Burchoqdoshlar: Versiyalar orasidagi farq

Tarixni interaktiv tarzda koʻrib chiqish

Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi

Inline

10-Iyul 2014, 17:38 dagi koʻrinishi

Burchoqdoshlar (dukkakdoshlar), (Fabaceae, Leguminosae) — ikki urugʻ pallali oʻsimliklarning bir oilasi. Yer yuzining hamma mintaqalarida keng tarqalgan. Baʼzan B.ni 3 kenja oila — mimozadoshlar (Mimosaceae), sezalpindoshlar (Caesalpiniaceae) va kapalakguldoshlar (Papilionaseaye yoki Fabaceae)ra ajratiladi. B.ning barglari koʻpincha ketmaket joylashgan, odatda, yon bargli va murakkab. Gullari asosan boshoqsimon, shingilsimon yoki kallaksimon toʻpgullarda oʻrnashgan, odatda zigomorf, ayrimlarida aktinomorf. Mevasi — dukkak.

B.ning 12000 turni birlashtirgan 500 turkumi (Oʻzbekistonda 528 turni uz ichiga olgan 57 ta turkumi) bor. B.dan oqsilga boy boʻlgan mosh, noʻxat, loviya, soya, yer yongʻoq oziq-ovqat uchun, toʻyimli oʻtloq oʻsimliklaridan beda, sebarga, esparset yemxashak uchun koʻplab ekiladi.

B. orasida texnikada ishlatiladigan qimmatbaho mahsulotlar olinadigan, balzamli va qimmatbaho yogʻoch olinadigan daraxtlar bor. Yer yongʻoq, Sano, qashqarbeda, shirinmiya, shildirbosh, oqquray, afsonak kabilardan olinadigan alkaloidlar, glyukozidlar, smolalar, vitaminlar va organik kislotalar tibbiyotda turli kasalliklarni davolashda ishlatiladi.

Choʻllarda uchraydigan qizboltir, oqmiya, achchiqmiya kabilar zaharli hisoblanadi. B.ning baʼzi zaharli turlari (derris, lonxokarpus) insektitsid sifatida ishlatiladi.

Kup B. (akatsiya, gledichiya, tuxumakva b.) manzarali oʻsimlik sifatida ekiladi. B.ga mansub koʻp oʻsimliklarning ildizida atmosfera azotini oʻzlashtiradigan azotobakter yashaydi. Shuning uchun B. azot birikmalari kam boʻlgan tuproqda ham yaxshi oʻsadi.

Adabiyotlar

OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil

Ushbu maqola chaladir. Siz uni boyitib, Vikipediyaga yordam berishingiz mumkin.
Bu andozani aniqrogʻiga almashtirish kerak.

Ushbu maqolada Oʻzbekiston milliy ensiklopediyasi (2000-2005) maʼlumotlaridan foydalanilgan.

@@ Qator 1: / Qator 1: @@
-'''Burchoqdoshlar''' (dukkakdoshlar), (Fadaceae, Leguminosae) — ikki urugʻ pallali oʻsimliklarning bir oilasi. Yer yuzining hamma mintaqalarida keng tarqalgan. Baʼzan B.ni 3 kenja oila — mimozadoshlar (Mimosaceae), se zalpindoshlar (Caesalpiniaceae) va kapalakguldoshlar (Papilionaseaye yoki Fabaceae)ra ajratiladi. B.ning barglari koʻpincha ketmaket joylashgan, odatda, yon bargli va murakkab. Gullari asosan boshoqsimon, shingilsimon yoki kallaksimon toʻpgullarda oʻrnashgan, odatda zigomorf, ayrimlarida aktinomorf. Mevasi — dukkak.
+'''Burchoqdoshlar''' (dukkakdoshlar), (Fabaceae, Leguminosae) — ikki urugʻ pallali [[oʻsimliklar]]ning bir [[oila (biologiya)|oila]]si. Yer yuzining hamma mintaqalarida keng tarqalgan. Baʼzan B.ni 3 kenja oila — [[mimozadoshlar]] (Mimosaceae), [[sezalpindoshlar]] (Caesalpiniaceae) va [[kapalakguldoshlar]] (Papilionaseaye yoki Fabaceae)ra ajratiladi. B.ning [[barg]]lari koʻpincha ketmaket joylashgan, odatda, yon bargli va murakkab. [[Gul]]lari asosan boshoqsimon, shingilsimon yoki kallaksimon toʻpgullarda oʻrnashgan, odatda [[zigomorf gul|zigomorf]], ayrimlarida aktinomorf. Mevasi — dukkak.
-B.ning 12000 turni birlashtirgan 500 turkumi (Oʻzbekistonda 528 turni uz ichiga olgan 57 ta turkumi) bor. B.dan oqsilga boy boʻlgan mosh, noʻxat, loviya, soya, yer yongʻoq oziq-ovqat uchun, toʻyimli oʻtloq oʻsimliklaridan beda, sebarga, esparset yemxashak uchun koʻplab ekiladi.
+B.ning 12000 turni birlashtirgan 500 [[turkum]]i ([[Oʻzbekiston]]da 528 [[tur (biologiya)|tur]]ni uz ichiga olgan 57 ta turkumi) bor. B.dan oqsilga boy boʻlgan [[mosh]], [[noʻxat]], [[loviya]], [[soya]], yer yongʻoq [[oziq-ovqat]] uchun, toʻyimli oʻtloq oʻsimliklaridan [[beda]], [[sebarga]], [[esparset]] yemxashak uchun koʻplab ekiladi.
-B. orasida texnikada ishlatiladigan qimmatbaho mahsulotlar olinadigan, balzamli va qimmatbaho yogʻoch olinadigan daraxtlar bor. Yer yongʻoq, sano, qashqarbeda, shirinmiya, shildirbosh, oqquray, afsonak kabilardan olinadigan alkaloidlar, glyukozidlar, smolalar, vitaminlar va organik kislotalar tibbiyotda turli kasalliklarni davolashda ishlatiladi.
+B. orasida texnikada ishlatiladigan qimmatbaho mahsulotlar olinadigan, balzamli va qimmatbaho yogʻoch olinadigan daraxtlar bor. Yer yongʻoq, [[Sano (oʻt)|Sano]], [[qashqarbeda]], [[shirinmiya]], [[shildirbosh]], [[oqquray]], [[afsonak]] kabilardan olinadigan [[alkaloidlar]], glyukozidlar, [[smola]]lar, [[vitaminlar]] va [[organik kislotalar]] tibbiyotda turli kasalliklarni davolashda ishlatiladi.
-Choʻllarda uchraydigan qizboltir, oqmiya, achchiqmiya kabilar zaharli hisoblanadi. B.ning baʼzi zaharli turlari (derris, lonxokarpus) insektitsid sifatida ishlatiladi.
+Choʻllarda uchraydigan qizboltir, [[oqmiya]], [[achchiqmiya]] kabilar zaharli hisoblanadi. B.ning baʼzi zaharli turlari (derris, lonxokarpus) insektitsid sifatida ishlatiladi.
-Kup B. (akatsiya, gledichiya, tuxumakva b.) manzarali oʻsimlik sifatida ekiladi. B.ga mansub koʻp oʻsimliklarning ildizida atmosfera azotini oʻzlashtiradigan azotobakter yashaydi. Shuning uchun B. azot birikmalari kam boʻlgan tuproqda ham yaxshi oʻsadi.
+Kup B. ([[akatsiya]], [[gledichiya]], tuxumakva b.) manzarali oʻsimlik sifatida ekiladi. B.ga mansub koʻp oʻsimliklarning ildizida atmosfera azotini oʻzlashtiradigan azotobakter yashaydi. Shuning uchun B. azot birikmalari kam boʻlgan tuproqda ham yaxshi oʻsadi.
 == Adabiyotlar ==
 * [[OʻzME]]. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil
-{{stub}} {{no iwiki}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
+{{stub}} <!-- Bot tomonidan yaratildi -->
 {{OʻzME}}
+[[Turkum:Oʻsimliklar]]