Irqlar: Versiyalar orasidagi farq

Vikipediya, ochiq ensiklopediya
Kontent oʻchirildi Kontent qoʻshildi
CoderSIBot (munozara | hissa)
Yangi maqola yaratildi
 
DastyorBot (munozara | hissa)
k imlo
Qator 1: Qator 1:
'''Irqlar''' — Homo sapiens turi ichidagi sistematik guruxlar. Har bir irq oʻziga xos irsiy belgilar, mas, koʻz, soch va teri rangi, yuz va bosh qutisi shakliga binoan boshqa irklardan farq qiladi. Hoz. odamlar 3 ta: ekvatorial (negroid, avstraloid), yevrosiyo (yevropoid), osiyoamerika (mongoloid) yoki 5 ta (negroid, avstraloid, yevropoid, mongoloid, amerikanoid) yirik irqlarga boʻlinadi. Har bir irq ichida yana kichikroq, yaʼni kenja I. boʻladi. Mac, ekvatorial irq negr, negrill, bushmen, avstraliya va b. irklarga; yevropoid irq esa atlantika-boltiq, Hind-Oʻrta dengizi, oʻrta yevropa va b. ga; mongoloid irq shim. osiyo, arktika, jan. osiyo va b. ga ajraladi.
'''Irqlar''' — Homo sapiens turi ichidagi sistematik guruxlar. Har bir irq oʻziga xos irsiy belgilar, mas, koʻz, soch va teri rangi, yuz va bosh qutisi shakliga binoan boshqa irklardan farq qiladi. Hoz. odamlar 3 ta: ekvatorial (negroid, avstraloid), yevrosiyo (yevropoid), osiyoamerika (mongoloid) yoki 5 ta (negroid, avstraloid, yevropoid, mongoloid, amerikanoid) yirik irqlarga boʻlinadi. Har bir irq ichida yana kichikroq, yaʼni kenja I. boʻladi. Mac, ekvatorial irq negr, negrill, bushmen, avstraliya va b. irklarga; yevropoid irq esa atlantika-boltiq, Hind-Oʻrta dengizi, oʻrta yevropa va b. ga; mongoloid irq shim. osiyo, arktika, jan. osiyo va b. ga ajraladi.


Irqlar paleolitning soʻnggi davrlarida bundan 40—30 ming yil avval odam Yer yuzini egallashi b-n shakllana boshladi. Oʻsha davrda koʻpchilik irqiy belgilar moslanish xususiyatiga ega boʻlganligidan muayyan muhit sharoitida tabiiy tanlanish tufayli mustahkamlanib borgan. Mas, ekvatorial irkda terining kora rangi ultrabinafsha nurlar taʼsiridan himoyalovchi, burun katagining keng boʻlishi nam tropik iqlim sharoitida suv bugʻlanishini kuchaytiruvchi, tananing uzun boʻlishi tana yuzasini tana hajmiga nisbatan kengaytirish orqali termoregulyasiyani amalga oshiruvchi vosita sifatida vujudga kelgan.
Irqlar paleolitning soʻnggi davrlarida bundan 40—30 ming yil avval odam Yer yuzini egallashi bilan shakllana boshladi. Oʻsha davrda koʻpchilik irqiy belgilar moslanish xususiyatiga ega boʻlganligidan muayyan muhit sharoitida tabiiy tanlanish tufayli mustahkamlanib borgan. Mas, ekvatorial irkda terining kora rangi ultrabinafsha nurlar taʼsiridan himoyalovchi, burun katagining keng boʻlishi nam tropik iqlim sharoitida suv bugʻlanishini kuchaytiruvchi, tananing uzun boʻlishi tana yuzasini tana hajmiga nisbatan kengaytirish orqali termoregulyasiyani amalga oshiruvchi vosita sifatida vujudga kelgan.


Barcha I. Homo sapiens ra xoc boʻlgan umumiy xususiyatlarga ega: ularning barchasi biologik va psixik jihatdan teng boʻlib, evolyusion rivojlanishning bir xil pogʻonasida turadi. Barcha I. madaniyat va sivilizatsiya eng yuqori darajada rivojlanishida bir xil imkoniyatga ega. Hoz. zamon fani mavjud I. bir xil qobiliyatga ega emasligi, ular evolyusiyaning turli bosqichlarida turganligi toʻgʻrisidagi irqchilik gʻoyalarini inkor etadi. Odam I. ni "millat", "til guruxi" tushunchalari b-n aralashtirib yubormaslik lo-zim. Bitta millat tarkibida har xil I. va, aksincha, bitta irqning oʻzi turli millatlar tarkibiga kirishi mumkin.
Barcha I. Homo sapiens ra xoc boʻlgan umumiy xususiyatlarga ega: ularning barchasi biologik va psixik jihatdan teng boʻlib, evolyusion rivojlanishning bir xil pogʻonasida turadi. Barcha I. madaniyat va sivilizatsiya eng yuqori darajada rivojlanishida bir xil imkoniyatga ega. Hoz. zamon fani mavjud I. bir xil qobiliyatga ega emasligi, ular evolyusiyaning turli bosqichlarida turganligi toʻgʻrisidagi irqchilik gʻoyalarini inkor etadi. Odam I. ni "millat", "til guruxi" tushunchalari bilan aralashtirib yubormaslik lo-zim. Bitta millat tarkibida har xil I. va, aksincha, bitta irqning oʻzi turli millatlar tarkibiga kirishi mumkin.


== Adabiyot ==
== Adabiyot ==

8-Iyun 2013, 12:38 dagi koʻrinishi

Irqlar — Homo sapiens turi ichidagi sistematik guruxlar. Har bir irq oʻziga xos irsiy belgilar, mas, koʻz, soch va teri rangi, yuz va bosh qutisi shakliga binoan boshqa irklardan farq qiladi. Hoz. odamlar 3 ta: ekvatorial (negroid, avstraloid), yevrosiyo (yevropoid), osiyoamerika (mongoloid) yoki 5 ta (negroid, avstraloid, yevropoid, mongoloid, amerikanoid) yirik irqlarga boʻlinadi. Har bir irq ichida yana kichikroq, yaʼni kenja I. boʻladi. Mac, ekvatorial irq negr, negrill, bushmen, avstraliya va b. irklarga; yevropoid irq esa atlantika-boltiq, Hind-Oʻrta dengizi, oʻrta yevropa va b. ga; mongoloid irq shim. osiyo, arktika, jan. osiyo va b. ga ajraladi.

Irqlar paleolitning soʻnggi davrlarida bundan 40—30 ming yil avval odam Yer yuzini egallashi bilan shakllana boshladi. Oʻsha davrda koʻpchilik irqiy belgilar moslanish xususiyatiga ega boʻlganligidan muayyan muhit sharoitida tabiiy tanlanish tufayli mustahkamlanib borgan. Mas, ekvatorial irkda terining kora rangi ultrabinafsha nurlar taʼsiridan himoyalovchi, burun katagining keng boʻlishi nam tropik iqlim sharoitida suv bugʻlanishini kuchaytiruvchi, tananing uzun boʻlishi tana yuzasini tana hajmiga nisbatan kengaytirish orqali termoregulyasiyani amalga oshiruvchi vosita sifatida vujudga kelgan.

Barcha I. Homo sapiens ra xoc boʻlgan umumiy xususiyatlarga ega: ularning barchasi biologik va psixik jihatdan teng boʻlib, evolyusion rivojlanishning bir xil pogʻonasida turadi. Barcha I. madaniyat va sivilizatsiya eng yuqori darajada rivojlanishida bir xil imkoniyatga ega. Hoz. zamon fani mavjud I. bir xil qobiliyatga ega emasligi, ular evolyusiyaning turli bosqichlarida turganligi toʻgʻrisidagi irqchilik gʻoyalarini inkor etadi. Odam I. ni "millat", "til guruxi" tushunchalari bilan aralashtirib yubormaslik lo-zim. Bitta millat tarkibida har xil I. va, aksincha, bitta irqning oʻzi turli millatlar tarkibiga kirishi mumkin.

Adabiyot

  • Nesturx M. F., Chelovecheskiye rasi, M., 1965; Alekseyev V. P., Geograficheskiye ochagi formirovaniya chelovecheskix ras, M., 1985; Problemi evolyusionnoy morfologii cheloveka i yego ras, M., 1986.[1]

Manbalar

  1. OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil