Xorazm: Versiyalar orasidagi farq
k bot tomonidan imlo toʻgʻrilandi |
|||
| Qator 135: | Qator 135: | ||
== Xorazm [[XVIII asr]]ning ikkinchi yarmi — [[XX asr]] boshlarida == |
== Xorazm [[XVIII asr]]ning ikkinchi yarmi — [[XX asr]] boshlarida == |
||
{{main|Xiva xonligi}} |
{{main|Xiva xonligi}} |
||
1770-yillarda Xorazmda [[qoʻngʻirot]] sulolasi vakillari hokimiyat tepasiga keladi. Sulola asoschisi [[Muhammad Aminbiy]] edi. Bu davrda poytaxt Xivada Xorazm |
1770-yillarda Xorazmda [[qoʻngʻirot]] sulolasi vakillari hokimiyat tepasiga keladi. Sulola asoschisi [[Muhammad Aminbiy]] edi. Bu davrda poytaxt Xivada Xorazm meʼmorchiligi durdonalari quriladi. [[1873-yil]]i [[Muhammad Rahimxon II]] hukmdorligi davrida Xorazm [[Rossiya imperiyasi]]ga tobe davlatga aylanadi. Qoʻngʻirotlar [[1920-yil]]ga qadar, [[Qizil Armiya]] bosqini natijasida agʻdarilgunga qadar, hukmronlikni oʻz qoʻlida saqlab qoldilar. |
||
== Xorazm hukmdorlari == |
== Xorazm hukmdorlari == |
||
20-Aprel 2013, 13:25 dagi koʻrinishi
| Xorazm | |||||||
| |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||
.PNG) 1190—1220 yillarda Xorazm imperiyasi. | |||||||
| Poytaxti | Kat, Urganch, Xiva | ||||||
| Til(lar)i | Xorazmiy, Xorazm-turkiy, Chigʻatoy | ||||||
| Dini | Islom | ||||||
| Boshqaruv shakli | Mutlaq monarxiya | ||||||
| Meros boʻlib oʻtishi | |||||||
| Xorazm XSR → | |||||||
Xorazm (forscha: خوارزم) — Amudaryo sohillarida markazga ega Oʻrta Osiyo qadimiy mintaqasi — rivojlangan irrigatsiyali dehqonchilik, hunarmandlik va savdo mintaqasi. Xorazm orqali Buyuk Ipak yoʻli oʻtgan. III asr oxirlarida Xorazm poytaxti Kat shahri boʻlgan; X asr oxirlarida poytaxt Urganch shahriga koʻchiriladi (hozirgi Koʻhna Urganch shahri).
Ahamoniydan oldingi davr
Ahamoniylar imperiyasidan antik asrgacha
Xorazm antik asrda
Arab bosqini istilosidan saljuqlar istilosigacha
Xorazmshohlar davlati
Moʻgʻul davri
Xorazm XVI - XVIII asrning birinchi yarmida
1505-yilda Xorazm Muhammad Shayboniyxon davlati tarkibiga kirdi. Amudaryo oʻzanining oʻzgarishi munosabati bilan 1573-yili Xorazm poytaxti Xivaga koʻchirildi. XVII asrdan boshlab Xorazm Rossiya tarixshunosligida Xiva xonligi deb nomlana boshladi. Davlatning rasmiy nomi qadimiy nomi boʻyicha — Xorazm edi. 1511-yildan 1770-yilgacha Xorazmni shiboniylar sulolasi boshqardi.
Xorazm XVIII asrning ikkinchi yarmi — XX asr boshlarida
1770-yillarda Xorazmda qoʻngʻirot sulolasi vakillari hokimiyat tepasiga keladi. Sulola asoschisi Muhammad Aminbiy edi. Bu davrda poytaxt Xivada Xorazm meʼmorchiligi durdonalari quriladi. 1873-yili Muhammad Rahimxon II hukmdorligi davrida Xorazm Rossiya imperiyasiga tobe davlatga aylanadi. Qoʻngʻirotlar 1920-yilga qadar, Qizil Armiya bosqini natijasida agʻdarilgunga qadar, hukmronlikni oʻz qoʻlida saqlab qoldilar.
Xorazm hukmdorlari
Manba
Adabiyot
- Veselovskiy N. I. Ocherk istoriko-geograficheskix svedeniy o Xivinskom xanstve ot drevneyshix vremyon do nastoyaщego vremeni. SPb., 1877.
- Vinogradov A. V. Tisyacheletiya, pogrebennie pustiney. M.: Prosveщenie, 1966.
- Tolstov S. P. Novogodniy prazdnik „kalandas“ u xorezmiyskix xristian nachala XI veka. Materiali i issledovaniya po etnografii i antropologii SSSR, 1946, 2, s. 87-108.
- B. Grozniy. Protoindiyskie pismena i ix rasshifrovka. Vestnik drevney istorii 2 (11). 1940.
- Tolstov S. P. Po sledam drevnexorezmiyskoy sivilizatsii. M.-L.: 1948.
- Kidirniyazov M.-Sh. Materialnaya kultura gorodov Xorezma v XIII—XIV vekax. Nukus: Karakalpakstan, 1989.
Havolalar
// „Троицкий вариант“ № 60, c. 8 (2010)