Maxatma Gandi

Moxandas Karamchand Gandi (1869, Gujarot viloyati — 1948.30.1, Dehli) — Hindiston milliy ozodlik harakati rahbarlaridan biri, taniqli mutafakkir. Hind xalqi uni "Mahatma" ("Buyuk qalb") deb ataydi. Uning nomi bilan bogʻliq boʻlgan gandizm taʼlimoti Hindistondagi asosiy hukmron partiya — Hindiston Milliy kongressining rasmiy mafkurasi hisoblanadi. 1887 — 91 yillarda Angliyada hukuqshunoslik boʻyicha maʼlumot oladi. 1891 yildan advokatlik vazifasida, 1893—1914 yillarda Jan. Afrikadagi (Angliya mustamlakasi) gujarot savdo firmasida huquqshunosmaslahatchi. Nataldagi olmos, koʻmir, oltin konlarida, shakarqamish plantatsiyalarida yollanib ishlayotgan hind dehqonlarining insoniy huquqlarini himoya qilib 22 yil kurash olib bordi. G. "satyagraxa" ("kuch ishlatmasdan kurashish") taktikasini ishlab chiqsi. U 1915 yildan Milliy kongress ishlarida faol katnasha boshladi. G. ingliz mustamlakachilariga qarshi tinch namoyishlar oʻtkazish, chet el tovarlarini boykot qilish, rasmiy mansab va unvonlardan voz kechish, soliq toʻlashdan bosh tortish kabi kurash usullari orqali mehnatkash ommani kurashga jalb etdi. G. bir necha marta qamalgan (1922—24, 1930—31,1942—44). G. hindular bilan musulmonlarning oʻzaro doʻstligini mustahkamlashga intildi. Kastachilikka qarshi kurashdi. G.ninghinduizmtya eʼtiqodi chuqur boʻlgan; boshqa dinlarga hurmat bilan qaragan. G. butun faoliyatida din bilan siyosatni bir-biriga bogʻlashga harakat qilgan. G.ning barcha dinlar hamkorligi va doʻstligi haqidagi gʻoyalari Hindistondagi reaksion unsurlarning gʻazabini keltirgan. Hindularning reakiion shovinistik tashkiloti aʼzosi tomonidan otib oʻldirilgan.