Plazmatik membrana: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
k imlo, replaced: mikdor → miqdor using AWB
kTahrir izohi yoʻq
Qator 1: Qator 1:
'''Plazmatik membrana''' ([[plazmolemma]], [[sitolemma]]). [[Hujayra|Hujayrani]] tashqi tarafdan o'rab turuvchi [[sitoplazma]] qobig'i biologik membrananing o'zidan iborat bo'lishi mumkin. Lekin ko'pincha, hujayra murakkab tuzilgan 3 qismdan: tashqi, o'rta va ichki qismlardan hujayra ([[sitoplazma]]) qobig'i bilan o'ralgan.
'''Plazmatik membrana''', plaz molemma hujayra sitoplazmasini tashqi muhitdan yoki uning qobigʻidan (oʻsimlik hujayralarida) ajratib turuvchi membrana. Plazmatik membranaga kimyoviy tarkibiga koʻra, yoglar, oqsillar, uglevodlar va juda oz miqdorda boshqa organik birikmalar kiradi. Suyuklikmozaika modeliga koʻra, Plazmatik membrananing asosiy qismi fosfolipid qoʻsh qavatdan iborat. Bu qavatning ichkariga qaragan qismi gidrofob (suvda erimaydigan), tashqi qis-mi esa gidrofil (suvda eruvchan) xusu-siyatga ega. Fosfolipid qavatda oqsil molekulalari suzib yuradi. Fosfolipid qavati sirtida esa murakkab organik birikmalardan hosil boʻlgan glikopro-teinlar joylashgan. Ular retseptorlar tarkibiga kiradi. Plazmatik membrana baryer (toʻsiq), moddalarni tashish (transport), regulyator (boshqarish) va katalitik funksiyalarni bajaradi (yana q. [[Hujayra]]).<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>

Sitoplazma qobig'ining tashqi qismi [[glikokaliks]] deb nomlanib oqsil va karbonsuvlardan hosil bo'lgan. U [[elektron mikroskop]] ostida uzluksiz struktura holida ko'rinadi. Glikokaliks tashqi qavat bo'lgani uchun hujayraning tashqi muhit bilan aloqasida muhim rol o'ynaydi. Glikokaliks zonasi turli hujayralarda farqlanadi. Bazi bir hujayralarda glikokaliks moddalarni parchalovchi [[Fermentlar|fermentlarga]] boy bo'lsa, boshqa hujayralardagi glikokaliksni hosil qiluvchi [[glikoproteidlar]] immunologik xususiyatga ega. Plazmatik membranaga kimyoviy tarkibiga koʻra, yog'lar, oqsillar, uglevodlar va juda oz miqdorda boshqa organik birikmalar kiradi. Suyuklikmozaika modeliga koʻra, Plazmatik membrananing asosiy qismi fosfolipid qoʻsh qavatdan iborat. Bu qavatning ichkariga qaragan qismi gidrofob (suvda erimaydigan), tashqi qis-mi esa gidrofil (suvda eruvchan) xusu-siyatga ega. Fosfolipid qavatda oqsil molekulalari suzib yuradi. Fosfolipid qavati sirtida esa murakkab organik birikmalardan hosil boʻlgan glikopro-teinlar joylashgan. Ular retseptorlar tarkibiga kiradi. Plazmatik membrana baryer (toʻsiq), moddalarni tashish (transport), regulyator (boshqarish) va katalitik funksiyalarni bajaradi (yana q. [[Hujayra]]).<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref>


== Manbalar ==
== Manbalar ==
Qator 12: Qator 14:


{{stub}}
{{stub}}
[[Turkum:Biologiya]]
[[Turkum:Sitologiya]]
[[Turkum:Gistologiya]]

21-Fevral 2016, 09:59 dagi koʻrinishi

Plazmatik membrana (plazmolemma, sitolemma). Hujayrani tashqi tarafdan o'rab turuvchi sitoplazma qobig'i biologik membrananing o'zidan iborat bo'lishi mumkin. Lekin ko'pincha, hujayra murakkab tuzilgan 3 qismdan: tashqi, o'rta va ichki qismlardan hujayra (sitoplazma) qobig'i bilan o'ralgan.

Sitoplazma qobig'ining tashqi qismi glikokaliks deb nomlanib oqsil va karbonsuvlardan hosil bo'lgan. U elektron mikroskop ostida uzluksiz struktura holida ko'rinadi. Glikokaliks tashqi qavat bo'lgani uchun hujayraning tashqi muhit bilan aloqasida muhim rol o'ynaydi. Glikokaliks zonasi turli hujayralarda farqlanadi. Bazi bir hujayralarda glikokaliks moddalarni parchalovchi fermentlarga boy bo'lsa, boshqa hujayralardagi glikokaliksni hosil qiluvchi glikoproteidlar immunologik xususiyatga ega. Plazmatik membranaga kimyoviy tarkibiga koʻra, yog'lar, oqsillar, uglevodlar va juda oz miqdorda boshqa organik birikmalar kiradi. Suyuklikmozaika modeliga koʻra, Plazmatik membrananing asosiy qismi fosfolipid qoʻsh qavatdan iborat. Bu qavatning ichkariga qaragan qismi gidrofob (suvda erimaydigan), tashqi qis-mi esa gidrofil (suvda eruvchan) xusu-siyatga ega. Fosfolipid qavatda oqsil molekulalari suzib yuradi. Fosfolipid qavati sirtida esa murakkab organik birikmalardan hosil boʻlgan glikopro-teinlar joylashgan. Ular retseptorlar tarkibiga kiradi. Plazmatik membrana baryer (toʻsiq), moddalarni tashish (transport), regulyator (boshqarish) va katalitik funksiyalarni bajaradi (yana q. Hujayra).[1]

Manbalar

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil




ryherinnfuumeuhteh9e8te5y89uriu8et bunlari duz terkube eleyin.........................................