Jaloliddin Rumiy: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
Shrikarsan (munozara | hissa)
Removing Link FA template as it is now available in wikidata
Tahrir izohi yoʻq
Qator 1: Qator 1:
{{Yozuvchi
{{Yozuvchi
|Ismi = Jalolidiin Muhammad Balxi Rumiy
|Ismi = Jalolidiin Muhammad Balxi Rumiy
|Asl ismi = '''جلال‌الدین محمد بلخی'''
|Asl ismi = '''جلال‌الدین محمد بلخی''' Mevlânâ Celâleddîn-î Rûmî
|Tasvir = Molana.jpg
|Tasvir = Molana.jpg
|Tasvir izohi =
|Tasvir izohi =
Qator 13: Qator 13:
|Yoʻnalish =
|Yoʻnalish =
|Janr =
|Janr =
|Asarlari tili =
|Asarlari tili = turkcha
|VikiOmbor =
|VikiOmbor =
}}
}}
[[File:Mevlana Konya.jpg|thumb|right|Rumiy qabri ([[Mavlono muzeyi]]). [[Konya]], Turkiya.]]
[[File:Mevlana Konya.jpg|thumb|right|Rumiy qabri ([[Mavlono muzeyi]]). [[Konya]], Turkiya.]]
'''Jaloliddin Rumiy''' yoki '''Mavlono Rumiy''' ([[30-sentabr]] [[1207]], [[Balx (shahar)|Balx]], [[Afg‘oniston]] — [[17-dekabr]] [[1273]], [[Konya]], [[Turkiya]]) nomi bilan mashhur boʻlgan zot dunyoning ulugʻ donishmandlaridan biri, benazir shoir va betakror bir mutafakkir, valiy insondir.
'''Jaloliddin Rumiy''' yoki '''Mevlânâ Celâleddîn-î Rûmî''' ([[30-sentabr]] [[1207]], [[Balx (shahar)|Balx]], [[Afg‘oniston]] — [[17-dekabr]] [[1273]], [[Konya]], [[Turkiya]]) turk nomi bilan mashhur boʻlgan zot dunyoning ulugʻ donishmandlaridan biri, benazir shoir va betakror bir mutafakkir, valiy insondir.


== Tarjimai holi ==
== Tarjimai holi ==

29-Avgust 2015, 06:27 dagi koʻrinishi

Jalolidiin Muhammad Balxi Rumiy
Fayl:Molana.jpg
Asl ismi جلال‌الدین محمد بلخی Mevlânâ Celâleddîn-î Rûmî
Tavalludi
Muhammad ibn Muhammad ibn Xusayn Xusayni Xatibi Bakri Balxi

30.9.1207
Vafoti 17.12.1273
Konya, Turkiya
Taxallusi Jaloliddin, Xodavandgar, Mavlono, Xomush
Ijod qilgan tillari turkcha
Faoliyat turi shoir
Rumiy qabri (Mavlono muzeyi). Konya, Turkiya.

Jaloliddin Rumiy yoki Mevlânâ Celâleddîn-î Rûmî (30-sentabr 1207, Balx, Afg‘oniston — 17-dekabr 1273, Konya, Turkiya) turk nomi bilan mashhur boʻlgan zot dunyoning ulugʻ donishmandlaridan biri, benazir shoir va betakror bir mutafakkir, valiy insondir.

Tarjimai holi

Jaloliddin Rumiy hozirgi Afgʻonistonning Balx shahrida, sultonal ulamo laqabini olgan ulugʻ shayx Muhammad Balovaddin Valad xonadonida dunyoga kelgan. Balovaddin Valad Muhammad Xorazmshoh bilan kelisholmay, oilasi, muridlarini olib, Balxdan chiqib ketadi va Makka safaridan soʻng, Iroqu Ajam shaharlarini kezib, axiyri Turkiyaning Koʻniya (Konya) shahrida qoʻnim topadi. Saljuq sultonlari tarafidan izzat-ikrom bilan qabul qilingan Balovaddin Valad shu yerda muqim boʻlib qoladi. Bu orada moʻgʻul bosqini boshlanib, Movarounnahr va Xuroson oʻt ichida qoladi, Balxning toʻrt yuz ulamosi qatl qilinadi.

Jaloliddin ota yurtiga qaytib kelmadi va oʻzini anatoliyalik hisoblab, Rumiy degan taxallus oldi.

Ijodiy faoliyati va asarlari

Ilmiy doiralarda uni goh Kant, goh Spinoza, goh Hegel kabi faylasuflar bilan qiyoslaydilar. Ammo Mavlono Rumiy hech kimga oʻxshamaydi, u muazzam Sharq tafakkurining moʻʼjizali bir haykalidirkim, unda tasavvuf taraqqiyoti ham, ilmu hikmat va falsafa ham, sheʼriyat va maʼnaviyat ham birlashib, oliy koʻrinishda namoyon boʻladi. Jaloliddin Rumiy oʻzidan keyingi Sharq sheʼriyati, fikriy va maʼnaviy taraqqiyotiga ulkan taʼsir oʻtkazgan ijodkordir. Alisher Navoiy uni ilohiy ishq kuychisi, buyuklikning koʻz ilgʻamas choʻqqisi deb sharaflaydi. Mavlono Jaloliddin Rumiyning ilmiy va adabiy merosi gʻoyat katta. Gʻazal, masnaviy va ruboiylarni oʻz ichiga oladigan „Devoni kabir“ („Ulugʻ devon“)da uch mingdan ortiq sheʼr bor. Falsafiy-soʻfiyona mushohadalar, ruhiyat dialektikasini kashf etib, inson aqlini lol qoldiradigan teranlik bilan yozilgan „Masnaviy-maʼnaviy“ ham bir necha ming baytdan iborat. Bundan tashqari, „Maktubot“, „Fihi mo fihiy“ („Nimaki undadir — undandir“) nomli asarlari ham mavjud.

Asarlarining boshqa tillarga tarjimalari

Rumiy asarlari jahonning koʻp tillariga tarjima qilingan, „Masnaviy maʼnaviy“ va „Fihi mo fihiy“ning usmonli turkcha tarjimalari mavjud. „Fihi mo fihiy“ - „Ichindagi ichindadir“ nomi bilan, olim Ulugʻbek Hamdam (Abduvahob oʻgʻli) tomonidan turkchadan oʻzbekchaga tarjima qilgan.

Manbalar

Hikmatlar

Havolalar