Mikroneziya Federativ Shtatlari

Mikroneziya Federativ Davlatlari Federated States of Micronesia
Bayroq Gerb
Shior: "Peace, Unity, Liberty"
Madhiya: Patriots of Micronesia
Poytaxt	Palikir
Rasmiy til(lar)	Inglizcha
Hukumat	Prezidentlik Respublika
• Prezident	Peter M. Christian
• Bosh Vazir	Yosiwo P. George
Mustaqillik (BMT vasiylikdagi AQSh ma'muriyatidan)
• Sana	3-noyabr 1986
Maydon
• Butun	1,399 km2 (181-oʻrin)
• Suv (%)	<1
Aholi
• 2002-yilgi roʻyxat	46,962 (211-oʻrin)
• Zichlik	33/km2
YIM (XQT)	2005-yil roʻyxati
• Butun	AQSh$277 mil. (213-oʻrin)
• Jon boshiga	AQSh$5,898
Pul birligi	AQSh Dollar (USD)
Vaqt mintaqasi	UTC+10...+11
• Yoz (DST)	UTC+10...+11
Qisqartma	FM
Telefon prefiksi	691
Internet domeni	.fm

Mikroneziya (Micronesia), Mikroneziya Federativ Shtatlari (MFSH) (The Federated States Micronesia) — Tinch okeanning gʻarbiy qismida, Karolina o.lari arxipelagida joylashgan davlat. Mayd. 702 km2. Aholisi 134,6 ming kishi (2001). Ular, asosan, mikronezlar boʻlib, xristian diniga eʼtiqod qiladi. Rasmiy til — ingliz tili. Poytaxti — Palakir sh. Maʼmuriy jihatdan 4 shtatga boʻlinadi.

Davlat tuzumi

MFSH — AQSH bilan "erkin uyushgan" davlat. Amaldagi kon-stitutsiyasi 1979 y. 10 mayda qabul qilingan, keyinchalik oʻzgarishlar kiritilgan. Davlat va hukumat boshligʻi — prezident (1999 y.dan Leo Folkam). U vitse-prezident bilan birga parlament tomonidan 4 y. muddatga saylanadi. Qonun chiqaruvchi organi — MFSH Kongressi (bir palatali parlament). Ijroiya hokimiyatni prezident va hukumat amalga oshiradi.

Tabiati

M. orollari kelib chiqishi jihatidan marjon orollariga va vulkan otilishidan paydo boʻlgan orollarga boʻlinadi. Boksit va fosforit konlari bor. Iqlimi ekvatorial va subekvatorial iqlim. Oylik oʻrtacha t-ra — yanv.da 26°, iyulda 28°. Yogʻin yil davomida bir meʼyorda (2000—6000 mm) yogʻadi. Karolina o.lari atrofida kuchli tropik dovullar boʻlib turadi. Tabiiy oʻsimliklari vulkan orollarida doim yashil tropik oʻrmon (palma, daraxtsimon qirqquloq, bambuklar), qisman savannalardan iborat. Marjon orollarida oʻsimlik kam. Jonivorlardan kalamush, koʻrshapalak, timsoh, ilon, kaltakesak, dengiz kushlari uchraydi.

Tarixn. Hozirgi M. davlatining xududi 17—19-a.larda Ispaniyaga qarashli boʻlgan. 1889 y.da Germaniya Karolina o.larini Ispaniyadan sotib oldi. 1914 y.da orollarni Yaponiya bosib oldi, 2-jahon urushida AQSH egalladi. 1947 y.dan AQSH tomonidan boshqariladigan BMT vasiyligidagi hududga aylandi. 1978 y.da Karolina o.lari AQSH bilan "erkin uyushgan" hudud maqomini oldi. Bu haqdagi shartnoma 1982 y.da imzolandi, 1986 y. 3 noyab.da kuchga kirdi va MFShga oʻzini oʻzi boshqarish huquqini berdi, ammo mudofaa, moliya va tashqi ishlar masalalarini AQSH ixtiyorida qoldirdi. M. — 1991 y.dan BMT aʼzosi. Milliy bayrami — 3 noyab. — Mustaqillik kuni (1991).

Xoʻjaligi

Iqtisodiyotining asosi — q.x. boʻlib, uning mahsuloti aholining oziq-ovqatga boʻlgan ehtiyojini qondirmaydi. Mahalliy aholi baliq ovlash, kokos palmasi, banan, sitrus mevalar, shakarqamish, sholi yetishtirish bilan shugʻullanadi. Non daraxti, batat, taro ham ekiladi. Chorvachiligida asosan qoramol, echki, choʻchqa boqiladi. Avtomobil yoʻllari uz. 226 km. Xorijiy sayyoxlik rivojlangan. Chetga kopra, hunarmandchilik buyumlari, baliq, kokos yogʻi chiqaradi. Savdo-sotiqdagi asosiy mijozlari — AQSH, Yaponiya. Pul birligi — AQSH dollari. "Neshnl yunion" ("Milliy igti-foq", 1980 y.dan), "Chuuk nyus kronikl" ("Chuuk yangiliklari xronikasi", 1983 y.dan) gaz.lari nashr etiladi. MFSH ijtimoiy axborot boshqarmasi hukumat mahkamasi boʻlib, u mintaqaviy radiost-yaga ega. Har bir shtatda televideniye xizmati mavjud.

Mikroneziya (Mikroneziya Federativ Davlatlari) poytaxti — Palikir shahri. BMT aʼzosi