Adsorbentlar

Adsorbentlar (lot. ad — yonida va sorbens — yutuvchi) — tabiatda uchray-digan va sun’iy yo‘l bilan tayyorlanadigan, disperelik darajasi yuqori bo‘lgan (q. Dispers sistemalar) juda katta tashqi (g‘ovaksiz) yoki ichki (g‘ovakdor) sirtli jismlar. Suyuq yoki gaz holidagi moddalar adsorbsiyasi xuddi shu A. sirtida sodir bo‘ladi. Tabiiy A.ga opoka (govaqtosh), gilmoya va b. kiradi. Sun’iy A. uglevodo-rodlarni termik parchalash yoki tutatish (kurum olish), o‘ta qizdirilgan suv bug‘i bilan kremniy-organik moddalarni gi-drolizlash (aerosillar), dag‘al dispers sistemalarni kimyoviy jihatdan faol-lash yoki modifikatsiyalash (faol kumir, faollantirilgan gil) va b. yo‘llar bilan olinadi. A.ning adsorbsion xususiyati qattiq jismning tabiatiga, sirt tuzi-200lishiga, kattaligiga, g‘ovaklarining tu-zilishiga bog‘liq. Ular, asosan, g‘ovaksiz, yirik g‘ovakli, mayda govakli va aralash g‘ovakli turlarga bo‘linadi. A. protivo-gazlarda ishlatiladi, gaz va suyukli-klarni tozalash va quritishda, polimer-larning to‘ldirgichlari sifatida va b. maqsadlarda keng qo‘llaniladi.

Adabiyotlar

• OʻzME. Birinchi jild. Toshkent, 2000-yil