Gulliverning sayohatlari

Gulliver­ning sayohatlari

Gulliverning sayohatlari - Jonatan Sviftning shoh asari. Bu roman satiriko-fantastik janrida yozilgan. Asarning to’liq nomi «Lemyuel Gulliver­ning jahondagi bir necha olis mamlakatlarga awalo jarroh, keyinchalik esa bir necha kemalar kapitani sifatida qilgan sayohatlari» Roman 1726-1727 yillarda, Londonda birinchi marta nashr qilingan. Asar to`rt qismdan iborat.

Tavsif

Asarning birinchi qismida yozuvchi lilliputlarning o`zini hammadan yuqori qo`yishlari ustidan kuladi. Ikkinchi qismda, devqomat odamlar davlatida, nuqtai nazar o`zgaradi.

Birinchi qism: Lilliputiyaga sayohat

Gulliver Lilliputiyada, Bremen

Gulliver lilliputlar tomonidan asirga olingan. Jan Granvil rasmi

Kema shifokori, Lemuel Gulliver, "Lilliputiya" davlatiga tushib qoladi. U yerda odamlardan o`n ikki marta kichkina bo`lgan odamchalar yashaydi. Ular Gulliverni asirga oladilar. Keyinchalik u lilliputlarga itoat qilishga so`z beradi va Lilliputiya shohi uni ozod qiladi. Lilliputlar Gulliverni xushmuomalik bilan qabul qiladilar. Unga yashashga joy beradilar va ovqat bilan ta`minlab turadilar. Uning kattaligi uchun, unga "Tog` Odam" ismini beradilar. Asta-sekin Gulliver davlat hayoti bilan tanishadi. Ularning hayoti, yevropaliklar hayotidan umuman boshqacha tuzilgan bo`ladi. U Lilliputiyada ikki partiya mavjudligini va biri ikkinchisidan har xil balanlikdagi poshna kiyishi bilan farqlanishini bilib oladi. Ular orasida doim shavqatsiz baxslar kelib chiqaveradi. Oradan oz vaqt o`tib Lilliputiya va Vlefusk davlatlari o`rtasida jang boshlanadi. Urushga sabab, pishgan tuxumni qaysi tarafidan ( uchli tarafidanmi yoki tekis tarafidan ) sindirgan ma`qulroqligi haqida baxs bo`ladi. Gulliver Lilliputiya davlatining g`alaba qozonishiga yordam beradi. Vlefusk qiroli Gulliverni o`z davlatiga taklif qiladi. U taklifni qabul qiladi. Gulliver Lilliputiyaning qahramoni hisoblanadi, unga "nardak" unvoni ( mamlakatdagi eng baland unvon) beriladi. Lekin keyinchalik Lilliputiyada uning dushmanlari paydo bo`ladi. Ular Gulliverni xiyonatlikda ayblaydilar. Gulliverni birinchi ko`r qilib, keyin ovqatini kamaytirib ochdan o`ldirmoqchi bo`ladilar. Lekin Gulliverning do`stlari uni vaqtida ogohlantiradilar va Gulliver Vlefuskga qochishga majbur bo`ladi. U yerda qayiq topib oladi, uni ta`mirlaydi va Vlefuskni tark etadi. Yo`lida kemani uchratadi va Angliyaga qaytib keladi. Gulliver uyiga kichkina qo`ychalar olib keladi.

Ikkinchi qism: Brobdingnegga sayohat

Devqomat odamlar qiroli va Gulliver

Gulliver devqomat odamlar davlatiga tushib qoladi. Uni, bo`yi 22 metr bo`lgan fermer topib oladi. Dev Gulliverni vatandoshlariga ko`rsatadi va shu orqali pul ishlaydi. Gulliver buni haqoratomuzlik deb biladi. Keyinchalik Brobdingnegning qirolichasi Gulliverni sotib oladi. Qirolicha unga o`yinchoqdek munosabatda bo`ladi. Gulliver uchun maxsus quti yasaladi. Sayohatlarda Gulliverni shu qutida olib yuradilar. Kichik, lekin havfli sarguzashtlar orasida u qirol bilan yevropa siyosatini mulohaza qiladi. Bu yerda, huddi I qismdagidek, jamiyat xulq-atvorlari satirik ravishda tanqidlanadi. Faqat lilliputlar niqobi ostida emas, qirolning nutqida. Safarlarning birida, Gulliverning qutisini ulkan burgut olib ketadi va dengizga tashlab yuboradi. Gulliverni dengizchilar qutqaradilar va uyiga qaytaradilar.

Uchinchi qism: Laputa, Balnibarbi, Laggnegg, Glabbdobdrib va Yaponiyaga sayohat

Gulliver va uchar orol - Laputa

Gulliver Laputa nomli uchar orolga tushib qoladi. Bu orol Balnibarbi davlatining poytaxti. Gulliver davlatning qit`a qismiga tushadi. U yerda barcha ziyoli odamlar haddan tashqari matematika va musiqa bilan band bo`lganlari uchun, boshqa hech narsaga e`tibor bermaydilar. Qit`ada "projektorlar akademiyasi" mavjud. U yerda har xil ilmiy bo`lmagan, kulgili tashabbuslar hayotga tadbiq qilinadi. Davlat hokimiyati esa bularni qo`llab quvvatlaydi. Shu sababli Davlatning rivoji past darajada bo`ladi. Kitobning bu qismida, muallif yashagan vaqtda mavjud bo`lgan, chayqovchilikka asoslangan nazariyalarga o`yuvchi satira mavjud. Gulliver, kemasi kelguncha, Glabbdobdribga sayohat qiladi. U yerda o`lganlarning soyalarini chaqira oladigan afsungarlar bilan tanishadi va buyuk ilm arboblari bilan suxbat quradi. U o`zining zamondoshlari va ajdodlarini taqqoslaydi. Bundan keyin Gulliver Laggnegg davlatiga keladi. Bu yerda struldbruglar - abadiy yashaydigan, o`lmas odamlarni ko`radi. Ular doimiy, mazmunsiz, azob va kasalliklarga to`la hayotga mahqum bo`ladilar. Hikoyaning ohirida Gulliver Yaponiyaga yo`l oladi. Svift yashagan zamonda Yaponiya Yevropa uchun deyarli yopiq edi (yevropaliklardan faqat gollandiyaliklar Yaponiyaga kira olgan). U yerdan Gulliver vataniga qaytib ketadi.

To`rtinchi qism: Guigngnmlar davlatiga sayohat

Gulliver va guigngnmlar

Gulliver aqlli va xushkor otlar - guigngnmlar davlatiga tushib qoladi. Bu davlatda jiirkanch yexular - odamlar ham yashaydi. Yexularning xulq-atvorlari misolida odamlarning nuqsonlari ko`rsatilgan. Guigngnmlar Gulliverni yexularga o`xshatadilar, lekin ularga qaraganda aqliy va ma`daniy rivoji balandroqligini ta`n oladilar. Hikoyaning ohirida Gulliver bu utopiyadan haydaladi va u Angliyaga, o`z oilasiga qaytib keladi.

Havolalar

kitobni online o`qish

kitobni yuklab olish

kinobni yuklab olish