Imom al-Buxoriy: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
DastyorBot (munozara | hissa)
k imlo
CoderSIBot (munozara | hissa)
k Birlashtirish andozasi almashtirildi
Qator 1: Qator 1:
{{birlashtirishga|Imom Al-Buxoriy}} <!-- Bot tomonidan qo‘shildi -->
{{birlashtirish|Imom Al-Buxoriy}} <!-- Bot tomonidan qo‘shildi -->


{{birlashtirishga|Al-Buxoriy}}
{{birlashtirish|Al-Buxoriy}}
'''Buxoriy''', Imom al-Buxoriy (asl ismi Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil alBuxoriy) (810.21.7, Buxoro — 870.31.8, Samarqand yaqinidagi Hartang qishlog‘i) — islom olamining yirik mutafakkiri, buyuk muhaddis. Muhaddislar imomi, hadis ilmining sultoni deb ham yuritiladi.Otasi Ismoil o‘z davrining yetuk muhaddislaridan, Molik ibn Alasning shogirdi va yaqinlaridan biri bo‘lib, tijorat ishlari bilan shug‘ullangan. Onasi taqvodor, diyonatli, oqila ayol edi. Otasi vafot etgach, uning tarbiyasi volidasi zimmasiga tushgan. U 5—6 yoshidan islomiy ilmlarni, Muhammad (sav)ning hadislarini o‘rganishga va yodlashga kirishadi. Taniqli muhaddislar — alDoxiliy, Muhammad ibn Salom alPoykandiy, Muhammad ibn Yusuf alPoykandiy, Abdulloh ibn Muhammad alMasnadiy va b.dan saboq olgan. Azaddan muhaddislar safarga chiChishdan oldin o‘z yurtidagi roviylardan birorta ham hadis qoldirmasdan yozib olgan bo‘lishi va shundan keyingina boshqa shahar yoki mamlakatga safarga otlanishi mumkin edi. B. 16 yoshga yetguncha, o‘z yurtidagi mashoyixlardan hadis eshitib, yozib olib, xalifalikning turli viloyatlari tomon yo‘l oladi. 825 y. B. onasi va akasi Ahmad bilan Makkaga kelib, haj ibodatini ado etadi. Onasi va akasini Buxoroga qaytarib, o‘zi Makkada qoladi. Bu yerda faoliyat ko‘rsatayotgan mashoyixlarning ilmiy yig‘inida qatnashadi. 827 y. Madinaga boradi. Madinadagi mashhur ulamolardan Ibrohim ibn alMunzir, Mutrif ibn Abdulloh, Ibrohim ibn Hamza va b. bilan muloqotda bo‘lib, ulardan hadislar bo‘yicha saboq oladi. Bu vaqtda Rasulullohning sahobalari, sahobalarning izdoshlari turli mamlakatga tarqab ketgan edilar. Shunday sharoitda Muhammad(as)ning hadislarini to‘plash turli shahar va mamlakatlarga borishni taqozo qilar edi. Bir necha tarixchilarning ta’kidlashicha, B. Hijoz, Makka, Madina, Toif, Jiddaga qilgan rihlati 6 y. davom etgan. So‘ng Basra, Kufa va Bag‘dodga safar qiladi. Shom va Misrga o‘tadi. Bundan tashqari Xuroson, Marv, Balx, Hirot, Nishopur, Ray, Jibol kabi shaharlarda bo‘lib, bu shaharlardagi olimlardan saboq oldi va hadislar to‘pladi. Xorijiy yurtlardagi safardan keyin Buxoroga qaytgach, hadis ilmini targ‘ib etishga kirishadi. Ul zotning bu sa’yu ko‘shishlari bu vaqtda Buxoroda isoblanadi. Bu asar Hindiston va Qohirada chop etilgan. B. yaratgan "Kitob alfavoid" ("Foydali ashyolar haqida kitob"), "AlJomi’ alkabiyr" ("Katta tayanch"), "Xalq af’ol alibod", ("Alloh bandalari ishlarining tabiati"), "AlMusnad alkabiyr" ("Katta tayanch"), "Attafsir alkabiyr" ("Katta tafsir"), "Kitob alxiba" ("Xayrehson haqida kitob") va b. asarlarning ba’zilari bizgacha yetib kelmagan, ba’zilari jahonning turli mamlakatlari kutubxonalarida saqlanayotganligi haqida ma’lumotlar bor. B.ning boshqa asarlari orasida "Tafsir alQur’on" ("Qur’on tafsiri") kitobini ham alohida ta’kidlash kerak. B. asarlari musulmon dunyosining barcha Madrasa va dorilfununlarida payg‘ambar (as) sunnatlari bo‘yicha asosiy darslik, qo‘llanma hisoblanadi. Jamoat arboblari, olimu ulamolar va din peshvolari B. asarlariga tayanib ish tutadilar.Istiqlol sharofati bilan B.ning o‘lmas merosi elyurti bag‘riga qaytdi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining "Imom alBuxoriy tavalludining hijriyqamariy taqvim bo‘yicha 1225 yilligini nishonlash to‘g‘risida"gi qarori (1997 y. 29 apr.) asosida B.ning ilmiy merosini o‘rganish va targ‘ib qilish, xotirasini abadiylashtirish borasida katta ishlar qilindi. 1998 i. 23 okt.da Samarqandda yubiley to‘ytantanalari bo‘lib o‘tdi. www.ziyouz.com kutubxonasi 750Alloma abadiy qo‘nim topgan Chelak tumanidagi Hartang qishlog‘ida ulkan yodgorlik majmui ochildi (q. Buxoriy yodgorlik majmui).B.ning boy ma’naviy merosini chuqur o‘rganish va keng targ‘ib qilish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimovning tashabbusi bilan Imom alBuxoriy xalqaro jamg‘armasi tuzildi (1998 y. 4 noyab.; raisi Zohidillo Munavvarov). Jamg‘armaning asosiy vazifasi Qur’oni karim va B.ning "alJomi’ assahih"i tarjimalarining akademik nashrlarini tayyorlash, buyuk islomshunoslar ilmiy merosini tadqiq etish, diniyfalsafiy mavzularda ilmiy anjumanlar o‘tkazish va shular yordamida yosh avlodni milliy an’analarimizga sadoqat ruhida tarbiyalashdan iborat. 2000 y.dan boshlab mazkur jamg‘arma o‘zining ma’naviyma’rifiy, ilmiyadabiy "Imom alBuxoriy saboqlari" jur.ini nashr eta boshladi. Jur. xalqimizni milliyma’naviy merosimizdan bahramand etish, milliy, liniy qadriyatlarning sog‘lom idrok etilishiga yordam berishni uz oldiga maksad qilib qo‘ygan. O‘zbekistonda B.ning xotirasi munosib tarzda abadiylashtirilgan. Toshkent Islom in-tiga B. nomi berilgan. B.ning hayoti va ijodiga bag‘ishlab bir necha tillarda kitobalbom, 2 qismli film (1995), "Hadis ilmining sultoni" 4 qismli kinoqissa (1998) yaratilgan.As: Aladab almufrad (Adab durdonalari), T., 1990; Hadis [AlJomi’ assahih], 1—4 j.lar (2nashri), T., 1997.Ad.: Moziydan taralgan ziyo. Imom alBuxoriy, T., 1998; Uvatov U., Imom alBuxoriy, T., 1998; Madaminov S, Imom Buxoriy ta’rifi, T., 1996; Imom alBuxoriy — muhaddislar sultoni [nashrga tayyorlovchilar Usmonhoji Temurxon o‘g‘li, Baxtiyor Nabixon ugli], T., 1998; Dushan Fayziy Zarafshoniy, Imom alBuxoriy, T., 1998; Babaxanov Sh.Z., Velikiye muxaddisi o mire i drujbe mejdu narodami, T., 1998; Ma’naviyat yulduzlari [2nashri], T., 2001.Ubaydulla Uvatov.
'''Buxoriy''', Imom al-Buxoriy (asl ismi Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil alBuxoriy) (810.21.7, Buxoro — 870.31.8, Samarqand yaqinidagi Hartang qishlog‘i) — islom olamining yirik mutafakkiri, buyuk muhaddis. Muhaddislar imomi, hadis ilmining sultoni deb ham yuritiladi.Otasi Ismoil o‘z davrining yetuk muhaddislaridan, Molik ibn Alasning shogirdi va yaqinlaridan biri bo‘lib, tijorat ishlari bilan shug‘ullangan. Onasi taqvodor, diyonatli, oqila ayol edi. Otasi vafot etgach, uning tarbiyasi volidasi zimmasiga tushgan. U 5—6 yoshidan islomiy ilmlarni, Muhammad (sav)ning hadislarini o‘rganishga va yodlashga kirishadi. Taniqli muhaddislar — alDoxiliy, Muhammad ibn Salom alPoykandiy, Muhammad ibn Yusuf alPoykandiy, Abdulloh ibn Muhammad alMasnadiy va b.dan saboq olgan. Azaddan muhaddislar safarga chiChishdan oldin o‘z yurtidagi roviylardan birorta ham hadis qoldirmasdan yozib olgan bo‘lishi va shundan keyingina boshqa shahar yoki mamlakatga safarga otlanishi mumkin edi. B. 16 yoshga yetguncha, o‘z yurtidagi mashoyixlardan hadis eshitib, yozib olib, xalifalikning turli viloyatlari tomon yo‘l oladi. 825 y. B. onasi va akasi Ahmad bilan Makkaga kelib, haj ibodatini ado etadi. Onasi va akasini Buxoroga qaytarib, o‘zi Makkada qoladi. Bu yerda faoliyat ko‘rsatayotgan mashoyixlarning ilmiy yig‘inida qatnashadi. 827 y. Madinaga boradi. Madinadagi mashhur ulamolardan Ibrohim ibn alMunzir, Mutrif ibn Abdulloh, Ibrohim ibn Hamza va b. bilan muloqotda bo‘lib, ulardan hadislar bo‘yicha saboq oladi. Bu vaqtda Rasulullohning sahobalari, sahobalarning izdoshlari turli mamlakatga tarqab ketgan edilar. Shunday sharoitda Muhammad(as)ning hadislarini to‘plash turli shahar va mamlakatlarga borishni taqozo qilar edi. Bir necha tarixchilarning ta’kidlashicha, B. Hijoz, Makka, Madina, Toif, Jiddaga qilgan rihlati 6 y. davom etgan. So‘ng Basra, Kufa va Bag‘dodga safar qiladi. Shom va Misrga o‘tadi. Bundan tashqari Xuroson, Marv, Balx, Hirot, Nishopur, Ray, Jibol kabi shaharlarda bo‘lib, bu shaharlardagi olimlardan saboq oldi va hadislar to‘pladi. Xorijiy yurtlardagi safardan keyin Buxoroga qaytgach, hadis ilmini targ‘ib etishga kirishadi. Ul zotning bu sa’yu ko‘shishlari bu vaqtda Buxoroda isoblanadi. Bu asar Hindiston va Qohirada chop etilgan. B. yaratgan "Kitob alfavoid" ("Foydali ashyolar haqida kitob"), "AlJomi’ alkabiyr" ("Katta tayanch"), "Xalq af’ol alibod", ("Alloh bandalari ishlarining tabiati"), "AlMusnad alkabiyr" ("Katta tayanch"), "Attafsir alkabiyr" ("Katta tafsir"), "Kitob alxiba" ("Xayrehson haqida kitob") va b. asarlarning ba’zilari bizgacha yetib kelmagan, ba’zilari jahonning turli mamlakatlari kutubxonalarida saqlanayotganligi haqida ma’lumotlar bor. B.ning boshqa asarlari orasida "Tafsir alQur’on" ("Qur’on tafsiri") kitobini ham alohida ta’kidlash kerak. B. asarlari musulmon dunyosining barcha Madrasa va dorilfununlarida payg‘ambar (as) sunnatlari bo‘yicha asosiy darslik, qo‘llanma hisoblanadi. Jamoat arboblari, olimu ulamolar va din peshvolari B. asarlariga tayanib ish tutadilar.Istiqlol sharofati bilan B.ning o‘lmas merosi elyurti bag‘riga qaytdi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining "Imom alBuxoriy tavalludining hijriyqamariy taqvim bo‘yicha 1225 yilligini nishonlash to‘g‘risida"gi qarori (1997 y. 29 apr.) asosida B.ning ilmiy merosini o‘rganish va targ‘ib qilish, xotirasini abadiylashtirish borasida katta ishlar qilindi. 1998 i. 23 okt.da Samarqandda yubiley to‘ytantanalari bo‘lib o‘tdi. www.ziyouz.com kutubxonasi 750Alloma abadiy qo‘nim topgan Chelak tumanidagi Hartang qishlog‘ida ulkan yodgorlik majmui ochildi (q. Buxoriy yodgorlik majmui).B.ning boy ma’naviy merosini chuqur o‘rganish va keng targ‘ib qilish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimovning tashabbusi bilan Imom alBuxoriy xalqaro jamg‘armasi tuzildi (1998 y. 4 noyab.; raisi Zohidillo Munavvarov). Jamg‘armaning asosiy vazifasi Qur’oni karim va B.ning "alJomi’ assahih"i tarjimalarining akademik nashrlarini tayyorlash, buyuk islomshunoslar ilmiy merosini tadqiq etish, diniyfalsafiy mavzularda ilmiy anjumanlar o‘tkazish va shular yordamida yosh avlodni milliy an’analarimizga sadoqat ruhida tarbiyalashdan iborat. 2000 y.dan boshlab mazkur jamg‘arma o‘zining ma’naviyma’rifiy, ilmiyadabiy "Imom alBuxoriy saboqlari" jur.ini nashr eta boshladi. Jur. xalqimizni milliyma’naviy merosimizdan bahramand etish, milliy, liniy qadriyatlarning sog‘lom idrok etilishiga yordam berishni uz oldiga maksad qilib qo‘ygan. O‘zbekistonda B.ning xotirasi munosib tarzda abadiylashtirilgan. Toshkent Islom in-tiga B. nomi berilgan. B.ning hayoti va ijodiga bag‘ishlab bir necha tillarda kitobalbom, 2 qismli film (1995), "Hadis ilmining sultoni" 4 qismli kinoqissa (1998) yaratilgan.As: Aladab almufrad (Adab durdonalari), T., 1990; Hadis [AlJomi’ assahih], 1—4 j.lar (2nashri), T., 1997.Ad.: Moziydan taralgan ziyo. Imom alBuxoriy, T., 1998; Uvatov U., Imom alBuxoriy, T., 1998; Madaminov S, Imom Buxoriy ta’rifi, T., 1996; Imom alBuxoriy — muhaddislar sultoni [nashrga tayyorlovchilar Usmonhoji Temurxon o‘g‘li, Baxtiyor Nabixon ugli], T., 1998; Dushan Fayziy Zarafshoniy, Imom alBuxoriy, T., 1998; Babaxanov Sh.Z., Velikiye muxaddisi o mire i drujbe mejdu narodami, T., 1998; Ma’naviyat yulduzlari [2nashri], T., 2001.Ubaydulla Uvatov.



12-Iyun 2013, 03:31 dagi koʻrinishi

Buxoriy, Imom al-Buxoriy (asl ismi Abu Abdulloh Muhammad ibn Ismoil alBuxoriy) (810.21.7, Buxoro — 870.31.8, Samarqand yaqinidagi Hartang qishlog‘i) — islom olamining yirik mutafakkiri, buyuk muhaddis. Muhaddislar imomi, hadis ilmining sultoni deb ham yuritiladi.Otasi Ismoil o‘z davrining yetuk muhaddislaridan, Molik ibn Alasning shogirdi va yaqinlaridan biri bo‘lib, tijorat ishlari bilan shug‘ullangan. Onasi taqvodor, diyonatli, oqila ayol edi. Otasi vafot etgach, uning tarbiyasi volidasi zimmasiga tushgan. U 5—6 yoshidan islomiy ilmlarni, Muhammad (sav)ning hadislarini o‘rganishga va yodlashga kirishadi. Taniqli muhaddislar — alDoxiliy, Muhammad ibn Salom alPoykandiy, Muhammad ibn Yusuf alPoykandiy, Abdulloh ibn Muhammad alMasnadiy va b.dan saboq olgan. Azaddan muhaddislar safarga chiChishdan oldin o‘z yurtidagi roviylardan birorta ham hadis qoldirmasdan yozib olgan bo‘lishi va shundan keyingina boshqa shahar yoki mamlakatga safarga otlanishi mumkin edi. B. 16 yoshga yetguncha, o‘z yurtidagi mashoyixlardan hadis eshitib, yozib olib, xalifalikning turli viloyatlari tomon yo‘l oladi. 825 y. B. onasi va akasi Ahmad bilan Makkaga kelib, haj ibodatini ado etadi. Onasi va akasini Buxoroga qaytarib, o‘zi Makkada qoladi. Bu yerda faoliyat ko‘rsatayotgan mashoyixlarning ilmiy yig‘inida qatnashadi. 827 y. Madinaga boradi. Madinadagi mashhur ulamolardan Ibrohim ibn alMunzir, Mutrif ibn Abdulloh, Ibrohim ibn Hamza va b. bilan muloqotda bo‘lib, ulardan hadislar bo‘yicha saboq oladi. Bu vaqtda Rasulullohning sahobalari, sahobalarning izdoshlari turli mamlakatga tarqab ketgan edilar. Shunday sharoitda Muhammad(as)ning hadislarini to‘plash turli shahar va mamlakatlarga borishni taqozo qilar edi. Bir necha tarixchilarning ta’kidlashicha, B. Hijoz, Makka, Madina, Toif, Jiddaga qilgan rihlati 6 y. davom etgan. So‘ng Basra, Kufa va Bag‘dodga safar qiladi. Shom va Misrga o‘tadi. Bundan tashqari Xuroson, Marv, Balx, Hirot, Nishopur, Ray, Jibol kabi shaharlarda bo‘lib, bu shaharlardagi olimlardan saboq oldi va hadislar to‘pladi. Xorijiy yurtlardagi safardan keyin Buxoroga qaytgach, hadis ilmini targ‘ib etishga kirishadi. Ul zotning bu sa’yu ko‘shishlari bu vaqtda Buxoroda isoblanadi. Bu asar Hindiston va Qohirada chop etilgan. B. yaratgan "Kitob alfavoid" ("Foydali ashyolar haqida kitob"), "AlJomi’ alkabiyr" ("Katta tayanch"), "Xalq af’ol alibod", ("Alloh bandalari ishlarining tabiati"), "AlMusnad alkabiyr" ("Katta tayanch"), "Attafsir alkabiyr" ("Katta tafsir"), "Kitob alxiba" ("Xayrehson haqida kitob") va b. asarlarning ba’zilari bizgacha yetib kelmagan, ba’zilari jahonning turli mamlakatlari kutubxonalarida saqlanayotganligi haqida ma’lumotlar bor. B.ning boshqa asarlari orasida "Tafsir alQur’on" ("Qur’on tafsiri") kitobini ham alohida ta’kidlash kerak. B. asarlari musulmon dunyosining barcha Madrasa va dorilfununlarida payg‘ambar (as) sunnatlari bo‘yicha asosiy darslik, qo‘llanma hisoblanadi. Jamoat arboblari, olimu ulamolar va din peshvolari B. asarlariga tayanib ish tutadilar.Istiqlol sharofati bilan B.ning o‘lmas merosi elyurti bag‘riga qaytdi. O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining "Imom alBuxoriy tavalludining hijriyqamariy taqvim bo‘yicha 1225 yilligini nishonlash to‘g‘risida"gi qarori (1997 y. 29 apr.) asosida B.ning ilmiy merosini o‘rganish va targ‘ib qilish, xotirasini abadiylashtirish borasida katta ishlar qilindi. 1998 i. 23 okt.da Samarqandda yubiley to‘ytantanalari bo‘lib o‘tdi. www.ziyouz.com kutubxonasi 750Alloma abadiy qo‘nim topgan Chelak tumanidagi Hartang qishlog‘ida ulkan yodgorlik majmui ochildi (q. Buxoriy yodgorlik majmui).B.ning boy ma’naviy merosini chuqur o‘rganish va keng targ‘ib qilish maqsadida O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A. Karimovning tashabbusi bilan Imom alBuxoriy xalqaro jamg‘armasi tuzildi (1998 y. 4 noyab.; raisi Zohidillo Munavvarov). Jamg‘armaning asosiy vazifasi Qur’oni karim va B.ning "alJomi’ assahih"i tarjimalarining akademik nashrlarini tayyorlash, buyuk islomshunoslar ilmiy merosini tadqiq etish, diniyfalsafiy mavzularda ilmiy anjumanlar o‘tkazish va shular yordamida yosh avlodni milliy an’analarimizga sadoqat ruhida tarbiyalashdan iborat. 2000 y.dan boshlab mazkur jamg‘arma o‘zining ma’naviyma’rifiy, ilmiyadabiy "Imom alBuxoriy saboqlari" jur.ini nashr eta boshladi. Jur. xalqimizni milliyma’naviy merosimizdan bahramand etish, milliy, liniy qadriyatlarning sog‘lom idrok etilishiga yordam berishni uz oldiga maksad qilib qo‘ygan. O‘zbekistonda B.ning xotirasi munosib tarzda abadiylashtirilgan. Toshkent Islom in-tiga B. nomi berilgan. B.ning hayoti va ijodiga bag‘ishlab bir necha tillarda kitobalbom, 2 qismli film (1995), "Hadis ilmining sultoni" 4 qismli kinoqissa (1998) yaratilgan.As: Aladab almufrad (Adab durdonalari), T., 1990; Hadis [AlJomi’ assahih], 1—4 j.lar (2nashri), T., 1997.Ad.: Moziydan taralgan ziyo. Imom alBuxoriy, T., 1998; Uvatov U., Imom alBuxoriy, T., 1998; Madaminov S, Imom Buxoriy ta’rifi, T., 1996; Imom alBuxoriy — muhaddislar sultoni [nashrga tayyorlovchilar Usmonhoji Temurxon o‘g‘li, Baxtiyor Nabixon ugli], T., 1998; Dushan Fayziy Zarafshoniy, Imom alBuxoriy, T., 1998; Babaxanov Sh.Z., Velikiye muxaddisi o mire i drujbe mejdu narodami, T., 1998; Ma’naviyat yulduzlari [2nashri], T., 2001.Ubaydulla Uvatov.

Adabiyotlar

  • OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil