Naftenlar: Versiyalar orasidagi farq

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi

Inline

17-Fevral 2015, 10:01 dagi koʻrinishi

Naftenlar (sikloalkanlar, siklanlar, yoki sikloparafinlar deb ham nomalanadi) (yun. naphtha — neft) - siklopentan va siklogeksan qatorining toʻyingan alitsiklik uglevodorodlari, shuningdek, molekulasida 2 tadan 5 tagacha qalqasi boʻlgan murakkab bi- va politsiklik uglevodorodlar.^[1] Umumiy formulasi SpN2p. Toʻyingan uglevodorodlardan molekulasidagi uglerod atomlarining siklik (halqa hosil qilib) joylanishi bilan farq qiladi. Asosiy manbai — neft.

Neftda, sikli (halqasi)da 5 va 6 ta uglerod atom boʻlib, tabiatda birmuncha koʻp tarqalgan naftenlar bor. Siklida 6 ta uglerod atomi boʻladigan naftenlar — geksametilenlar (siklogeksan va uning gomologlari) muhim. Ular neftni haydash yoʻli bilan olinadi. Katalitik kreking jarayonida aromatik yoki toʻyinmagan uglevodorodlarga aylanadi. Naftenlar motor yonilgʻilarining tarkibiy qismi hisoblanadi.

Manbalar

↑ "Naftenlar". Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi. Toshkent.

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

[OʻzME-1] "Naftenlar". Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi. Toshkent.

[1]

@@ Qator 1: / Qator 1: @@
+[[Tasvir:Cyclobutane-buckled-3D-balls.png|thumb|220px|Siklobutanning fazoviy koʻrinishi]]
-'''Naftenlar''' ('''sikloalkanlar''', '''siklanlar''', yoki '''sikloparafinlar''' deb ham nomalanadi) (yun. naphtha — neft) - [[siklopentan]] va [[siklogeksan]] qatorining toʻyingan alitsiklik [[uglevodorod]]lari, shuningdek, molekulasida 2 tadan 5 tagacha qalqasi boʻlgan murakkab bi- va politsiklik uglevodorodlar.<ref>[[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil</ref> Umumiy formulasi SpN2p. Toʻyingan uglevodorodlardan molekulasidagi uglerod atomlarining siklik (halqa hosil qilib) joylanishi bilan farq qiladi. Asosiy manbai — [[neft]].
+'''Naftenlar''' ('''sikloalkanlar''', '''siklanlar''', yoki '''sikloparafinlar''' deb ham nomalanadi) (yun. naphtha — neft) - [[siklopentan]] va [[siklogeksan]] qatorining toʻyingan alitsiklik [[uglevodorod]]lari, shuningdek, molekulasida 2 tadan 5 tagacha qalqasi boʻlgan murakkab bi- va politsiklik uglevodorodlar.<ref name="OʻzME">{{cite encyclopedia|last=
+|first=|authorlink=|editor-first=|editor-last=|editor-link=|encyclopedia=Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi|title=Naftenlar|trans_title=|url=|accessdate=|language=|edition=|date=|year=|month=|publisher=|volume=|location= Toshkent|id=|isbn=|oclc=|doi=|pages=|quote=|ref=}}</ref> Umumiy formulasi SpN2p. Toʻyingan uglevodorodlardan molekulasidagi uglerod atomlarining siklik (halqa hosil qilib) joylanishi bilan farq qiladi. Asosiy manbai — [[neft]].
 Neftda, sikli (halqasi)da 5 va 6 ta uglerod atom boʻlib, tabiatda birmuncha koʻp tarqalgan naftenlar bor. Siklida 6 ta uglerod atomi boʻladigan naftenlar — geksametilenlar (siklogeksan va uning gomologlari) muhim. Ular neftni haydash yoʻli bilan olinadi. Katalitik kreking jarayonida aromatik yoki toʻyinmagan uglevodorodlarga aylanadi. Naftenlar motor yonilgʻilarining tarkibiy qismi hisoblanadi.