ning "kepaki"dan olingani unchalik ajablanarli emas.
⚫
XIV asrning boshlariga kelib Nasaf o`zining mavqeini birmuncha tiklay boshladi. 1320 yilda [[Chig`atoy]] ulusini qo'lga kiritgan [[Kebekxon]] Nasafni o`zining poytaxtiga aylantirdi. Nasafga muhabbati baland bo`lgan Kebekxon undan biroz quyiroqda saroy qurdirdi va bu saroy el orasida "Qarshi" yani mo`g`ulcha 'saroy' degan nom bilan mashhur bo`ldi. Nasaf aholisi sekin-asta Qarshi atrofiga ko`chib o`ta boshladi. Mana shu paytdan boshlab Qarshi Nasafning ikkinchi nomiga aylandi va XIX asrga kelib Nasaf nomini iste'moldan chiqardi.

⚫
'''Qiziq ma'lumot:''' Kebekxon pul islohoti o`tkazgan. Uning chiqargan pullari xalq orasida "kepaki" deb atala boshlangan. Qizig`i shundaki, rus tilidagi "kopeyka" so`zi bilan bu so`z talaffuz jihatdan juda yaqin. Kebekxon davrida mo`g`ullarning Rusya ustidagi ta'sirini hisobga oladigan bo`lsak, "kopeyka"ning "kepaki"dan olingani unchalik ajablanarli emas.


==== Temuriylar davrida Nasaf (XIV-XVI asrlar) ====
==== Temuriylar davrida Nasaf (XIV-XVI asrlar) ====

[[Amir Temur]] strategik ahamiyatga molik bo`lgan Nasafni himoya devori bilan o`ratdi. Ammo, Amir Temurning vatani bo`lgan [[Shahrisabz|Kesh]]ning mavqei ko`tarilishi natijasida Nasaf biroz etibordan qoldi. Shuning uchun [[temuriylar]] davridan biron ko`zga ko`rinarlik yodgorlik qolmagan.
[[Amir Temur]] strategik ahamiyatga molik bo`lgan Nasafni himoya devori bilan o`ratdi. Ammo, Amir Temurning vatani bo`lgan [[Shahrisabz|Kesh]]ning mavqei ko`tarilishi natijasida Nasaf biroz etibordan qoldi. Shuning uchun [[temuriylar]] davridan biron ko`zga ko`rinarlik yodgorlik qolmagan.


==== Shayboniylar, ashtarxoniylar davrida Qarshi (XVI-XVIII asrlar) ====
==== Shayboniylar, ashtarxoniylar davrida Qarshi (XVI-XVIII asrlar) ====

Qarshi [[shayboniylar]] hukmronligi ostiga o`tgandan so`ng tez rivojlana boshladi. Shayboniylar davrida Qashqadaryo daryosi ustiga ko`prik qurildi va bu inshoat hozirgacha saqlanib qolgan. Undan tashqari Ko`kgumbaz jome' masjidi kabi obidalarning ko`pchiligi aynan shayboniylar davrida barpo etilgan.
Qarshi [[shayboniylar]] hukmronligi ostiga o`tgandan so`ng tez rivojlana boshladi. Shayboniylar davrida Qashqadaryo daryosi ustiga ko`prik qurildi va bu inshoat hozirgacha saqlanib qolgan. Undan tashqari Ko`kgumbaz jome' masjidi kabi obidalarning ko`pchiligi aynan shayboniylar davrida barpo etilgan.


==== Qarshi Buxoro amirligi davrida (XVIII-XX asrlar) ====
==== Qarshi Buxoro amirligi davrida (XVIII-XX asrlar) ====

1785 yilda Amir Shoh Murod o`zini ''amir'' deb e'lon qildi va [[Buxoro]] xonligi amirlikka aylantirildi. Buxoro amirligi davrida Qarshi amirlikning ikkinchi ahamiyatga ega bo`lgan shahriga aylandi. Hatto nufuzi va hajmi jihatdan Samarqandni ham ortda qoldirgan Qarshi, Buxoro amirligi valiahdlarining (yani taxt vorislarining) rasmiy qarorgohi bo`lib qoldi.
1785 yilda Amir Shoh Murod o`zini ''amir'' deb e'lon qildi va [[Buxoro]] xonligi amirlikka aylantirildi. Buxoro amirligi davrida Qarshi amirlikning ikkinchi ahamiyatga ega bo`lgan shahriga aylandi. Hatto nufuzi va hajmi jihatdan Samarqandni ham ortda qoldirgan Qarshi, Buxoro amirligi valiahdlarining (yani taxt vorislarining) rasmiy qarorgohi bo`lib qoldi.


Qator 137: Qator 129:


==== Sho`rolar davrida Qarshi ====
==== Sho`rolar davrida Qarshi ====

1919 yilda [[Behbudiy, Mahmudxo`ja|Mahmudxo`ja Behbudiy]] Qarshida qatl etilgandan so`ng, shahar 1926 yildan 1937 yilgacha Behbudiy deb atala boshladi.<ref>http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc3p/150150</ref> Ammo, keyinchalik aholi ko`nikkan Qarshi nomi qaytarildi.
1919 yilda [[Behbudiy, Mahmudxo`ja|Mahmudxo`ja Behbudiy]] Qarshida qatl etilgandan so`ng, shahar 1926 yildan 1937 yilgacha Behbudiy deb atala boshladi.<ref>http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc3p/150150</ref> Ammo, keyinchalik aholi ko`nikkan Qarshi nomi qaytarildi.


[[Sho`rolar]] davrida Qarshi asosan qishloq xo`jaligiga asoslangan Qashqadaryo viloyatining markaziga aylandi. Shaharda boshqa shaharlar kabi sho`rolar arxitekturasiga oid binolar qurildi. Bir-biridan uncha farq qilmaydigan, ko`rimsiz ko`p qavatli binolar o`zbek mahallalariga muqobil o`laroq ko`plab qurila boshladi. Bu esa Qarshining qadimiylik ulug`vorlik siyog`ini yo`qotishiga olib keldi. Ba'zi masjid-madrasalar omborxona hatto qiynoqlar qo`llanadigan turmaxonalarga aylantirildi. "Toshturma" degan sovuq nomga ega bo`lgan bunday turmalardan biri shaharning 2700 yilligi yubileyiga qadar o`z vazifasini bajarib keldi.
[[Sho`rolar]] davrida Qarshi asosan qishloq xo`jaligiga asoslangan Qashqadaryo viloyatining markaziga aylandi. Shaharda boshqa shaharlar kabi sho`rolar arxitekturasiga oid binolar qurildi. Bir-biridan uncha farq qilmaydigan, ko`rimsiz ko`p qavatli binolar o`zbek mahallalariga muqobil o`laroq ko`plab qurila boshladi. Bu esa Qarshining qadimiylik ulug`vorlik siyog`ini yo`qotishiga olib keldi. Ba'zi masjid-madrasalar omborxona hatto qiynoqlar qo`llanadigan turmaxonalarga aylantirildi. "Toshturma" degan sovuq nomga ega boʻlgan bunday turmalardan biri shaharning 2700 yilligi yubileyiga qadar oʻz vazifasini bajarib keldi.


== Osori atiqalari ==
== Osori atiqalari ==

==== Ko`kgumbaz masjidi ====
==== Ko`kgumbaz masjidi ====


XVI asrda shayboniyxonlar davrida insho etilgan bu masjid ko`rkam, musaffo osmonni eslatuvchi ko`k gumbazi sababli shunday atalgan. Ancha qismi asrlar davomida buzilib ketgan bu masjidning faqat peshtoqi va gumbazi saqlanib qolgan.
XVI asrda shayboniyxonlar davrida insho etilgan bu masjid koʻrkam, musaffo osmonni eslatuvchi koʻk gumbazi sababli shunday atalgan. Ancha qismi asrlar davomida buzilib ketgan bu masjidning faqat peshtoqi va gumbazi saqlanib qolgan.


Qarshi shahrining 2700 yillik yubileyi munosabati bilan qayta ta'mirlandi. Hozirgacha jome' masjid vazifasini bajarib kelmoqda.
Qarshi shahrining 2700 yillik yubileyi munosabati bilan qayta taʼmirlandi. Hozirgacha jome' masjid vazifasini bajarib kelmoqda.


==== Qashqadaryo ko`prigi ====
==== Qashqadaryo ko`prigi ====
⚫
XVI asrga oid bu koʻprik shayboniylar davrida qurilgan boʻlib, oʻz asrining noyob yodgorliklaridan biri hisoblanadi. Bu koʻprik XX asrning oʻrtalarigacha voha ahliga xizmat qilgan.

⚫
XVI asrga oid bu ko`prik shayboniylar davrida qurilgan bo`lib, o`z asrining noyob yodgorliklaridan biri hisoblanadi. Bu ko`prik XX asrning o`rtalarigacha voha ahliga xizmat qilgan.


==== Abu Ubayd ibn al-Jarroh maqbarasi ====
==== Abu Ubayd ibn al-Jarroh maqbarasi ====
⚫
Xuddi Samarqanddagi [[Qusam ibn Abbos]] qabri singari soxta boʻlgan bu maqbara,<ref>http://www.uza.uz/uzb/news/?id1=9525</ref> Amir Temur buyrugʻiga binoan barpo etilgan. Hozirda, mutaassib va sodda qashqadaryoliklarning sigʻinadigan, [[Abu Ubayd ibn al-Jarroh]]dan madad soʻraydigan, baʼzi mullalar uchun moʻmay daromad manbai boʻlgan makonga aylangan.

⚫
Xuddi Samarqanddagi [[Qusam ibn Abbos]] qabri singari soxta bo`lgan bu maqbara,<ref>http://www.uza.uz/uzb/news/?id1=9525</ref> Amir Temur buyrug`iga binoan barpo etilgan. Hozirda, mutaassib va sodda qashqadaryoliklarning sig`inadigan, [[Abu Ubayd ibn al-Jarroh]]dan madad so`raydigan, ba'zi mullalar uchun mo`may daromad manbai bo`lgan makonga aylangan.


==== Boshqa obidalar ====
==== Boshqa obidalar ====
⚫
Yuqorida tilga olingan yodgorliklardan tashqari Xoʻja Abdulaziz va Qilichbek, Odina, Bekmir, Sharofboy kabi masjid va madrasalari mavjud.

⚫
Yuqorida tilga olingan yodgorliklardan tashqari Xo`ja Abdulaziz va Qilichbek, Odina, Bekmir, Sharofboy kabi masjid va madrasalari mavjud.


== Mashhur kishilari ==
== Mashhur kishilari ==
⚫
Qarshi shahridan bir qancha taniqli olimlar, shoir, faylasuflar yetishib chiqqan. Hadis ilmining bilimdonlaridan Abul Abbos al-Mustagʻfiriy, Abu Turob Naxshabiy, yetuk shoir va olimlar Ziyoviddin Naxshabiy, Muyididdin Nasafiy, Sayido Nasafiy, huquqshunos alloma Najmiddin Nasafiy, kalom ilmining namoyandasi Abul Muʼin Nasafiy, faylasuf Aziziddin Nasafiy, mohir meʼmorlar Ali Nasafiy, Olim Nasafiy va boshqalar shular jumlasidandir.

⚫
Qarshi shahridan bir qancha taniqli olimlar, shoir, faylasuflar yetishib chiqqan. Hadis ilmining bilimdonlaridan Abul Abbos al-Mustag`firiy, Abu Turob Naxshabiy, yetuk shoir va olimlar Ziyoviddin Naxshabiy, Muyididdin Nasafiy, Sayido Nasafiy, huquqshunos alloma Najmiddin Nasafiy, kalom ilmining namoyandasi Abul Mu`in Nasafiy, faylasuf Aziziddin Nasafiy, mohir me'morlar Ali Nasafiy, Olim Nasafiy va boshqalar shular jumlasidandir.


== Yana o`qing ==
== Yana o`qing ==

* [[Yerqo`rg`on (shahar xarobalari)]]
* [[Yerqo`rg`on (shahar xarobalari)]]
* [[Qashqadaryo]]
* [[Qashqadaryo]]
Qator 179: Qator 164:
* [http://www.fcnasaf.uz/ "Nasaf" futbol jamoasi sahifasi]
* [http://www.fcnasaf.uz/ "Nasaf" futbol jamoasi sahifasi]


==Manbalar==
== Manbalar ==
{{Manbalar}}

{{manbalar}}


{{Oʻzbekiston shaharlari}}
{{Oʻzbekiston shaharlari}}

20-Aprel 2016, 13:25 dagi koʻrinishi

Qarshi
shahar
38°52′01″N 65°48′0″E / 38.86694°N 65.80000°E / 38.86694; 65.80000 G OKoordinatalari: 38°52′01″N 65°48′0″E / 38.86694°N 65.80000°E / 38.86694; 65.80000 G O
Mamlakat Oʻzbekiston
viloyat Qashqadaryo viloyati
Aholisi
 197 600
Vaqt mintaqasi UTC+5
Qarshi xaritada
Qarshi
Qarshi

Qarshi (1926 37 yillarda Behbudiy) — Qashqadaryo viloyatidagi shahar (1926 yildan), viloyat markazi (1943 yildan). Qashqadaryo vohasining markazida, Qashqadaryo boʻyida, xalqaro t. yil va avtomobil yoʻllari kesishgan joyda. Maydoni 7,5 ming ga. Aholisi 220 ming kishi (2005). Q. Oʻzbekistonning qadimiy shaharlaridan biri. U turli davrlarda Bolo, Nashebolo, Naxshab, Nasaf, nomlari bilan yuritilib, 14-asrdan Q. deb atala boshlagan.

"Qarshi" nomining kelib chiqishi toʻgrisida turli fikr va taxminlar mavjud. V.V. Bartold shaharning nomi moʻgʻul xoni Kepakxon qurdirgan "Qarshi" (qad. turkiychada "saroy" maʼnosini anglatgan) bilan bogliq deb taʼkidlaydi. "Qutadgʻu bilig" ("Saodatga yoʻllovchi bilim") dostonida "Qarshi" atamasi "saroy" va "qarama-qarshi turish" maʼnosida qoʻllangan. "Boburnoma"da ham bu nom moʻgʻul tilidan olinganligi taʼkidlangan. Keltirilgan taxminlarda atamaning "qarshi" — saroy, qasr maʼnolari koʻproq qoʻllanadi. Dastlabki shahar Qashqadaryo vohasida "Naxshab" (suv obod qilgan, suv naqsh bergan manzil) nomi bilan miloddan avvalgi 7-asrda Yerqoʻrgʻon oʻrnida vujudga kelib, uning atrofi qalʼa devori bilan oʻrab olingan (ushbu qalʼa devorlarining qoldiqlari arxeologlar tomonidan 1999 yil da oʻrganilgan). Shaharning yana bir nomi Novtak — Navtaka — yangi bino deb ham talqin qilinadi. Miloddan avvalgi 6-asrda shahar kengayib, ichki devor bilan oʻralib (hozirgi saqlangan), maydoni 35 ga ni tashkil etgan. Aleksandr Makedoniyalik bosqini davrida shahar vayron qilingan. Shundan keyin uning vohadagi yetakchi shahar sifatidagi maqomi pasayib borgan. Miloddan avvalgi 3—2-asrlarda shahar tashqi qalʼa devori bilan oʻralgan (maydoni 150 ga boʻlgan). 2—1-asrlarda (hozirgi temir yoʻl stansiyasi hududida) yangi harbiy-siyosiy markaz maqomini olgan ZahhokiMoron qalʼasi bunyod etildi. Bu qalʼa ham Naxshab nomini olib asta-sekin kengaya bordi (qoldiqlari hozirgi Shulluktepa deb ataladi). Kidariylar oʻz qarorgohini 468 yil da yangi Naxshabga koʻchirdilar. 710 yil da arablar shahar (Naxshab arabcha talaffuzda "Nasaf") va uning atrofidagi hududlarni bosib oldilar. 9—13-asrlarda Naxshab (Nasaf) ijtimoiy-iqtisodiy va madaniy jihatdan ravnaq topdi. 10-asrda Nasafda oʻsha davr musulmon olamida ilmiy kongress — "majlisi tadris" oʻtkazilgan. Oʻrta asrlarda Nasaf orqali Eron va Hindistonni Rossiya va Yevropa davlatlari bilan bogʻlagan muhim karvon yoʻllari oʻtgan, savdohunarmandchilik rivojlangan.

1220 yil da Nasafni Chingizxon qoʻshinlari vayron qildi. Undan keyingi davrda (14-asrda) voha markazi 3marta hozirgi Qarshi shahrining eski shahar qismi oʻrnida qayta tiklandi. Chigʻatoy ulusi xoni Kepakxon (131826) Nasafdan 2 farsax (12– 14 km) uzoqlikda qasr qurdirib, poytaxtni Qarshi deb atalgan bu qalʼaga koʻchirgan. Shahar hududidan topilgan arxeologik yodgorliklar, bino qoldiqlari Q. da 14-asr ning 1-yarmida bir qancha koshinkor imoratlar mavjud boʻlganligidan dalolat beradi.14-asr ning 2-yarmida shahar qoʻrgʻoni atrofi gʻisht va paxsa devor bilan oʻralgan, shaharda Odina masjidi qurilgan. Qalʼa atrofida 2,5–3 m chuqurlikda xandaq qazilgan Xandaqustida4taqoʻtarma qoʻprik boʻlgan. Shahar qoʻrgoni hududi 40 ga ni tashkil etgan. 16-asrda shahar yaqinida yirik Namozgoh masjidi (hozirgi meʼmoriy yodgorlik), hammom binolari qadimiy koʻtargan. Ashtarxoniylar davridan Q. Buxoro taxti merosxoʻrlari turadigan joyga aylandi. Imomqulixon davrida (1614—15 yillarda) Qashqadaryodan Qarshi choʻliga kanal chiqarilgan. 17—18-asrlarda Q. Qashqadaryo vohasidagi birinchi shaharga aylandi. Q. 16-asrdan 20-asr boshlarigacha Buxoro xonligi (amirligi)ning Qarshi bekligi nufuzli markazi boʻlgan. Hunarmandchilik rivojlangan, pul zarb qilingan. Mangʻitiylar davrida Q.da hammom, madrasa, xonaqoh, sardoba va sugʻorish inshootlari bunyod etilgan. Shahar va uning atrofi obodonlashgan. Vengriyalik olim Xerman Vamberi 1863 yil da Q. da boʻlib, shaharda 10 ta karvonsaroy, katta bozor boʻlganligini yozadi. Aholisining 25 mingga yaqin asosiy qismi oʻzbeklar deb taʼkidlaydi.Paxta tozalash, yogʻekstraksiya, sut, pivo, motor taʼmirlash, taʼmirlashmexanika, uysozlik, plastmassa buyumlari zdlari, goʻsht va un ktlari, tikuvchilik f-kasi, qurilish materiallari, t. yil transporti, toʻqimachilik korxonalagsh bor. 7 qoʻshma korxona, jumladan Uzbekiston—Turkiya qoʻshma korxonasi ishlab turibdi. Tuksiz gilamlar (paloslar) ishlab chiqariladi. "Yerqoʻrgʻon" ulgurji, "Osiyo" qurilish, "Farhod" xoʻjalik mollari bozorlari va boshqalar mavjud. Qarshi davlat unti, Qarshi muhandislikiqtisodiyot instituti, tibbiyot, ped. va boshqalar jami 13 kasb-hunar kolleji, 3 akademik litsey, 9 litsey va litseyinternat, 2 gimnaziya, 44 umumiy taʼlim, shuningdek, bolalar musiqa maktablari, 4 teatr (shu jumladan, viloyat musiqali drama teatri, viloyat qoʻgʻirchoq teatri va boshqalar), viloyat oʻlkashunoslik muzeyi, filarmoniya, 13 kutubxona, 5 klub, 3 madaniyat va istirohat bogʻi faoliyat koʻrsatadi. 22 kasalxona, ambulatoriyapoliklinika va boshqalar tibbiy muassasalar bor. Q — Toshkent, Q. — Samarqand, Q — Buxoro va boshqalar yoʻnalishlarda xamda tuman markazlariga avtobuslar va marshrutli taksilar qatnaydi. Q. aeroportidan Q. — Moskva, Q — Andijon, Q — Toshkent yoʻnalishlaridagi havo yoʻllarida samolyotlar qatnovi yoʻlga qoʻyilgan. Q. da Koʻkgumbaz masjidi (16-asr), qadimiy hammom (16-asr), Qashqadaryo ustidagi qadimiy koʻprik (1583), Sharofboy madrasasi (18-asr boshlarida), Charmgar masjidi (19-asr oʻrtalari), Bektemir madrasasi (1905), Xoja Abdulaziz madrasasi (19a), Qilichbek madrasasi (19-asr) va boshqalar meʼmoriy obidalar saklanib qolgan.

Oʻzbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2004 yil 29 sentyabrdagi "Qarshi shahrining 2700 yilligini nishonlashga tayyorgarlik koʻrish toʻgʻrisida"gi qarori va Uzbekiston Resggublikasi Prezidentining 2005 yil 26 iyuldagi "Qarshi shahrining 2700 yilligini nishonlashga doir qoʻshimcha choratadbirlar toʻgʻrisida"gi qaroridan keyin shaharda keng koʻlamda tayyorgarlik ishlari boshlab yuborildi.

Koʻkgumbaz masjidi, tarixiy koʻprik va boshqalar meʼmoriy obidalar taʼmirlandi. Shaharda "Nasaf", "Geolog" sport majmualari, tennis korti, yopiq choʻmilish havzasi, sportsogʻlomlashtirish inshootlari, 20 ming oʻrinlik stadion, Olimpiya zaxiralari sport kolleji va boshqalar qurilmoqda. Viloyat teleradiokompaniyasi, Qarshi jamoatchilik va Qashqadaryo kabel televideniyelari ishlab turibdi. 1999 ydan "Nasaf" shahar gaz. chiqariladi.

Q.dan "Nasafiy" taxallusi bilan koʻplab olimlar, shoirlar yetishib chiqqan. Shulardan Alisher Navoiyning "Majolis unnafois" asarida tilga olingan Mavlono Soyiliy, Mavlono Mir Qarshiy, undan tashqari, Mahmud Nasafiy (musiqa va sanʼat sohasida), Qusam Shayxlar (diniy ilmlar sohasida) shuhrat qozonganlar.

Obod Joʻrakulov, Latif Erdonov.

Qarshi (Қарши; Moʻgʻulcha: Харш, arabcha: نسف - Nasaf; arabcha: نخشب - Naxshab, Behbudiy) O`zbekiston janubidagi shahar va viloyat markazi. Joylashuvi: 38° 51' 48N 65° 47' 52E. 27 asrdan koʻproq tarixga ega bu shahar hozirda Oʻzbekistonning neft va gaz sanoati markazidir. Shaharda temir yoʻli vokzali,[1] aeroport mavjud. Futbol klubi - "Nasaf"

Qarshi shevasi

Shahar aholisi oʻziga xos shevada gaplashadi. Eng sezilarli belgilaridan biri "chi" qoʻshimchasini qoʻshishdir. Masalan, adabiy tildagi kelardi Qarshi shevasida kelaychiydi yoki kelaychidi tarzida ishlatiladi.

  • Hozirgi zamon davom feʼli -opti yoki -yopti shaklida yasaladi: ketopti, o`qiyopti, kelopti
  • "qayerga", "qayoqqa" - "qerga", "qaqqa";
  • "boramiz", "kelamiz" - "borouza", "kelouza"
  • soʻzning oxiridagi -k tovushi "-y"ga aylanadi: eshik - eshiy, teshik - teshiy, etik - etiy
  • -lar qoʻshimchasidan oxirgi -r harfi tushib qoladi: ula (ular), kelila (kelinglar) va hk.
  • -siz 2-shaxs koʻplik qoʻshimchasidan ham -z tushib qoladi: qilopsila (qilayapsizlar), ketopsilami (ketayapsizlarmi). Bu oʻz navbatida baʼzi tushunmovchilikka olib keladi. Sila nima qilopsila? (Sizlar nima qilayapsizlar?) jumlasi agar oʻzidan kattalarga nisbatan aytilganda, xuddi "sen"lagandek tuyuladi, aslida unday boʻlmasa ham.
  • Fors-tojikcha baʼzi soʻzlarni qoʻllashadi: paypoq - jilop, ushoq - norizgi (нон резги soʻzidan), qalpoq - kallapo`sh va hk.

Tarixi

Ilk tarixi (er.av. VIII-IV asrlar)

Qarshi shahrining tarixi eramizdan avvalgi VIII-VII asrlarga borib taqaladi. Yerqo`rg`onda olib borilgan arxeologik qazishmalar natijasida, ayni shu davrda Qarshi shahar sifatida shakllanganligi va qalin devor bilan oʻralganligi maʼlum boʻldi. Yirik savdo yoʻllariga yaqin joylashgan bu shahar So`g`diyonaning yirik shaharlaridan biriga aylandi.

Qarshi 545-539 yillarda Kir II sharqiy Eron viloyatlari va Markaziy Osiyodagi Xorazm, So`g`diyona, Marg`iyona viloyatlari va sak qabilalarini oʻziga boʻysindirdi. Naxshab ham Soʻgʻdiyonaning bir qismi sifatida Ahamoniylar hukmdorligi ostiga oʻtdi.

Ellin madaniyati davri (er.av. IV-II asrlar)

Naxshab eramizdan avvalgi IV asrda makedoniyalik Iskandar tomonidan ishgʻol qilindi. Iskandar, salavkiylar va Yunon-Baqtriya davrida bu yerda ellin madaniyati keng tarqaldi.

Naxshab soʻzi ilk bor hozirgi Afg`oniston hududidan topilgan, er.av. 328 yilda bitilgan, oromiy tilidagi hujjatda tilga olingan. Unda Xulma Bagavand hokimining Niksap (Naxshab) va Kish (Kesh, Shahrisabz) himoya devorlarini tuzatish uchun oʻz askarlarini joʻnatganligi xabar qilingan.

Islomgacha bo`lgan davr (er.av. II - eramizning VII asri)

Miloddan avvalgi II asrda Naxshab Parfiyona davlati tarkibiga kirdi. Bu davrda Naxshab ikki qatlamli devor bilan oʻralgan. Ikkinchi himoya devori 150 gektarga yaqin xududni tashqi xavfdan saqlab turgan. Yerqoʻrgʻon tashqi devori asosi 8 metr qalinlikda boʻlib, har 60 metrda yarim doirali minoralar boʻlgan. Devorning tepa qismida devor ichi koridori, oʻq-yoychilar xonalari mavjud boʻlgan.

Xionitlar va eftalitlar davrida Naxshab gullab yashnadi, Soʻgʻd vohasining savdo, hunarmandchilik markazlaridan biriga aylandi.

V asrda shaharda dahshatli yongʻin yuz berdi. Butun shahar yonig kul boʻldi. Undan keyin Naxshab tiklangan boʻlsa-da, turk hoqonlari va sosoniylar xujumlari natijasida xarobaga aylandi. Faqat VI asr oxiri VII asr boshlaridagina tashlandiq shahar xarobalari ustida kulollar maxallasi bunyod etildi va asta-sekin shahar oʻzini tiklay boshladi.

Islom fathidan keyingi Naxshab

VIII asrning boshida Mavarounnahrning boshqa shaharlari kabi Naxshab ham fath etildi. Shahar esa endi Nasaf deb atala boshladi. Shaharda ilk masjid qurildi. Istaxri, Ibn Xavqal va Muqaddasiy kabi musulmon joʻgʻrofiyunlarining bergan maʼlumotiga koʻra, Naxshab qalin devor bilan oʻralgan va toʻrt darvozaga ega boʻlgan.

Savdo yoʻllarining xavfsizligi, tarixda birinchi chek tizimi yoʻlga qoʻyilishi, islomdan oldingi savdogarlardan olinadigan soliqlarning bekor qilinishi butun xalifalikda boʻlgani kabi Nasafda ham savdo-sotiq va hunarmandchilikning rivojlanishiga olib keldi.

IX asrning boshida Nasaf Somoniylar tarkibiga kirdi. XI asrda qoraxoniylar qoʻliga oʻtdi. Mo`g`ullar bosqini arafasida Nasaf Xorazm sultonligi tarkibiga kirar edi.

Mo`g`ullar davrida Nasaf (XIII-XIV asrlar)

XIII asrning 20-yillarida Nasaf Chingizxon tarafidan vayron etildi. Aholining koʻpchiligi qirib yuborildi. Masjid va madrasalar vayron etildi.

XIV asrning boshlariga kelib Nasaf oʻzining mavqeini birmuncha tiklay boshladi. 1320 yilda Chig`atoy ulusini qoʻlga kiritgan Kebekxon Nasafni oʻzining poytaxtiga aylantirdi. Nasafga muhabbati baland boʻlgan Kebekxon undan biroz quyiroqda saroy qurdirdi va bu saroy el orasida "Qarshi" yani moʻgʻulcha 'saroy' degan nom bilan mashhur boʻldi. Nasaf aholisi sekin-asta Qarshi atrofiga koʻchib oʻta boshladi. Mana shu paytdan boshlab Qarshi Nasafning ikkinchi nomiga aylandi va XIX asrga kelib Nasaf nomini isteʼmoldan chiqardi.

Qiziq maʼlumot: Kebekxon pul islohoti oʻtkazgan. Uning chiqargan pullari xalq orasida "kepaki" deb atala boshlangan. Qizigʻi shundaki, rus tilidagi "kopeyka" soʻzi bilan bu soʻz talaffuz jihatdan juda yaqin. Kebekxon davrida moʻgʻullarning Rusya ustidagi taʼsirini hisobga oladigan boʻlsak, "kopeyka"ning "kepaki"dan olingani unchalik ajablanarli emas.

Temuriylar davrida Nasaf (XIV-XVI asrlar)

Amir Temur strategik ahamiyatga molik bo`lgan Nasafni himoya devori bilan o`ratdi. Ammo, Amir Temurning vatani bo`lgan Keshning mavqei ko`tarilishi natijasida Nasaf biroz etibordan qoldi. Shuning uchun temuriylar davridan biron ko`zga ko`rinarlik yodgorlik qolmagan.

Shayboniylar, ashtarxoniylar davrida Qarshi (XVI-XVIII asrlar)

Qarshi shayboniylar hukmronligi ostiga o`tgandan so`ng tez rivojlana boshladi. Shayboniylar davrida Qashqadaryo daryosi ustiga ko`prik qurildi va bu inshoat hozirgacha saqlanib qolgan. Undan tashqari Ko`kgumbaz jome' masjidi kabi obidalarning ko`pchiligi aynan shayboniylar davrida barpo etilgan.

Qarshi Buxoro amirligi davrida (XVIII-XX asrlar)

1785 yilda Amir Shoh Murod o`zini amir deb e'lon qildi va Buxoro xonligi amirlikka aylantirildi. Buxoro amirligi davrida Qarshi amirlikning ikkinchi ahamiyatga ega bo`lgan shahriga aylandi. Hatto nufuzi va hajmi jihatdan Samarqandni ham ortda qoldirgan Qarshi, Buxoro amirligi valiahdlarining (yani taxt vorislarining) rasmiy qarorgohi bo`lib qoldi.

Oxirgi Buxoro amiri Said Olimxon 1898 yildan 1910 yilgacha Nasaf voliysi vazifasini bajardi.

Sho`rolar davrida Qarshi

1919 yilda Mahmudxo`ja Behbudiy Qarshida qatl etilgandan so`ng, shahar 1926 yildan 1937 yilgacha Behbudiy deb atala boshladi.[2] Ammo, keyinchalik aholi ko`nikkan Qarshi nomi qaytarildi.

Sho`rolar davrida Qarshi asosan qishloq xo`jaligiga asoslangan Qashqadaryo viloyatining markaziga aylandi. Shaharda boshqa shaharlar kabi sho`rolar arxitekturasiga oid binolar qurildi. Bir-biridan uncha farq qilmaydigan, ko`rimsiz ko`p qavatli binolar o`zbek mahallalariga muqobil o`laroq ko`plab qurila boshladi. Bu esa Qarshining qadimiylik ulug`vorlik siyog`ini yo`qotishiga olib keldi. Ba'zi masjid-madrasalar omborxona hatto qiynoqlar qo`llanadigan turmaxonalarga aylantirildi. "Toshturma" degan sovuq nomga ega boʻlgan bunday turmalardan biri shaharning 2700 yilligi yubileyiga qadar oʻz vazifasini bajarib keldi.

Osori atiqalari

Ko`kgumbaz masjidi

XVI asrda shayboniyxonlar davrida insho etilgan bu masjid koʻrkam, musaffo osmonni eslatuvchi koʻk gumbazi sababli shunday atalgan. Ancha qismi asrlar davomida buzilib ketgan bu masjidning faqat peshtoqi va gumbazi saqlanib qolgan.

Qarshi shahrining 2700 yillik yubileyi munosabati bilan qayta taʼmirlandi. Hozirgacha jome' masjid vazifasini bajarib kelmoqda.

Qashqadaryo ko`prigi

XVI asrga oid bu koʻprik shayboniylar davrida qurilgan boʻlib, oʻz asrining noyob yodgorliklaridan biri hisoblanadi. Bu koʻprik XX asrning oʻrtalarigacha voha ahliga xizmat qilgan.

Abu Ubayd ibn al-Jarroh maqbarasi

Xuddi Samarqanddagi Qusam ibn Abbos qabri singari soxta boʻlgan bu maqbara,[3] Amir Temur buyrugʻiga binoan barpo etilgan. Hozirda, mutaassib va sodda qashqadaryoliklarning sigʻinadigan, Abu Ubayd ibn al-Jarrohdan madad soʻraydigan, baʼzi mullalar uchun moʻmay daromad manbai boʻlgan makonga aylangan.

Boshqa obidalar

Yuqorida tilga olingan yodgorliklardan tashqari Xoʻja Abdulaziz va Qilichbek, Odina, Bekmir, Sharofboy kabi masjid va madrasalari mavjud.

Mashhur kishilari

Qarshi shahridan bir qancha taniqli olimlar, shoir, faylasuflar yetishib chiqqan. Hadis ilmining bilimdonlaridan Abul Abbos al-Mustagʻfiriy, Abu Turob Naxshabiy, yetuk shoir va olimlar Ziyoviddin Naxshabiy, Muyididdin Nasafiy, Sayido Nasafiy, huquqshunos alloma Najmiddin Nasafiy, kalom ilmining namoyandasi Abul Muʼin Nasafiy, faylasuf Aziziddin Nasafiy, mohir meʼmorlar Ali Nasafiy, Olim Nasafiy va boshqalar shular jumlasidandir.

Yana o`qing

Mavzuga oid bog`lamalar

Manbalar

  1. ↑ http://uza.uz/uz/business/1870/
  2. ↑ http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc3p/150150
  3. ↑ http://www.uza.uz/uzb/news/?id1=9525 



"https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Qarshi&oldid=1926263" dan olindi