Azon

Azon va takbiri iqomat

Azon (arab, namozga chaqirish) — 1) islom dinida har kuni o‘qiladigan 5 mahal namozga muazzin etadigan da’-vat. A. namoz uchun buyurilgan sunnat hisoblanadi. Muazzin (azon aytuvchi) odatda har bir masjidda bo‘ladi. Uning aytgan A. i namoz vaqti bo‘lganligini bildiradi. A. baland ovoz b-n o‘ziga xos ohang ila aytiladi. A. 622—623 y.larda Muhammad (sav) tomonidan belgilandi. Birinchi muazzin Bilol(ra) bo‘lgan. A. aytish islom tarixining bir necha asr-lari davomida shakllandi. 2) Islomda yangi tugilgan chaqaloqning qulog‘iga A. aytish odati ham bor. Bunda avval maxsus duo o‘qilib, so‘ng ohista tovushda bola-ning o‘ng qulog‘iga A., chap qulog‘iga tak-bir aytiladi. Bu odat go‘dakning bokira shuuriga Alloh taolo nomini muhrlash mazmunida talqin etilgan. 3) O‘zbek ti-lida A. so‘zi ertalab, saharlab, ilk sahar (kun chiqishdan oldingi payt) ma’nosini ham anglatadi.

Nima uchun shariatimizda azon aytishga buyurilgan?

Shariatimizda azon odamlarga namoz vaqti kirganini bildirish uchun aytiladi. Takbiri iqomat esa namoz boshlanganini bildirish uchun aytiladi. Besh vaqt namoz va juma namoziga aytiladigan azon va takbiri iqomatning hukmi erkaklar uchun farzi kifoyadir. Azonda oʻn besh jumla boʻlib, ular quyidagilar:

اَللهُ أَكْبَر Allohu akbar,

اَللهُ أَكْبَر Allohu akbar,

اَللهُ أَكْبَر Allohu akbar,

اَللهُ أَكْبَر Allohu akbar,

أَشْهَدُ أَلاَّ إِلَهَ إِلاَّ الله Ashhadu alla ilaha illalloh,

أَشْهَدُ أَلاَّ إِلَهَ إِلاَّ الله Ashhadu alla ilaha illalloh,

أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ الله Ashhadu anna Muhammadar Rasululloh,

أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ الله Ashhadu anna Muhammadar Rasululloh,

حَيَّ عَلَى الصَّلاَة Hayya alas solat.

حَيَّ عَلَى الصَّلاَة Hayya alas solat.

حَيَّ عَلَى الْفَلاَح Hayya alal falah.

حَيَّ عَلَى الْفَلاَح Hayya alal falah.

اَللهُ أَكْبَر Allohu akbar,

اَللهُ أَكْبَر Allohu akbar,

لاَ إِلَهَ إِلاَّ الله La ilaha illalloh.

Bomdod namoziga azon aytilganda «Hayya alal falah»dan keyin ikki marta: "اَلصَّلاَةُ خَيْرٌ مِنَ النَّوْمِ" «Assolatu xoyrum minannavm» qoʻshib qoʻyiladi.

Takbiri iqomat jumlalari o'n bir jumladir va ular quyidagilar:

اَللهُ أَكْبَرAllohu akbar,

اَللهُ أَكْبَرAllohu akbar,

أَشْهَدُ أَلاَّ إِلَهَ إِلاَّ اللهAshhadu alla ilaha illalloh,

أَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا رَسُولُ الله Ashhadu anna Muhammadar Rasululloh,

حَيَّ عَلَى الصَّلاَة Hayya alas solat.

حَيَّ عَلَى الْفَلاَح Hayya alal falah.

قَد ْقَامَتِ الصَّلاَة Qod qomatis solah,

قَد ْقَامَتِ الصَّلاَة Qod qomatis solah,

اَللهُ أَكْبَر Allohu akbar,

اَللهُ أَكْبَرAllohu akbar,

لاَ إِلَهَ إِلاَّ اللهLa ilaha illalloh.

Azondan so'ng o'qiladigan duo

Azonni eshitgan har bir kishiga muazzin aytgan jumlalarni qaytarib turish sunnatdir. Faqat «Hayya alas solat, hayya alal falah»ni eshitganda:

"لاَ حَوْلَ وَ لاَ قُوَّةَ إِلاَّ بِاللهِ"«La havla vala quvvata illa billah»,- deydi. So'ngra ushbu duoni o'qiydi:

"اَللَّهُمَّ رَبَّ هَذِهِ الدَّعْوَةِ التَّامَّةِ وَ الصَّلاَةِ القَائِمَةِ آتِ مُحَمَّداً الْوَسِيلَةَ وَ الْفَضِيلَةَ وَ ابْعَثْهُ مَقَامًا مَحْمُودًا الَّذِي وَعَدْتَهُ". 

«Allohumma robba hazihid da'vatittammati, vassolatil qoimati, ati Muhammadanil vasilata val-fazilata, vab'ashu maqomam mahmudanillaziy va'adtahu».

Maʼnosi: «Ushbu komil daʼvatning, hozir boʻlgan-qoim namozning Parvardigori boʻlgan Ey Alloh! Muhammadga vasila (Qiyomatda Rasululloh duolari-soʻrovlari bilan hisob boshlanadi) va fazilat ato etgin. Uni Oʻzing vaʼda qilgan maqtovli maqomga chiqargin. (Albatta, Sen vaʼdaga xilof qilmaysan)».